મીઠા પોર્ટ વિસ્તારમાં ૨૫૦ કરોડની ૧૦૦ એકર જમીન મુક્ત, ૪૦ અધિકારીઓ અને ૫૦૦ પોલીસકર્મીઓની તૈનાતી

કચ્છ જિલ્લાના સૌથી મહત્ત્વના વ્યાપારી ગેટવે—કંડલા પોર્ટ ટ્રસ્ટ અને મીઠા પોર્ટ વિસ્તાર—અત્યંત સંવેદનશીલ ઝોન માનવામાં આવે છે. અહીંથી દેશભરની આયાત–નિકાસ, પેટ્રોલિયમ-કેમિકલ પરિવહન, કોલસા, ખાતર, અનાજ તથા અન્ય અત્યંત મહત્વના કાચામાલની હિલચાલ થાય છે. આવા વિસ્તારમાં વર્ષોથી વધતા ગેરકાયદે દબાણો, ગોડાઉન, પાંગરા, ઝુપડપટ્ટી અને સંદિગ્ધ પ્રવૃત્તિઓએ તંત્ર માટે સુરક્ષા-સંબંધિત મોટો માથાનો દુખાવો ઊભો કર્યો હતો.

આ પરિસ્થિતિને ગંભીરતાથી લઇને રાજ્ય સરકાર, જિલ્લા તંત્ર અને કંડલા પોર્ટ ઓથોરિટી દ્વારા મોટા પાયે સંયુક્ત ઓપરેશન હાથ ધરાયું. પરિણામે મીઠા પોર્ટ આસપાસની અંદાજે ૧૦૦ એકર જેટલી સરકારી પોર્ટ જમીન, જેની કિંમત લગભગ રૂ. ૨૫૦ કરોડથી પણ વધુ, સફળતાપૂર્વક મુક્ત કરાવી લેવામાં આવી.

આ કાર્યવાહી લોકલ એડમિન, પોર્ટ અઢીકારીઓ, ઓફિશિયલ ટીમો અને મોટા સંખ્યામાં પોલીસ દળની ઉપસ્થિતિમાં શાંતિપૂર્ણ પરંતુ કડક રીતે પૂર્ણ કરવામાં આવી.

 પોર્ટ વિસ્તારની સુરક્ષા પર વધતી ચિંતાઓ

કંડલા અને મીઠા પોર્ટ વિસ્તાર દેશના સૌથી વ્યસ્ત પોર્ટ ઝોનમાંનો એક છે. દરરોજ

• હજારો ટ્રકની એન્ટ્રી–એક્ઝિટ,

• પરદેશી શિપ્સનું આગમન–પ્રસ્થાન,

• પેટ્રોકેમિકલ અને જોખમી પદાર્થોની હિલચાલ

ચાલતી હોવાથી સુરક્ષા વ્યવસ્થા અહીં અત્યંત મહત્વપૂર્ણ બને છે.

છેલ્લા થોડા વર્ષોમાં પોર્ટની બફર ઝોન અને સરકારી જમીન પર ગેરકાયદે પાંગરા, ટેમ્પરરી ગોડાઉન, aktivitasવાળી ઝુપડપટ્ટીઓ ઉભી થતી રહી હતી. ઘણી જગ્યાએ સ્થાનિક કેળવણી વગરના લોકો દ્વારા ભાડે આપેલી જગ્યાઓ, કેટલાક સ્થળોએ સંદિગ્ધ વ્યાપારીઓના ગેરકાયદે સ્ટોરેજ, અને કેટલાક પોઈન્ટે દુરુપયોગના કેસો પણ સામે આવ્યા હતા.

આથી પોર્ટ વિસ્તારની સુરક્ષા, લોજિસ્ટિક કામગીરી અને વિદેશી ટ્રેડ મૂવમેન્ટ પર જોખમ વધ્યું હતું.

૨૫૦ કરોડની જમીન ગેરકાયદે કબજેથી છૂટકારી

મીઠા પોર્ટ આસપાસની આ જમીન વર્ષોથી

• શેડ બનાવવામાં,

• સામાનના ગેરકાયદે સ્ટોરેજ,

• સ્ક્રેપ–ડમ્પિંગ,

• ટેમ્પરરી કેફે,

• ટ્રાન્સપોર્ટર હબ,

• ઝુપડપટ્ટી

જેવી અયોગ્ય પ્રવૃત્તિઓમાં વપરાતી હતી.

કંડલા પોર્ટ ઓથોરિટીના અધિકારીઓના જણાવ્યા મુજબ, કુલ ૧૦૦ એકર જેટલી આ જમીનનું વેલ્યુએશન બજાર દરે રૂ. ૨૫૦ થી ૩૦૦ કરોડ જેટલું છે.

