ચહેરાના સ્કૅન અને આંગળીના નિશાનથી પણ થશે UPI પેમેન્ટ – ભારત ડિજિટલ પેમેન્ટમાં ભવિષ્ય તરફ

ભારત હાલમાં ડિજિટલ પેમેન્ટ ક્ષેત્રમાં એક નવા યುಗમાં પ્રવેશ કરવા જઈ રહ્યો છે. યુનાઇટેડ પબ્લિક ઇન્ટરફેસ (UPI) ને વધુ સીમલેસ, સુરક્ષિત અને ઝડપી બનાવવા માટે નવી તકનીકી સુવિધાઓ ઉમેરવામાં આવી રહી છે. ખાસ કરીને ચહેરાના સ્કૅનિંગ અને આંગળીના નિશાન (ફિંગરપ્રિન્ટ) દ્વારા UPI પેમેન્ટ કરવાની સુવિધા જલ્દી શરૂ થવાની છે. આ ફીચરનું પ્રદર્શન હાલમાં મુંબઈમાં ચાલી રહેલા ગ્લોબલ ફિનટેક ફેસ્ટમાં કરવામાં આવ્યું, જ્યાં સરકાર દ્વારા ભારતની ડિજિટલ પેમેન્ટ ક્ષેત્રની શક્તિનું પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું.

🏦 UPI અને બાયોમેટ્રિક્સની નવી સુવિધા

ભારતીય રિઝર્વ બેન્ક (RBI) અને નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઑફ ઈન્ડિયા (NPCI) દ્વારા જાહેર કરાયેલ નવી યોજનાઓ અનુસાર, હવે આધાર સાથે લિન્ક થયેલ બાયોમેટ્રિક્સ આધારિત પેમેન્ટ શક્ય બનશે.

આંગળીના નિશાન (Fingerprint Authentication): યુઝર્સ પોતાની ફિંગરપ્રિન્ટ સ્કૅન કરીને UPI પેમેન્ટ કરી શકશે.
ચહેરાનો સ્કૅન (Face Recognition): મોબાઇલ અથવા ATM/પેટે ઇન્ટરફેસમાં ચહેરાનું સ્કૅનિંગ કરીને પેમેન્ટ થશે.

આ સુવિધાથી પિન કોડ યાદ રાખવાની જરૂર નહીં રહે, જે સલામતી સાથે સાથે વધુ સરળતાનો અનુભવ પણ આપશે.

📱 પેમેન્ટ પ્રક્રિયા કેવી રહેશે?

નવા બાયોમેટ્રિક્સ પેમેન્ટ માટેની પ્રક્રિયા ખૂબ જ સરળ રહેશે:

યુઝરને પોતાનો આધારકાર્ડ લિન્ક કરેલો હોવો જરૂરી છે.
મોબાઇલ/એપ/એટીએમ/PoS પર UPI પેમેન્ટ શરૂ કરવું.
આંગળીના નિશાન અથવા ચહેરાનું સ્કૅનિંગ કરવું.
પેમેન્ટ તરત પ્રોસેસ થઈ જશે.

આ ફીચર માત્ર ટ્રાન્ઝેક્શન્સને ઝડપી બનાવશે નહીં, પણ ફ્રોડ અને પિન ચોરીની શક્યતા ઘટાડશે.

🔐 સુરક્ષા અને ફ્રોડ રોકથામ

બાયોમેટ્રિક્સ આધારિત પેમેન્ટ્સ ઘણી બધી સુરક્ષા સુવિધાઓ આપે છે:

આધાર આધારિત ઓથેન્ટિફિકેશન, જે UIDAI ના ડેટાબેઝથી કનેક્ટ રહેશે.
ચહેરા અને આંગળીના નિશાનને એન્ક્રિપ્ટ કરીને સ્ટોર કરવામા આવશે.
પેમેન્ટ માટે પિનની જરૂર નથી, જેથી પિન લિક થવાની શક્યતા ટળશે.
ટ્રાન્ઝેક્શન રિયલ-ટાઇમમાં મોનીટર કરી શકાય, જેથી મલ્ટી-લેયર ફ્રોડ ડિટેક્શન શક્ય બની શકે.

RBI અને NPCI બંને એ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે આ બાયોમેટ્રિક્સ પેમેન્ટ્સ ભારતની ડિજિટલ પેમેન્ટ સુરક્ષા સ્તર માટે એક નવો માપદંડ સ્થાપિત કરશે.

🌐 ડિજિટલ પેમેન્ટ ક્ષેત્રમાં ભારતનું નેતૃત્વ

ભારત આજે UPI અને ડિજિટલ પેમેન્ટ પ્લેટફોર્મમાં વિશ્વમાં આગળ છે. વર્ષ ૨૦૨૫ સુધી, દેશે UPI આધારિત ટ્રાન્ઝેક્શન્સમાં નવા રેકોર્ડ્સ સ્થાપિત કર્યા છે.

UPI ટ્રાન્ઝેક્શન્સ દર મહિને કરોડોના હિસાબે થઈ રહ્યાં છે.
NPCI દ્વારા લોન, બિલ પેમેન્ટ, QR પેમેન્ટ, અને ઈ-કૉમર્સ માટે UPI ફીચર્સ અપડેટ કરવામાં આવ્યા છે.
નવી બાયોમેટ્રિક્સ સુવિધા ભારતમાં કેશલેસ અર્થતંત્ર તરફનો મોટો પગલું સાબિત થશે.

ગ્લોબલ ફિનટેક ફેસ્ટમાં આ નવી ટેક્નોલોજીનું પ્રદર્શન ભારતની ડિજિટલ પેમેન્ટ ટેક્નોલોજીમાં વિશ્વના અગ્રણીઓ માટે એક સ્પષ્ટ સંકેત છે કે ભારત ઇનોવેશન અને સિક્યુરિટી ક્ષેત્રમાં વિશ્વમાં અગ્રણિય સ્થાન ધરાવે છે.

💳 UPIના નવા ફીચર્સ અને લાભ

પિન કોડ વગર પેમેન્ટ: વધુ સરળ અને ઝડપી ટ્રાન્ઝેક્શન.
બાયોમેટ્રિક્સ આધારિત ઓથેન્ટિફિકેશન: ચોરી અથવા ફ્રોડની શક્યતા ઘટાડી.
કેશલેસ ટ્રાન્ઝેક્શનનો પ્રોત્સાહન: સમય અને ખર્ચ બંને બચાવે.
મોબાઇલ અને પોઇન્ટ-ઓફ-સેલ બંને પર પ્રદાન: યુઝર્સ કોઈપણ જગ્યાએ પેમેન્ટ કરી શકે.

આ નવી સુવિધાઓ ખાસ કરીને રિટેલ, ઇ-કોમર્સ, બેંકિંગ અને મેડિકલ સેક્ટરમાં ઉપયોગી થશે.

🏦 ભારતીય અર્થતંત્ર અને નવો દિશા નિર્દેશ

બાયોમેટ્રિક્સ આધારિત UPI પેમેન્ટ્સથી ટ્રાન્ઝેક્શનના ડેટા એનાલિટિક્સ વધારે સારી રીતે થઈ શકે.
નાનાં અને માધ્યમ ઉદ્યોગોને ડિજિટલ પેમેન્ટમાં સરળતાથી જોડાવી શકાય.
લઘુતમ ટ્રાન્ઝેક્શન ખર્ચથી નાગરિકોને ફાયદો.

RBI અને NPCI એ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ સુવિધા દેશના નાણાંકીય શામેલાતાને વધુ સુરક્ષિત, ઝડપી અને સરળ બનાવશે.