મુંબઈના ઉત્તર પશ્ચિમ વિસ્તારમાં આવેલો ગોરાઈ વિસ્તાર પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય, સમુદ્રકાંઠો અને પરંપરાગત કોલી સમાજની વસાહત માટે ઓળખાય છે. આ વિસ્તારનો એક મહત્વનો ભાગ એટલે કે પોઇસર નદી પર આવેલો ૩૦ વર્ષ જૂનો બ્રિજ, જે લોઅર કોલીવાડા અને અપર કોલીવાડા વિસ્તારોને જોડે છે. હવે આ બ્રિજને તોડી પાડીને નવો અને મજબૂત પુલ બનાવવાનો નિર્ણય બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કૉર્પોરેશન (BMC) દ્વારા લેવાયો છે, જેને તાજેતરમાં કોસ્ટલ રેગ્યુલેશન ઝોન (CRZ) તરફથી જરૂરી મંજૂરી પણ મળી ગઈ છે.
પરંતુ આ નિર્ણયને લઈને સ્થાનિક રહેવાસીઓ અને માછીમાર સમાજમાં ભારે અસંતોષ અને વિરોધ છે. કારણ કે, બ્રિજ તોડી પાડવામાં આવે તો બંને વિસ્તારો વચ્ચેનો એકમાત્ર સીધો માર્ગ તૂટશે અને રહેવાસીઓને દૈનિક જીવનમાં ભયંકર મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડશે.
🌉 ૩૦ વર્ષ જૂનો પુલ – કોલીવાડાનો જીવાડો સમાન
આ પોઇસર નદી પરનો બ્રિજ ૧૯૯૦ના દાયકામાં બનાવવામાં આવ્યો હતો. સમય જતાં તેની સ્થિતિ ખરાબ થતી ગઈ, પરંતુ સ્થાનિકો માટે તે જીવનરેખા સમાન રહ્યો. ખાસ કરીને કોલીવાડા વિસ્તારના રહેવાસીઓ, માછીમારો અને વિદ્યાર્થીઓ માટે આ પુલ દૈનિક પરિવહનનો એકમાત્ર સુરક્ષિત માર્ગ છે.
દરરોજ સૈંકડો લોકો કામ માટે, શાળા-કૉલેજ માટે અને બજાર માટે આ પુલનો ઉપયોગ કરે છે. હવે BMCએ કહ્યું છે કે પુલના જૂના થાંભલા નબળા પડ્યા છે અને સલામતીના દૃષ્ટિકોણથી તેનો પુનઃનિર્માણ જરૂરી છે. પરંતુ પુલ તોડી પાડવામાં આવે તે પહેલાં કોઈ વૈકલ્પિક વ્યવસ્થા ન કરી હોવાના કારણે લોકોમાં અસંતોષ ફાટી નીકળ્યો છે.
🚫 ઊંચી ભરતીમાં કોલીવાડા બને છે ટાપુ
સ્થાનિક રહેવાસીઓએ ચિંતા વ્યક્ત કરતાં જણાવ્યું કે જ્યારે દરિયાની ભરતી ઊંચી હોય છે, ત્યારે પોઇસર નદીમાં પાણીનું સ્તર એટલું વધી જાય છે કે કોલીવાડાનો વિસ્તાર ટાપુ જેવો બની જાય છે.
આ સ્થિતિમાં લોકોને માત્ર આ જ બ્રિજ મારફતે બહાર નીકળવાની તક રહે છે. જો આ બ્રિજ તોડી પાડવામાં આવશે તો લોકોને પોતાના વિસ્તારથી બહાર જવા માટે સાતસો મીટરનો ચક્કર મારવો પડશે, જે ખાસ કરીને વૃદ્ધો, મહિલાઓ અને બાળકો માટે જોખમી સાબિત થઈ શકે છે.
માછીમાર સમાજના પ્રતિનિધિ ભરત કોલીએ જણાવ્યું કે,
“અમારા માટે આ પુલ ફક્ત માર્ગ નથી, આ તો જીવનનો આધાર છે. સવારે બજારમાં માછલી લઈ જવી હોય કે બાળકોને શાળામાં મોકલવા હોય, આ પુલ વગર ગોરાઈનું જીવન અધૂરું છે. જો તેને તોડી પાડવાનો નિર્ણય લેવાયો છે, તો પહેલા વૈકલ્પિક પુલ કે અસ્થાયી માર્ગ તૈયાર કરવો ફરજિયાત છે.”
🏗️ BMCને મળી CRZ મંજૂરી, પરંતુ યોજના અધૂરી
બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કૉર્પોરેશન (BMC)ના ઇન્જિનિયરિંગ વિભાગે તાજેતરમાં કોસ્ટલ રેગ્યુલેશન ઝોન (CRZ)ની મંજૂરી મેળવ્યા બાદ નવી બ્રિજની ટેન્ડર પ્રક્રિયા શરૂ કરવાની તૈયારી કરી છે.
BMC અધિકારીઓનું કહેવું છે કે,
“હાલનો પુલ ત્રીસ વર્ષ જૂનો છે અને તેની ટેક્નિકલ તપાસમાં ત્રુટિઓ મળી આવી છે. સલામતી માટે તેને તોડી નવો પુલ બનાવવો જરૂરી છે. અમે સ્થાનિકો સાથે ચર્ચા કરી તેમની ચિંતા દૂર કરવાની કોશિશ કરીશું.”
પરંતુ સ્થાનિકોનો આક્ષેપ છે કે ચર્ચા માત્ર કાગળ પર થઈ રહી છે, હકીકતમાં કોઈ પણ અધિકારીએ કોલીવાડામાં આવીને લોકોની મુશ્કેલીઓ સમજી નથી.
