ગાંધીનગર, ગુજરાત રાજ્યના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં વસવાટ કરતા અગરિયાઓના જીવનસ્તર ઊંચું લાવવાનો તથા મીઠા ઉદ્યોગના સમૃદ્ધ વિકાસનો નવો ઐતિહાસિક અધ્યાય લખવાનો રાજ્ય સરકાર દ્વારા પ્રયાસ થઈ રહ્યો છે. મીઠા ઉદ્યોગ મંત્રી જગદીશ વિશ્વકર્માની અધ્યક્ષતામાં ગાંધીનગર ખાતે યોજાયેલી “સોલ્ટ એમ્પાવર્ડ કમિટીની” બેઠકમાં આ દિશામાં અનેક મહત્વના નિર્ણય લેવામાં આવ્યા.
આ બેઠકમાં મીઠું પકવતાં અગરિયા સમાજના હિત માટે અમલમાં આવેલી વિવિધ યોજનાઓની સમીક્ષા, સાથે સાથે નવા આયોજન માટે ચર્ચા હાથ ધરવામાં આવી. મંત્રી જગદીશભાઈ વિશ્વકર્માએ કહ્યું કે, “અગરિયાઓ માટેની કલ્યાણકારી યોજનાઓ અમલમાં રહે અને વધુ ઝડપથી તેમનો લાભ પામે તે માટે રાજ્ય સરકાર પ્રતિબદ્ધ છે.”
🔹 અગરિયાઓની સમસ્યાઓ સામે મંત્રીએ સંવેદનશીલતા દર્શાવી
રાજ્યભરમાં મીઠાનું ઉત્પાદન કરાવતા નાના-મોટા ઉદ્યોગો અને પરંપરાગત અગરિયા પરિવારો સાથે સંકળાયેલા વિભિન્ન હિતધારકો અને એસોસિયેશનોના પ્રતિનિધિઓએ બેઠક દરમિયાન તેમની રજૂઆતો રજૂ કરી હતી.
મંત્રીએ આ તમામ રજૂઆતોને તલ્લીનતાથી સાંભળી અને જણાવ્યું કે, “રાજકીય દ્રષ્ટિથી નહિ પરંતુ માનવતાવાદી અભિગમથી અગરિયાઓના જીવનમાં પડકારોને દૂર કરવા માટે રાજ્ય સરકારને તાત્કાલિક પગલાં લેવાના છે.” તેમણે કહ્યું કે, “અગરિયાઓનો ઉત્કર્ષ એટલે દેશનું મીઠું મજબૂત બનાવવો – આ સાદી સમજ માટે અમારી વચનબદ્ધતા છે.”
🔹 સોલાર પંપ યોજના બની અગરિયાઓ માટે અમૃતસમાન
અગરિયાઓ મીઠું પકાવવા માટે જેનાથી મોટા પ્રમાણમાં ડીઝલ અથવા પેટ્રોલનો ખર્ચ થતો હતો, તેમાંથી બહાર લાવતી “સોલાર પંપ સહાય યોજના” અત્યાર સુધીમાં 4900 કરતા વધુ અગરિયા પરિવારોને આવરી ચૂકી છે.
ર૦.૧૨ લાખ રૂપિયા જેટલી સબસિડી આપવામાં આવી છે અને કુલ રૂ. 119 કરોડની સહાય રુપાંતરિત કરવામાં આવી છે.
એક família માટે સોલાર પંપથી વાર્ષિક રૂ. 1.5 થી 2 લાખની ડીઝલ ખર્ચની બચત થાય છે – જે કોઈ પણ ખેડૂતો માટે જીવન પરિવર્તન લાવતી છે.
🔹 શૈક્ષણિક ક્રાંતિ: સ્કૂલ ઓન વ્હીલથી અજ્ઞાનતાનો અંધકાર દૂર
અગરિયા વિસ્તારોમાં જીવનશૈલી તેમજ સ્થળાંતરાત્મક જીવનશૈલીને કારણે બાળકો શાળાથી વંચિત ન રહે – એ માટે “સ્કૂલ ઓન વ્હીલ” યોજનાનું અમલ કરાયું છે.
