ગુજરાતનું સ્થાન: દેશના સૌથી વધુ કેસ ધરાવતા રાજ્યોમાં છઠ્ઠા ક્રમે
દેશના અનેક રાજ્યોમાં હાલમાં ફ્લુ અને H1N1ની લહેર વકરે છે.
કર્ણાટક, કેરળ, દિલ્હી, મહારાષ્ટ્ર અને તમિલનાડુ પછી ગુજરાત છઠ્ઠા ક્રમે છે, જ્યાં સૌથી વધુ કેસ નોંધાઈ રહ્યા છે. રાજ્યના આરોગ્ય વિભાગે છેલ્લા બે અઠવાડિયાના ડેટાનો વિશ્લેષણ કરતા જણાવ્યું છે કે:
-
શહેરોમાં કેસ વધુ
-
ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં પણ ઝડપથી ફેલાવો
-
રાજધાની ગાંધીનગર, અમદાવાદ, રાજકોટ અને વડોદરા ‘હાઈ-રિસ્ક ઝોન’
વાઈરસનો ટ્રેન્ડ જણાવે છે કે આગામી 2–3 અઠવાડિયા રાજ્ય માટે સૌથી વધુ પડકારજનક હોઈ શકે છે.
હવામાનના ફેરફારો અને પ્રદૂષણ સૌથી મોટું કારણ
ગુજરાતમાં છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી તાપમાનમાં અચાનક ઘટાડો-વધારો જોવા મળ્યો છે. દિવસ દરમિયાન ગરમ અને રાત્રે ઠંડુ હવામાન વાઈરસના ફેલાવા માટે સૌથી અનુકૂળ છે.
ચેપી રોગના ફેલાવા પાછળના મુખ્ય પરિબળો:
-
તાપમાનના સતત ફેરફારો
-
વાહનવટાના વધારા અને ઔદ્યોગિક એકમોના કારણે વધતું પ્રદૂષણ
-
AQIનું સ્તર રાજકોટ, અમદાવાદ અને વડોદરામાં સતત ‘પુઅર’ કેટેગરીમાં
-
નબળું ઈમ્યુનિટી ધરાવતા લોકોમાં વાઈરસ ઝડપથી ચપેટમાં લે છે
ડૉક્ટરોનું કહેવું છે કે પ્રદૂષણ શ્વાસનળીની અંદરની પડને નબળી બનાવી દે છે, જેના કારણે વાઈરસ ઝડપથી શરીરમાં ઘુસી જાય છે.
રાજકોટમાં વાયરલ ફેલાવાનો ધડાકો — 30 ટકા કેસોમાં વધારો
રાજકોટ છેલ્લા કેટલાક વર્ષથી પ્રદૂષણની ગંભીર સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યું છે. શહેરમાં શરદી, ઉધરસ, તાવ તથા ગળામાં દુખાવા જેવા વાયરલ કેસોમાં માત્ર એક સપ્તાહમાં 30 ટકા જેટલો વધારો નોંધાયો છે.
-
ખાનગી ક્લિનિકોમાં OPD 20–25% વધી
-
બાળકો અને વૃદ્ધોમાં કેસ વધારે
-
અનેક સ્કૂલોમાં બાળકો अनुपस्थित રહેવાની સંખ્યા વધી
-
હોસ્પિટલોમાં ટેસ્ટિંગ સેન્ટર પર લાઈન લાંબી
રાજકોટ સિવાય જામનગર, સુરત અને ગાંધીનગરમાં પણ સમાન પરિસ્થિતિ જોવા મળી રહી છે.
આવાં અચાનક વધેલા કેસોને ધ્યાનમાં રાખીને આરોગ્ય તંત્રએ લોકોને લક્ષણોને હળવાશથી ન લેવા કહ્યું છે.
