તા. ૧ ડિસેમ્બર:
મકાનમાલિકો અને ભાડૂઆતો વચ્ચે વધતા વિવાદોને કારણે ગુજરાત સરકારે 2025 થી લાગુ થવાના નવા ભાડા નિયમોની જાહેરાત કરી છે. નવા નિયમો ભાડાના વ્યવહારને સંપૂર્ણપણે પારદર્શક બનાવવા, ભાડૂઆતના અધિકારોની સુરક્ષા કરવા અને મકાનમાલિકોને પણ નિયમિત વ્યવસાયમાં મદદરૂપ થવા માટે રચાયા છે. આ સાથે, ભાડા કરારોની નોંધણી, ભાડા વધારા, ભાડા ન ચુકવતા મુદ્દાઓ, ઘર ખાલી કરાવવાની પ્રક્રિયા અને ભાડા લેવાતા ડિપોઝિટ સહિતના તમામ મુદ્દાઓ માટે કડક નિયંત્રણો લાગુ કરવામાં આવ્યા છે.
નવા નિયમોની મુખ્ય વિશેષતાઓ:
-
ઓનલાઇન નોંધણી ફરજિયાત:
અન્ય સમયગાળામાં નોટરાઇઝ કરાયેલા પેપર્સનો યુગ હવે પૂર્ણ થઈ ગયો છે. હવે, ભાડાના દરેક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા પછી 60 દિવસની અંદર ઓનલાઇન નોંધણી કરવી ફરજિયાત રહેશે. તે માટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા એક ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યું છે. જો કોઈ ભાડા કરારની નોંધણી કરવામાં નિષ્ફળ જાય, તો મકાનમાલિક પર રૂ. 5,000 નો પ્રારંભિક દંડ લાગશે. -
ભાડા વધારાના કડક નિયમો:
નવા નિયમો અનુસાર મકાનમાલિક કોઈપણ મકાનનો ભાડું કરારની મર્યાદા દરમ્યાન વધારી શકશે નહીં. નવા નિયમોમાં 12 મહિનાનું સમયગાળો નક્કી કરાયો છે. 12 મહિનાની પૂર્તિ બાદ જ મકાનમાલિક ભાડું વધારો કરી શકે છે. ભાડા વધારવા માટે ઓછામાં ઓછા 90 દિવસ પહેલાં ભાડૂઆતને લેખિત નોટિસ આપવી ફરજિયાત છે. નોટિસ વિના ભાડું વધારવામાં આવે તો ભાડૂઆત કોર્ટનો સંપર્ક કરી શકે છે. -
ભાડૂઆતોની સુરક્ષા:
ભાડૂઆતના અધિકારોની સુરક્ષા માટે નવા નિયમોમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે કોર્ટના આદેશ વિના કોઈ મકાન ખાલી કરાવી શકાતું નથી. મકાનમાલિક તાળું તોડવા, વીજળી કે પાણી પુરવઠો અટકાવવા જેવા પગલાં નહીં લઈ શકે. આવા કાનૂની ઉલ્લંઘનો સગવડ હોય તો સીધી જ કેદ અથવા દંડનો પ્રાવધાન છે. વધુમાં, મકાનમાલિક ઘરમાં પ્રવેશતા પહેલા ઓછામાં ઓછા 24 કલાકની લેખિત નોટિસ આપશે. -
જરૂરી સમારકામ અને ભાડામાં છૂટ:
જો મકાનમાલિક 30 દિવસની અંદર જરૂરી સમારકામ કરવામાં નિષ્ફળ જાય, તો ભાડૂઆતને ભાડામાંથી સમારકામનો ખર્ચ કપવાનો અધિકાર મળશે. આથી ભાડૂઆતોના જીવન અને રહેણાકની સુવિધા માટે ખાસ કાયદાકીય સુરક્ષા મજબૂત બની છે. -
ડિપોઝિટના નિયમો:
નવી ભૂમિકા હેઠળ, મકાનમાલિકો વધુમાં વધુ બે મહિના જેટલો ભાડાનો ડિપોઝિટ લઈ શકે છે, જ્યારે દુકાનો અથવા ઓફિસ માટે છ મહિના સુધીનો એડવાન્સ ભાડું લેવાશે. મનમાનીની ડિપોઝિટ વસૂલાતને અટકાવવા માટે આ નિયમ અનિવાર્ય છે. -
ભાડા ચુકવણી અને કેસની ત્વરિત નિપટારા:
જો ભાડૂઆત ભાડું ચૂકવવામાં નિષ્ફળ જાય અથવા કરારનું ઉલ્લંઘન કરે, તો કેસનો નિકાલ હવે 60 દિવસની અંદર થશે. અગાઉ, આવા કેસોમાં કોર્ટમાં 5-7 વર્ષ જેટલો સમય લાગતો. નવા નિયમો હેઠળ નાની અને મોટી બંને ભાડા અદાલતો અને ભાડા ટ્રિબ્યુનલ દ્રારા કેસ 60 દિવસમાં નિપટાડવાની વ્યવસ્થા છે. આથી ન્યાય પ્રક્રિયા ઝડપી અને સરળ બનશે. -
ભાડૂઆત અને મકાનમાલિક બંને માટે ફાયદા:
નવા નિયમો મકાનમાલિકો માટે પણ લાભદાયક છે. નકલી ભાડૂઆતો, ઓવરસ્ટેયર્સ અને કરારનો ભંગ કરનારાઓ પર કડક નિયંત્રણો લાગશે. નાના મકાનમાલિકોને TDS મુક્તિ અપાવવાની પણ યોજના છે, જે ભાડા વ્યવહારને સરળ બનાવશે.