38 મોબાઇલ સ્કૂલ બસો આજે અગરિયા વિસ્તારોમાં નિયમિત રીતે ભણતર આપે છે, જેમાં શિક્ષકો, પુસ્તકો, ડિજિટલ સાધનો સહિતની સંપૂર્ણ સુવિધા છે.
અગરિયાઓના બાળકોને તાલીમમૂલક અને આધુનિક શિક્ષણ મળતી હોય એ માટે રાજ્ય સરકારે આ અભિગમ અનુસર્યો છે, જે આદિવાસી અને અંતરિયાળ શાળાઓ માટે રોલ મોડેલ બની શકે તેમ છે.
🔹 આરોગ્ય સેવા જવા નહીં દે – ‘ધનવંતરી રથ’થી આરોગ્ય દારે
મીઠા વિસ્તારોમાં આરોગ્ય સુવિધાઓ પણ હાલમાં દુર્લભ ગણાતી હતી. પરંતુ હવે ‘અગરિયા ધનવંતરી આરોગ્ય રથ’ નામની અનોખી યોજના હેઠળ 20 આરોગ્ય વાહનો ફાળવાયા છે.
અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં તબીબી પરીક્ષણ, લેબ ટેસ્ટ, પ્રસુતિ સેવા, દવાઓ વગેરે મફતમાં ઉપલબ્ધ કરવામાં આવે છે.
પिछલા 2 વર્ષમાં 2.95 લાખ OPD, 75,000 થી વધુ લેબ ટેસ્ટ અને 1,700 થી વધુ પ્રસુતિ સારવાર કરવામાં આવી છે.
આ આંકડાઓ દર્શાવે છે કે, “રાજ્ય સરકારે આરોગ્ય ક્ષેત્રે પણ અગરિયાઓ માટે લાંબું પગલું ભર્યું છે.”
🔹 અગરિયાઓના દેવા ચૂકવાયા – નફાકારકતામાં થયો વિસ્ફોટ
અગરિયા હિતરક્ષક મંચના પ્રમુખ હરણેશ પંડ્યાએ જણાવ્યું કે, “માત્ર પાંચ વર્ષમાં અગરિયાઓની પાંચ પેઢીના દેવા ચૂકવાઈ ગયા છે. હવે તેઓ ધિરાણ વિના મીઠું પકવી ને બજારમાં વેચે છે, નફાકારકતામાં વૃદ્ધિ થઈ છે.”
ઉત્પાદન ખર્ચમાં 70% જેટલો ઘટાડો થયો છે અને એ સાથે તેમની “જાણતી વ્યાપારી મુક્તિ” પ્રાપ્ત થઇ છે – જે અર્થતંત્રમાં નાનકડા મજૂર પરિવારોને ઉંચું લાવવાનું ઉદાહરણ છે.
🔚 નિષ્કર્ષ: અગરિયાઓ હવે ભવિષ્ય માટે આશાવાદી બની રહ્યાં છે
અગરિયાઓ માટેનું જીવન કઠિન છે – રણના રણમાં, તડકાના તાપમાં મીઠું પકાવવું એ સરળ કાર્ય નથી. પરંતુ રાજ્ય સરકાર દ્વારા આજે જે સમર્પિત અભિગમ અપનાવાયો છે – તે માત્ર સહાય નથી, તે “સમ્માનપૂર્વક જીવન જીવવાનો અધિકાર” છે.
જગદીશ વિશ્વકર્માની અધ્યક્ષતામાં થયેલી બેઠક એ દર્શાવે છે કે હવે અગરિયાઓના પ્રશ્નો માત્ર જૂનાં ધોરણો પર નથી ઉલઝાતા. તેઓ રાજ્યના વિકાસ યાત્રાના સહયાત્રીઓ બનશે, અને આવતી પેઢી માટે શિક્ષણ, આરોગ્ય અને રોજગારી – ત્રણેયમાં સશક્તતા લાવશે.
🖋️ લેખક ટિપ્પણી:
આ લેખ અગરિયાઓના કલ્યાણ અને મીઠા ઉદ્યોગના વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. જો તમે આ લેખ PDF કે છાપવા યોગ્ય બંધારણમાં ઇચ્છો, અથવા બીજી સમાન યોજનાઓ વિશે લેખન કરવા માગતા હો તો જણાવશો.
