મુંબઈ શહેરનું આઝાદ મેદાન છેલ્લા કેટલાંક દિવસોથી એક મહત્ત્વપૂર્ણ સામાજિક અને રાજકીય આંદોલનનું કેન્દ્ર બની ગયું છે. મરાઠા અનામતની માંગ સાથે નેતા મનોજ જરાંગે પાટીલે શરૂ કરેલી ભૂખ હડતાળે સમગ્ર રાજ્યનું ધ્યાન ખેંચ્યું છે. પરંતુ, આંદોલનના કેન્દ્રમાં ચાલી રહેલી આ લડત સાથે સાથે મેદાનની બહાર એક જુદી જ સમસ્યા ઊભી થઈ છે—ગંદકી અને કચરાના ઢગલા.
મનોજ જરાંગે પાટીલની ભૂખ હડતાળ – અનામત માટે અડગતા
શુક્રવારથી મનોજ જરાંગે પાટીલ અનિશ્ચિત ભૂખ હડતાળ પર બેઠા છે. તેમની મુખ્ય માંગ છે કે મરાઠા સમાજને OBC (અન્ય પછાત વર્ગ) શ્રેણીમાં સમાવેશ કરીને ૧૦ ટકા અનામત આપવામાં આવે.
આંદોલનનો ચોથો દિવસ શરૂ થતાં જ જરાંગે પાટીલએ પાણી પીવાનું પણ બંધ કરવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી છે. આ પગલાથી આંદોલનની તીવ્રતા વધુ વધી ગઈ છે અને સરકાર પર દબાણ પણ વધી રહ્યું છે.
મેદાનની અંદર તેઓ સૂક્ષ્મ આરોગ્ય ચકાસણી હેઠળ છે. ડોક્ટરો વારંવાર તપાસ કરી રહ્યા છે, પરંતુ તેમની અડગતા જોઈને સમર્થકોમાં ભાવનાત્મક ઉત્સાહ છે.
સમર્થકોનો ઉમટેલો જનસમૂહ
મનોજ જરાંગે પાટીલને ટેકો આપવા હજારો સમર્થકો આઝાદ મેદાનમાં એકઠા થયા છે. વિવિધ ગામડાઓ અને જિલ્લાઓમાંથી લોકો ટ્રકો, બસો અને ખાનગી વાહનોમાં આવી રહ્યા છે.
-
સમર્થકો માટે ખાવા-પીવાની વ્યવસ્થા અલગથી કરવામાં આવી છે.
-
મોટા પાયે દાનમાં ભોજન, પાણીની બોટલો અને અન્ય સામાન પહોંચાડવામાં આવી રહ્યો છે.
-
પરંતુ, આ વ્યવસ્થાનો એક અંધકારમય પાસું પણ સામે આવ્યું છે—કચરાનો ઢગલો અને ગંદકી.
ગંદકીનું વધતું સામ્રાજ્ય
સમર્થકો ખાવા-પીવાની પછી પ્લાસ્ટિકના ગ્લાસ, પાણીની બોટલો, પાનના પેકેટ, ખોરાકના વેસ્ટ અને અન્ય કચરો મેદાનની અંદર તથા બહાર ફેંકી રહ્યા છે.
-
આઝાદ મેદાનની આસપાસની ગલીઓમાં પ્લાસ્ટિકની થેલીઓ અને ખોરાકના અવશેષો ઠેરઠેર જોવા મળે છે.
-
ગરમીને કારણે કચરામાંથી દુર્ગંધ ફેલાઈ રહી છે.
-
નજીકના વેપારીઓ અને રહેવાસીઓએ પણ ફરિયાદ કરી છે કે ગંદકીના કારણે પરિસ્થિતિ અસહ્ય બની રહી છે.
BMCની કસોટી
બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (BMC) એ કચરો સાફ કરવા માટે ખાસ ટીમ મોકલી છે. દરરોજ સવારે અને સાંજે ટ્રક, ઝાડૂદાર અને કચરો ઉઠાવનાર કર્મચારીઓ મેદાનની આસપાસ ફરજ બજાવી રહ્યા છે.
-
BMCના અધિકારીઓનું કહેવું છે કે “અમે રોજબરોજ ૩૦-૪૦ ટ્રક કચરો અહીંથી ઉઠાવી રહ્યા છીએ.”
-
કર્મચારીઓ માટે આ એક મોટો પડકાર છે કારણ કે સતત નવો કચરો ઉભો થઈ રહ્યો છે.
-
મેદાનની આસપાસ સફાઈ જાળવવી મુશ્કેલ બની ગઈ છે કારણ કે સમર્થકોની સંખ્યા સતત વધી રહી છે.
વિરોધના ચિહ્નો અને ગંદકી વચ્ચેનો વિરોધાભાસ
એક તરફ આંદોલનકારી ભૂખ હડતાળ દ્વારા શાંતિપૂર્ણ રીતે પોતાની માંગ રજૂ કરી રહ્યા છે, તો બીજી તરફ તેમના સમર્થકો દ્વારા સર્જાતી ગંદકી આંદોલનની છબીને નુકસાન પહોંચાડે છે.
-
મરાઠા સમાજની ન્યાયસંગત માંગણીઓને લોકસમર્થન મળી રહ્યું છે.
-
પરંતુ મેદાનમાં ઉભી થયેલી ગંદકી અને કચરાના ઢગલા સોશિયલ મીડિયામાં ચર્ચાનો વિષય બન્યા છે.