સરકારએ સુરક્ષા જોખમોને ધ્યાનમાં રાખીને આ જમીન તાત્કાલિક ખાલી કરાવવાનો નિર્ણય લીધો અને છેલ્લા અનેક મહિનાથી ચાલતી કાર્યવાહીનું આયોજન હવે અંતે મેદાનમાં ઉતારવામાં આવ્યું.

 તંત્રની સંયોજનસભર વિશાળ કાર્યવાહી – ૪૦ અધિકારીઓ અને ૫૦૦ પોલીસકર્મીઓ મેદાને

આ ડ્રાઇવ માટે કચ્છ જિલ્લા તંત્રે સંપૂર્ણ આયોજન કર્યું.
મેદાનમાં તૈનાત કરવામાં આવ્યા—

• ૪૦થી વધુ વરિષ્ઠ અને ટેક્નિકલ અધિકારીઓ,

• ૫૦૦ જેટલા પોલીસકર્મીઓ,

• અનેક સ્ટેટ રિઝર્વ પોલીસ (SRP)ના જવાનો,

• ફાયર બ્રિગેડ,

• નેશનલ હાઈવે અને પોર્ટ સુરક્ષા સેલ,

• હેવી મશીનરી: જયસીબી, પોકલેન, ડમ્પર્સ

સવારના પહોરથી જ પોલીસે સમગ્ર વિસ્તારમાં કડક બેન્ડોબસ્ત સજ્જ કર્યો.
બધા એન્ટ્રી–એક્ઝિટ પોઈન્ટ્સ પર પોલીસના તગડા મુકામ ગોઠવાયા.

ફળે કોઈ ગેરકાયદે બાંધકામના ધારક અથવા સંગઠન દ્વારા પ્રતિબંધ કે વિરોધ જેવી પરિસ્થિતિ ઊભી ના થવા દીધી.

 દબાણો દૂર કરવાની કાર્યવાહી શાંતિપૂર્ણ – પરંતુ કડક

તંત્રની ટીમે વિસ્તારવાર ક્રમમાં કામગીરી શરૂ કરી:

• પ્રથમ ગેરમંજુર શેડ્સ દૂર,

• પછી ગોડાઉનના શટર ખોલાવી તપાસ,

• ઝુપડપટ્ટી ખાલી કરાવવી,

• ખોટા પ્લિન્થ સ્ટ્રક્ચર્સ તોડાયા,

• ટ્રક–ટ્રેઇલર્સનો ગેરકાયદે પાર્કિંગ દૂર,

• ગોડાઉનમાં રહેલા સામાનનો પંજયણ,

• સ્થળને સંપૂર્ણ રીતે ખુલ્લો કરવામાં આવ્યો.

જે સ્થળોએ બેઝમેન્ટ અથવા પાયો નાખવામાં આવ્યો હતો, તેને પણ તોડી સાફ કરાયું— જેથી ભવિષ્યમાં ફરી દબાણ ન થાય.

પોર્ટના કામકાજમાં આવી રહેલી સમસ્યાઓ હવે ઓછી થશે

ગેરકાયદે કબજાઓ દૂર થતાં—

• પોર્ટના આવન–જવનમાં માર્ગો ફરી ખુલ્લા થયા,

• ભારે વાહનોની મૂવમેન્ટ સરળ બની,

• સુરક્ષા સ્ક્રૂટિની વધુ અસરકારક બની,

• પોર્ટ પોલીસ અને CISF ને પેટ્રોલિંગમાં રાહત,

• જોખમી પદાર્થોના પરિવહનમાં સુરક્ષા વધશે.

અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે આ જમીન ભવિષ્યમાં લોજિસ્ટિક્સ પાર્ક, કન્ટેનર યાર્ડ, સુરક્ષા ઝોન અને પોર્ટ ઈન્ફ્રા ડેવલપમેન્ટ માટે અત્યંત ઉપયોગી બનશે.

ઘણા ગોડાઉન ઓપરેટર્સે બિનઅધિકૃત રીતે spaceનો ઉપયોગ કર્યો હતો

તંત્રના સૂત્રોના જણાવ્યા મુજબ કેટલાક ગોડાઉન ઓપરેટર્સે

• બિનપરવાનગી સામાન,

• કોરા કાગળો,

• સ્ક્રેપ,

• આયાતી વસ્તુઓ

મીઠા પોર્ટની બાજુમાં રહેલા ખુલ્લા પ્લોટોમાં રાખતા હતા.

આ માત્ર કાયદેસર ન હતું, પરંતુ પોર્ટની સુરક્ષા નીતિઓની પણ સીધી ઉલ્લંઘના હતી.