⚠️ પર્યાવરણ અને જીવદયા વચ્ચેનું સંતુલન
આ વિસ્તાર દરિયાકાંઠા નજીક હોવાને કારણે પર્યાવરણ નિયમો (CRZ) કડક છે. તેથી કોઈ પણ નવો પુલ કે રસ્તો બનાવવા પહેલાં મંજૂરી જરૂરી છે. આ કારણસર જ કામમાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે.
પર્યાવરણવાદી સંગઠનના સભ્ય મેહુલ શેઠનું કહેવું છે કે,
“નવો પુલ જરૂરી છે, પરંતુ તેની ડિઝાઇન અને સ્થાન એવું હોવું જોઈએ કે તે નદીના કુદરતી વહેણને અવરોધ ન કરે. વિકાસ સાથે પર્યાવરણનું સંતુલન જળવાય તે પણ એટલું જ અગત્યનું છે.”
👥 સ્થાનિકોનો ઉગ્ર વિરોધ અને સહકારની માંગ
ગોરાઈના રહેવાસીઓએ BMCના નિર્ણય સામે સંયુક્ત પ્રતિનિધિમંડળ બનાવી માંગણી કરી છે કે નવો પુલ બનવા સુધી અસ્થાયી ફૂટબ્રિજ અથવા ફ્લોટિંગ કનેક્ટર બનાવવામાં આવે જેથી સામાન્ય લોકો માટે મુસાફરી શક્ય બને.
સ્થાનિક મહિલા સંગઠન “ગોરાઈ મહીલામંડળ”ની અધ્યક્ષ સુનીતા કોલીએ કહ્યું કે,
“દરરોજ બાળકોને શાળા પહોંચાડવી, ઘરની ખરીદી કરવી કે હોસ્પિટલે જવું — આ બધું જ મુશ્કેલ થઈ જશે. BMCએ પહેલેથી લોકો સાથે ચર્ચા કરીને વૈકલ્પિક રસ્તો તૈયાર કરવો જોઈએ હતો.”
લોકોએ જણાવ્યું કે જો BMC તાત્કાલિક કાર્યવાહી નહીં કરે તો તેઓ ધારાસભ્ય અને સંસદસભ્ય સુધી રજુઆત કરશે અને જરૂર પડશે તો આંદોલનનો માર્ગ પણ અપનાવશે.
🚶♀️ બ્રિજ વગરનો જીવનમાર્ગ – લોકોની વાસ્તવિક મુશ્કેલીઓ
-
શાળાના વિદ્યાર્થીઓને સવારે લાંબી ફરથો કરીને જવું પડશે, જે તેમના માટે જોખમી છે.
-
માછીમારોને વહેલી સવારે માછલીના ખેપ લઈ જવામાં મુશ્કેલી થશે, જેના કારણે તેમની આવક પર અસર પડશે.
-
વૃદ્ધો અને દર્દીઓને નજીકની હોસ્પિટલે પહોંચવા લાંબો ચક્કર મારવો પડશે.
-
વરસાદી મોસમમાં આ મુશ્કેલીઓ અનેકગણી વધી શકે છે.
આ બધાં કારણોસર લોકો હવે નવો બ્રિજ બનવા સુધી અસ્થાયી માર્ગ તૈયાર કરવા માટે તાત્કાલિક કાર્યવાહીની માગ કરી રહ્યા છે.
📢 રાજકીય પ્રતિભાવ અને ભવિષ્યની દિશા
સ્થાનિક કૉર્પોરેટર અને ધારાસભ્યોએ આ મુદ્દે BMC સાથે ચર્ચા શરૂ કરી છે. ધારાસભ્ય જીતેન્દ્ર આવાલેએ જણાવ્યું કે,
“સરકારી મંજૂરીઓ બાદ વિકાસકામો જરૂરી છે, પરંતુ સ્થાનિકોની ચિંતા અવગણવી યોગ્ય નથી. નવો પુલ બનવો જોઈએ, પરંતુ લોકો માટે અસ્થાયી માર્ગ પણ સાથે જ હોવો જોઈએ.”
🌅 ગોરાઈના ભવિષ્ય માટે સંતુલિત ઉકેલની જરૂર
ગોરાઈ વિસ્તારના લોકો માટે આ પુલ ફક્ત એક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર નથી, પરંતુ જીવનનો અવિભાજ્ય ભાગ છે. નવો પુલ બનવો એ શહેરના વિકાસ માટે જરૂરી છે, પરંતુ એ દરમ્યાન લોકોના જીવનમાં ખલેલ ન પડે તે માટે આયોજનબદ્ધ નીતિ પણ જરૂરી છે.
સ્થાનિકોના મત મુજબ, જો BMC લોકસહભાગિતા સાથે નવો પુલ બનાવશે, તો લોકો પણ આ નિર્ણયને સ્વીકારી લેશે. પરંતુ એકતરફી કાર્યવાહીને કારણે લોકોની નિરાશા વધી રહી છે.
✍️ ઉપસંહાર
ગોરાઈના કોલીવાડામાં ચાલી રહેલો આ વિવાદ વિકાસ સામે જીવનની આવશ્યકતાનો સચોટ ઉદાહરણ છે. એક તરફ સલામતી અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની જરૂરિયાત છે, તો બીજી તરફ જીવંત માનવીય જરૂરિયાતો.
જો બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કૉર્પોરેશન સ્થાનિકોની ભાવના સમજીને યોગ્ય આયોજન કરશે, તો આ સંકટ ઉકેલાઈ શકે છે અને ગોરાઈ ફરીથી શાંતિ અને સુખનું પ્રતિક બની શકે છે.