રોગના સામાન્ય VS ગંભીર લક્ષણો
સામાન્ય લક્ષણો:
-
તાવ
-
ઉધરસ
-
ગળામાં દુખાવો
-
શરીરમાં દુખાવો
-
થાક
-
ઠંડી લાગવી
ગંભીર લક્ષણો (H1N1માં ઝડપથી વિકસી શકે):
-
શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
-
ઓક્સિજન લેવલ ઘટવો
-
છાતીમાં દુખાવો
-
સતત ઊંચો તાવ
-
બેહોશી જેવી પરિસ્થિતિ
જો કોઈને 48 કલાકથી વધુ ઊંચો તાવ રહેતો હોય અથવા શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવા લાગે, તો તરત જ હોસ્પિટલમાં સંપર્ક કરવાની સલાહ વૈદ્યક નિષ્ણાતોએ આપી છે.
કોને સૌથી વધુ જોખમ?
H1N1 સામાન્ય દેખાતું હોવા છતાં, નીચેના લોકોને સૌથી વધુ ગંભીર અસર થઈ શકે છે:
-
ડાયાબિટીજ, બ્લડ પ્રેશર કે હાર્ટ પ્રોબ્લેમ ધરાવતા લોકો
-
ગર્ભવતી મહિલાઓ
-
5 વર્ષથી નાની ઉંમરના બાળકો
-
60 વર્ષથી ઉપરના લોકો
-
અસ્થમા અથવા COPD ધરાવતા દર્દીઓ
સરકાર અને આરોગ્ય તંત્રની તૈયારીઓ
રાજ્ય સરકારે હોસ્પિટલોમાં નીચેના પગલા કાર્યરત કર્યા છે:
-
ટેસ્ટિંગ ક્ષમતા વધારી
-
સરકારી હોસ્પિટલોમાં Isolation વોર્ડ તૈયાર
-
દવાઓ અને એન્ટીવાયરસ સ્ટોક વધારવામાં આવ્યો
-
જિલ્લા આરોગ્ય તંત્રને તાકીદના સૂચન
-
સર્વેલન્સ ટીમોની મુલાકાતો તીવ્ર
સ્કૂલો અને કોલેજો માટે પણ માર્ગદર્શિકા તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે.
લોકો માટે જરૂરી સાવચેતી: શું કરવું અને શું ન કરવું?
✔ શું કરવું?
-
માસ્ક પહેરવું
-
હાથ ધોવાની આદત વધારવી
-
ભીડવાળા સ્થળે જવાનું ટાળવું
-
ગરમ પાણી, કઢા અને હેલ્ધી આહાર
-
પૂરતી ઊંઘ લેવી
-
રોગના લક્ષણો દેખાતા તરત જ ટેસ્ટ કરાવવો
✘ શું ન કરવું?
-
લક્ષણોને હળવાશથી ન લેવાં
-
સ્વમેળે એન્ટિબાયોટિક દવાઓ ન લેવી
-
ખાંસી-ઉધરસ હોય ત્યારે બહાર ન નીકળવું
-
માસ્ક વગર હોસ્પીટલ જેવા સ્થળે ન જવું
શું ફરી કોરોનાની જેવી પરિસ્થિતિ?
નિષ્ણાતો સ્પષ્ટ કહે છે કે આ લહેર કોરોનાની જેમ ખતરનાક નથી,
પરંતુ H1N1નો મૃત્યુદર વધારે હોવાથી તેની અવગણના કરવાથી જોખમ વધી શકે છે.
તેથી સાવચેતી અને સમયસરનું સારવાર એ જ મુખ્ય હથિયાર છે.
હાલ સાવચેતી સૌથી જરૂરી
ગુજરાતમાં H1N1ના વધતા કેસો આરોગ્ય તંત્ર માટે ચેતવણી સમાન છે.
હવામાન, પ્રદૂષણ અને નબળું ઈમ્યુનિટીના મિશ્રણથી રોગ ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે.
આ પરિસ્થિતિમાં સરકાર સક્રિય છે, પરંતુ લોકોનું સહકાર અને સચેત વર્તન આવશ્યક છે.
આગામી 2–3 અઠવાડિયા રાજ્ય માટે સૌથી નિર્ણાયક હશે.
જો સાવચેતી રાખવામાં નહીં આવે તો કેસનો ગ્રાફ વધુ વધી શકે છે.