નિયમોની અમલવારી:
રાજ્ય સરકાર દ્વારા આ નિયમો 1 ડિસેમ્બર 2025 થી અમલમાં મુકાયા છે. તમામ મકાનમાલિકો અને રિયલ એસ્ટેટ ડેવલપર્સ માટે હેતુ સ્પષ્ટ છે – ભાડા વ્યવહારને પારદર્શક બનાવવું, ભાડૂઆતના અધિકારોની સુરક્ષા અને ભાડું ચુકવણી અને કરાર ભંગ જેવા મુદ્દાઓમાં ત્વરિત ન્યાય સુનિશ્ચિત કરવું.
ભાડા બજારમાં પડતો પ્રભાવ:
આ નવા નિયમોનો ભાડા બજારમાં સ્પષ્ટ અને ત્વરિત અસર જોવા મળશે. ભાડૂઆત હવે મકાન ખરીદવા અથવા ભાડે લેતા પહેલા સર્વત્ર માહિતી મેળવી શકશે. ભાડાના દસ્તાવેજો, બાંધકામની ગુણવત્તા, પ્રોજેક્ટની કાયદેસરતા સહિત તમામ માહિતી એકદમ પારદર્શક અને કાયદેસર રીતે ઉપલબ્ધ રહેશે.
નાગરિકોની પ્રતિસાદ:
ભાડૂઆતોમાં આ નિયમોને લઈને આશા વધેલી છે. તેઓ કહે છે કે હવે ભાડા વધારામાં મનમાની કરવી શક્ય નહીં અને કરારના નિયમો ત્વરિત રીતે અમલમાં આવશે. અન્ય તરફ, મકાનમાલિકો કહે છે કે કેટલાક કાયદાકીય બંધનોથી તેમણે ખ્યાલ રાખવો પડશે, પરંતુ નિયમિત વ્યવસાય માટે આ જરૂરી છે.
સરકારનું દ્રષ્ટિકોણ:
રાજ્ય સરકાર જણાવે છે કે નવા ભાડા નિયમો 2016 ના રિયલ એસ્ટેટ (રેગ્યુલેશન એન્ડ ડેવલપમેન્ટ) એક્ટ સાથે સુસંગત છે. આ નિયમોનો મુખ્ય હેતુ છે – ભાડા વ્યવહારને કાયદાકીય, પારદર્શક અને ઝડપી બનાવવું, અને ભાડૂઆત અને મકાનમાલિક બંને માટે સુરક્ષા અને નિશ્ચિતતા પ્રદાન કરવી.
આગામી પગલાં:
સરકાર મકાનમાલિકો અને ભાડૂઆત બંનેના પ્રતિસાદને આધારે નિયમોની અમલવારીને મજબૂત કરશે. ભાડા ટ્રિબ્યુનલ અને અદાલતો દ્વારા નિયમિત રિપોર્ટિંગ થશે. ભાડા વ્યવહારમાં છૂપાંખો ન રહે તે માટે સંપૂર્ણ મોનિટરિંગ અને નિયમન પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવશે.ગુજરાતમાં ભાડા નિયમોમાં થયેલા આ ફેરફારોએ ભાડા બજારમાં પારદર્શિતા, ભાડૂઆતનું રક્ષણ અને કાયદેસર વ્યવહાર સુનિશ્ચિત કર્યો છે. મકાનમાલિકો માટે પણ નિયમિત અને નિયંત્રિત વ્યવહારના દરવાજા ખુલ્યા છે. નવા નિયમો હવે ભાડા વ્યવહારને વધુ સુરક્ષિત, ઝડપી અને કાયદાકીય બનાવશે. ભાડું ચૂકવણી, કરારનું પાલન અને સમારકામ જેવી બાબતો હવે સરળ અને પારદર્શક બની રહેશે, જે તમામ પક્ષો માટે લાભકારી રહેશે.
