ગુજરાત રાજ્ય આજે સમગ્ર દેશમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતા રાજ્યોમાં ગણાય છે. ઔદ્યોગિક વિકાસ, શહેરીકરણ અને રોજગારની તકોના વધારા સાથે રાજ્યમાં વાહન માલિકોની સંખ્યા પણ વર્ષદર વર્ષે વધી રહી છે. એક અંદાજ મુજબ ગુજરાતમાં દરરોજ સરેરાશ 8,000 થી વધુ નવા વાહનોનું રજીસ્ટ્રેશન થાય છે. ખાસ કરીને અમદાવાદ, રાજકોટ, સુરત, વડોદરા અને ભરૂચ જેવા મોટા શહેરોમાં વાહનોની ખરીદીમાં ભારે વધારો નોંધાયો છે.
આ સતત વધતી વાહન સંખ્યાને કારણે હવે વાહન નંબરપ્લેટ સિસ્ટમમાં પણ ફેરફાર કરવાની જરૂરિયાત ઉભી થઈ છે. અમદાવાદ (RTO કોડ : GJ-01) માં અત્યાર સુધીમાં ‘GJ-01-AA-1234’ જેવી સિરીઝ ચાલી રહી હતી. પરંતુ હવે આ સિરીઝ પૂરી થઈ જતાં સરકાર અને પરિવહન વિભાગે નવી સિરીઝ ‘GJ-01-AAA-1234’ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે.
વાહન સંખ્યાનો વિસ્ફોટ : આંકડાઓની વાત
ગુજરાતના વાહન વિભાગના તાજેતરના આંકડા જણાવે છે કે –
-
ગુજરાતમાં અત્યાર સુધીમાં કુલ 3 કરોડથી વધુ વાહનોનું રજીસ્ટ્રેશન થઈ ગયું છે.
-
જેમાંથી માત્ર અમદાવાદમાં જ અંદાજે 75 લાખથી વધુ વાહનો છે.
-
દર વર્ષે અમદાવાદમાં લગભગ 3 થી 4 લાખ નવા વાહનો રજીસ્ટર થાય છે.
-
ખાસ કરીને બે-વ્હીલર અને કારની ખરીદીમાં સૌથી વધારે વધારો નોંધાય છે.
આવા પરિસ્થિતિમાં હાલની બે અક્ષરની નંબરપ્લેટ સિરીઝ (‘AA’, ‘AB’, ‘AC’… વગેરે) પૂરતી થઈ જતાં, હવે ત્રણ અક્ષરવાળી નવી સિરીઝ શરૂ કરવાની ફરજ પડી છે.
નંબરપ્લેટ સિસ્ટમ કેવી રીતે કામ કરે છે?
ભારતમાં વાહન રજીસ્ટ્રેશન માટે એક નક્કી ફોર્મેટ છે.
-
પ્રથમ બે અક્ષર (રાજ્ય કોડ) – જેમ કે ગુજરાત માટે ‘GJ’, મહારાષ્ટ્ર માટે ‘MH’, રાજસ્થાન માટે ‘RJ’.
-
આગળના બે અંક (RTO કોડ) – જે જિલ્લામાં કે શહેરમાં વાહન રજીસ્ટર થયું છે તેની ઓળખ. અમદાવાદ માટે ‘01’, રાજકોટ માટે ‘03’ વગેરે.
-
અક્ષરોની સિરીઝ – શરૂઆતમાં ‘AA’, પછી ‘AB’, ત્યાર બાદ ‘AC’… આ રીતે આગળ વધે છે.
-
ચાર અંકોનો અનોખો નંબર – 0001 થી 9999 સુધી.
ઉદાહરણ : GJ-01-AA-1234
-
GJ = ગુજરાત
-
01 = અમદાવાદ RTO
-
AA = અક્ષર સિરીઝ
-
1234 = અનોખો નંબર
હવે આમાં નવી વ્યવસ્થા મુજબ ‘AAA’ જેવી ત્રણ અક્ષરની સિરીઝ ઉમેરાશે.
નવી સિરીઝ ‘GJ-01-AAA-1234’ : શું બદલાશે?
-
અત્યાર સુધી બે અક્ષર (AA થી ZZ સુધી) પૂરતા પડતા હતા.
-
પરંતુ હવે લાખો નવા વાહનો રજીસ્ટર થતાં, આ સંયોજન પૂરા થઈ ગયા છે.
-
તેથી હવે RTO તંત્રે ત્રણ અક્ષરની સિરીઝ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે.
-
એટલે હવે નંબરપ્લેટ આવી દેખાશે : GJ-01-AAA-1234, ત્યારબાદ AAB, AAC, AAD… આ રીતે આગળ વધશે.
લોકો માટે તેનો શું અર્થ?
-
નવી નંબરપ્લેટનો ડિઝાઇન બદલાશે નહીં – માત્ર અક્ષરોની સંખ્યા એકથી વધશે.
-
જુરાસિક નંબર મેળવવાની તક – ઘણા લોકો ‘0001’, ‘1111’, ‘9999’ જેવા ખાસ નંબર મેળવવા ઉત્સુક રહે છે. હવે નવી સિરીઝમાં ફરી એકવાર આવી તક મળશે.
-
ફી અને બિડિંગ સિસ્ટમ યથાવત – ખાસ નંબર મેળવવા માટે RTOની ઓનલાઈન બિડિંગ સિસ્ટમ ચાલુ રહેશે. સામાન્ય નંબર માટે વધારાની કોઈ ફી નહીં.
-
જૂની સિરીઝ યથાવત માન્ય – હાલની બે અક્ષરની સિરીઝવાળી નંબરપ્લેટ્સ યથાવત માન્ય રહેશે, કોઈ બદલાવ કરવાની જરૂર નહીં.