-
કેટલાક લોકોએ ટિપ્પણી કરી છે કે “સફાઈ અભિયાનનો સંદેશ આપતો સમાજ પોતે જ કચરો ફેંકે તો આંદોલનની નૈતિકતા ઘટે છે.”
રાજકીય પ્રતિસાદ
મહારાષ્ટ્ર સરકાર આંદોલનની ગંભીરતા સમજી રહી છે. મંત્રીઓ અને અધિકારીઓ વારંવાર આઝાદ મેદાનની મુલાકાત લઈ રહ્યા છે. પરંતુ ગંદકીના પ્રશ્ને સરકાર પર ટીકા પણ થઈ રહી છે.
વિપક્ષના નેતાઓએ સરકાર અને BMCને આક્ષેપ કર્યો છે કે તેઓ યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યા છે.
-
“એક તરફ મરાઠા સમાજની માંગણીઓને સાંભળવામાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે અને બીજી તરફ મેદાનમાં રહેલા સામાન્ય નાગરિકો ગંદકી અને દુર્ગંધ સહન કરી રહ્યા છે,” એવો આરોપ વિપક્ષે લગાવ્યો છે.
સ્થાનિક નાગરિકોની હાલત
આઝાદ મેદાનની આસપાસ રહેતા અને રોજગાર કરતા લોકો માટે પરિસ્થિતિ મુશ્કેલ બની ગઈ છે.
-
ચાની હોટલો, નાના વેપારીઓ અને દુકાનદારોનો ધંધો અસરગ્રસ્ત થયો છે.
-
પરિસરમાં મચ્છર, જીવાતો અને આરોગ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ ઊભી થઈ રહી છે.
-
બાળકો અને વરિષ્ઠ નાગરિકોને શ્વાસમાં તકલીફ જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
સામાજિક ચિંતકોની દલીલ
ઘણા સામાજિક કાર્યકર્તાઓએ જણાવ્યું છે કે આંદોલનનો હેતુ યોગ્ય છે, પરંતુ તેના અમલમાં શિસ્તનું પાલન જરૂરી છે.
-
ભૂખ હડતાળ જેવી અહિંસક રીતનો મહાત્મા ગાંધીજીના આંદોલનોથી પ્રેરણા છે.
-
પરંતુ જો સમર્થકો દ્વારા સર્જાતી ગંદકીના કારણે સામાન્ય નાગરિકોને તકલીફ થાય, તો આંદોલનની સકારાત્મક છબી નબળી પડી જાય છે.
સરકાર સામેની માગણીઓ
મનોજ જરાંગે પાટીલ અને તેમના સમર્થકોની મુખ્ય માગણી છે કે મરાઠા સમાજને બંધારણીય રીતે માન્ય અનામત આપવામાં આવે.
સાથે સાથે હવે નવા પ્રશ્નો પણ ઊભા થયા છે:
-
BMC સમર્થકો માટે ખાસ સ્વચ્છતા ઝોન ઉભા કરે.
-
ખોરાક અને પાણી વિતરણ માટે સુવ્યવસ્થિત સેન્ટરો બનાવવામાં આવે.
-
કચરો એકઠો કરવા પૂરતી વ્યવસ્થા સાથે વધારાના ડસ્ટબિન મૂકવામાં આવે.
-
સમર્થકોને જાગૃતિ અપાવીને સ્વચ્છતાનું પાલન કરાવવા માટે સ્વયંસેવકોની મદદ લેવાય.
ભવિષ્યની દિશા
આંદોલન કેટલા દિવસો ચાલશે એ અસ્પષ્ટ છે. પરંતુ એક વાત ચોક્કસ છે—જ્યારે સુધી આંદોલન ચાલશે, ત્યા સુધી BMCની મુશ્કેલીઓ વધી જ રહેશે.
-
સરકાર અને આંદોલનકારીઓ વચ્ચે ચર્ચા થાય તો સમસ્યા વહેલી તકે ઉકેલી શકાય છે.
-
પરંતુ જો આંદોલન લાંબું ચાલશે, તો ગંદકી, આરોગ્યની સમસ્યાઓ અને નાગરિકોની અસહ્ય પરિસ્થિતિ વધુ ગંભીર બનશે.
સમાપન
આઝાદ મેદાનમાં મરાઠા અનામત આંદોલન એક ઐતિહાસિક ક્ષણ બની રહ્યું છે. મનોજ જરાંગે પાટીલની ભૂખ હડતાળ અડગતા અને દ્રઢતાનું પ્રતિબિંબ છે. પરંતુ આંદોલન સાથે જોડાયેલી ગંદકી અને કચરાની સમસ્યાએ તેને વિવાદાસ્પદ બનાવી દીધું છે.
એક તરફ મરાઠા સમાજ પોતાના હકો માટે લડી રહ્યો છે, તો બીજી તરફ BMCને રોજબરોજ કચરાના ઢગલાઓ સામે લડવું પડી રહ્યું છે. આંદોલન સફળ કે નિષ્ફળ જે કંઈ બને, પરંતુ આઝાદ મેદાનમાં સર્જાયેલી પરિસ્થિતિ એ સંદેશ આપે છે કે સામાજિક આંદોલનને પણ સ્વચ્છતા અને શિસ્ત સાથે આગળ વધારવાની જરૂર છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