આ ડ્રાઇવ પછી, આવા ઓપરેટર્સ સામે અલગથી કાર્યવાહી હાથ ધરાશે, એવી માહિતી મળાઈ છે.

 તંત્રનો સ્પષ્ટ સંદેશ – “સંવેદનશીલ ઝોનમાં કબજો સહન નહીં”

જિલ્લા કલેક્ટર, પોર્ટ ચેરમેન અને પોલીસ સુપરિન્ટેન્ડેન્ટે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું—

“પોર્ટ રાષ્ટ્રીય સંપત્તિ છે. અહીં ગેરકાયદે દબાણો, સંદિગ્ધ પ્રવૃત્તિઓ અથવા અપ્રમાણસર બાંધકામને શૂન્ય સહનશીલતા સાથે દૂર કરવામાં આવશે.”

આ ઓપરેશન માત્ર એક દિવસની કાર્યવાહી નથી, પરંતુ
લાંબા ગાળાની ક્લીનિંગ ડ્રાઇવનું પ્રથમ તબક્કું છે.

આગામી દિવસોમાં પોર્ટ આસપાસના

• બફર ઝોન,

• સુરક્ષા રોડ,

• ટ્રાંઝિટ વિસ્તાર,

• સરકારી પ્લોટ્સ
  ની સમીક્ષા કરીને જરૂર પડે ત્યાં ફરી કાર્યવાહી હાથ ધરાશે.

 સ્થાનિક સ્તરે મિશ્ર પ્રતિક્રિયા – પરંતું બહુમતીમાં સન્મતિ

સ્થાનિક લોકો, ટ્રાન્સપોર્ટર્સ અને પોર્ટ કામદારોમાંથી મિશ્ર પ્રતિક્રિયાઓ મળી રહી છે.
કેટલાંકનું કહેવું છે કે—
“વર્ષોથી ચાલતી ગેરવ્યવસ્થાને કારણે પોર્ટનો પ્રતિષ્ઠા-હ્રાસ થયો હતો. તંત્રની કાર્યવાહી યોગ્ય છે.”

જ્યારે કેટલીક ઝુપડપટ્ટીમાં વસતા લોકોનું કહેવું છે કે—
“અમે વર્ષોથી અહીં રહીએ છીએ, સરકારે અમને વિકલ્પ આપવો જોઈએ.”

તંત્રનો જવાબ છે—
“સંવેદનશીલ સુરક્ષા વિસ્તારમાં કોઈને નિવાસની અથવા વ્યાપારી પ્રવૃત્તિની મંજૂરી હોઈ શકે નહીં.”

 જમીનના ભવિષ્ય ઉપયોગ માટે માસ્ટર પ્લાન તૈયાર થશે

કંડલા પોર્ટ ઓથોરિટી (Deendayal Port Authority) હવે આ જમીનને નિયમિત ઉપયોગમાં લાવવા લોજિસ્ટિક્સ માસ્ટર પ્લાન તૈયાર કરશે, જેમાં પ્રાથમિકતા હશે—

• સુરક્ષા ઝોન,

• ભારે વાહન પાર્કિંગ,

• કન્ટેનર અંગે વધતી જરૂરિયાતો,

• ઇમર્જન્સી સર્વિસ લેન,

• ફ્યુચર ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ.

આથી પોર્ટની ક્ષમતા વધશે અને આયાત-નિકાસની ઝડપમાં વધારો થશે.

 કાર્યવાહીથી રાષ્ટ્રીય સ્તરે સુરક્ષા મજબૂત બનશે

કંડલા–મીઠા પોર્ટ UPSC અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે વ્યૂહાત્મક સ્થાન ધરાવે છે.
હાલની કાર્યવાહીથી—

• રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા,

• કોસ્ટલ સુરક્ષા,

• કસ્ટમ્સ કામગીરી,

• આંતરરાષ્ટ્રીય ટ્રેડ

કંડલા–મીઠા પોર્ટ વિસ્તારમાં દાયકાઓથી રહેલ ગેરકાયદે દબાણોને દૂર કરવામાં સફળતા મળતાં હવે પોર્ટ એડમિનિસ્ટ્રેશનને મોટી રાહત મળી છે. સુરક્ષા, નીતિ અમલ, વાહન વ્યવહાર અને નવા ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે મળેલી આ જમીન પોર્ટના ભવિષ્ય વિકાસને નવા પંખ આપશે.

૨૫૦ કરોડથી વધુ મૂલ્ય ધરાવતી જમીન મુક્ત થાય અને તંત્રનો કડક સંદેશ સ્પષ્ટ થાય—એથી ભવિષ્યમાં કોઈ ગેરકાયદે પ્રવૃત્તિ હિંમત નહીં કરે, એવું પણ અધિકારીઓ માનતા જણાય છે.

Author: samay sandesh