વાહન સંખ્યાના વધારા પાછળના કારણો
-
શહેરીકરણ – અમદાવાદ, સુરત, રાજકોટ જેવા શહેરોમાં રોજગારની તકો વધતા લોકો વાહન ખરીદવા મજબૂર.
-
સરળ લોન સુવિધા – બેંકો અને ફાઇનાન્સ કંપનીઓ દ્વારા સરળ EMI પર વાહનો ઉપલબ્ધ.
-
લોકોની જીવનશૈલીમાં બદલાવ – હવે દરેક ઘરમાં એક નહિ પરંતુ ઘણીવાર બે કે ત્રણ વાહનો જોવા મળે છે.
-
જાહેર પરિવહનનો અભાવ – મેટ્રો, BRTS હોવા છતાં લોકો પોતાની કાર કે બાઈક પર વધારે નિર્ભર છે.
-
ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પણ વાહન ખરીદીમાં વધારો – ખેડૂતો હવે ટ્રેક્ટર સાથે કાર અને બાઈક પણ ખરીદી રહ્યા છે.
ટ્રાફિક પર વધતી અસર
વાહન સંખ્યાના વધારાને કારણે શહેરોમાં નીચે મુજબની સમસ્યાઓ ઉભી થઈ છે :
-
ટ્રાફિક જામ – ખાસ કરીને અમદાવાદના આશ્રમ રોડ, સેટેલાઈટ, મણિનગર જેવા વિસ્તારોમાં રોજિંદા ટ્રાફિક જામ.
-
પ્રદૂષણમાં વધારો – વાહનોમાંથી નીકળતા ધુમાડાને કારણે હવામાં પ્રદૂષણનું પ્રમાણ વધ્યું.
-
પાર્કિંગની સમસ્યા – શહેરમાં પાર્કિંગની પૂરતી સુવિધા ન હોવાને કારણે ગેરકાયદેસર પાર્કિંગના કેસો વધ્યા.
-
દુર્ઘટનાઓમાં વધારો – વાહનોની ભીડને કારણે માર્ગ અકસ્માતોની સંખ્યામાં સતત વધારો.
RTOની તૈયારીઓ
નવી નંબરપ્લેટ સિરીઝ શરૂ કરવા માટે RTOએ :
-
પોતાનો સોફ્ટવેર અપડેટ કર્યો છે.
-
ઓનલાઈન પોર્ટલ પર નવી સિરીઝ ઉપલબ્ધ કરી છે.
-
સ્ટાફને તાલીમ આપી છે.
-
સામાન્ય નાગરિકોને સરળતાથી માહિતી મળે તે માટે જાહેરનામું બહાર પાડ્યું છે.
નિષ્ણાતોની અભિપ્રાય
ટ્રાન્સપોર્ટ નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે –
-
“ગુજરાતમાં વાહનોની વધતી સંખ્યા રાજ્યના આર્થિક વિકાસનું પ્રતિક છે, પરંતુ તે સાથે ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટની ચુનોટીઓ પણ લાવે છે.”
-
“નવી સિરીઝ જરૂરી હતી, પરંતુ સરકારે હવે જાહેર પરિવહન મજબૂત કરવા પર પણ ધ્યાન આપવું જોઈએ.”
-
“વાહનોની વધતી સંખ્યા ભવિષ્યમાં પર્યાવરણ અને આરોગ્ય પર પણ અસર કરશે.”
લોકોની પ્રતિક્રિયા
-
કેટલાક લોકોએ ખુશી વ્યક્ત કરી કે હવે નવી સિરીઝથી ખાસ નંબર મેળવવાની તક મળશે.
-
કેટલાકે સોશિયલ મીડિયા પર મજાક કરી કે “હવે તો નંબરપ્લેટ મોટે ભાગે કારની પાછળના કાચ જેટલી લાંબી થઈ જશે.”
-
કેટલાક વાહન માલિકોએ ચિંતા વ્યક્ત કરી કે “નવા ફોર્મેટને કારણે દંડ કે તકલીફ તો નહીં થાય ને?” પરંતુ RTOએ સ્પષ્ટતા કરી કે જૂની નંબરપ્લેટ માન્ય રહેશે.
ભવિષ્યની દિશા
વિશેષજ્ઞોના મતે –
-
આગામી 10 વર્ષમાં અમદાવાદમાં વાહનોની સંખ્યા બમણી થઈ જશે.
-
કદાચ આગળ જતાં ‘AAAA’ જેવી ચાર અક્ષરવાળી સિરીઝ પણ શરૂ કરવી પડશે.
-
સરકારને હવે ઈલેક્ટ્રિક વાહનોને પ્રોત્સાહન આપવા, જાહેર પરિવહન મજબૂત કરવા અને પાર્કિંગ સુવિધાઓ વિકસાવવા પર ધ્યાન આપવું પડશે.
સમાપન
ગુજરાતમાં વાહનોની વધતી સંખ્યા રાજ્યના વિકાસનું દર્પણ છે, પરંતુ તેની સાથે પડકારો પણ જોડાયેલા છે. આ પરિસ્થિતિમાં નવી નંબરપ્લેટ સિરીઝ ‘GJ-01-AAA-1234’ એક જરૂરી પગલું છે, જે વાહન માલિકોને સરળતા આપે છે.
પરંતુ માત્ર નંબરપ્લેટ બદલવાથી સમસ્યા ઉકેલાશે નહીં. સરકાર અને નાગરિકો મળીને ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ, જાહેર પરિવહન, પર્યાવરણ સંરક્ષણ અને સુરક્ષિત ડ્રાઈવિંગ પર ધ્યાન આપશે ત્યારે જ સાચા અર્થમાં વિકાસ ટકાઉ બની શકશે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
