હવા પ્રદૂષણના નિયમ ભંગ બદલ 51 બિલ્ડર્સને રૂ. 5.10 લાખનો દંડ
JMCની TPO શાખાની તાબડતોબ કાર્યવાહીથી બિલ્ડર લોબીમાં હલચલ**
જામનગર,
શહેરમાં વધતા હવા પ્રદૂષણ અને બાંધકામ સાઈટ્સ પરથી ઉડતી ધૂળના કારણે નાગરિકોના આરોગ્ય પર થતી ગંભીર અસરને ધ્યાનમાં રાખીને જામનગર મહાનગરપાલિકા (JMC) દ્વારા કડક કાર્યવાહી હાથ ધરવામાં આવી છે. મહાનગરપાલિકાની ટાઉન પ્લાનિંગ ઓફિસ (TPO) શાખાના જણાવ્યા અનુસાર, તાજેતરમાં શહેરભરમાં આવેલી બાંધકામ સાઈટ્સ પર હવા પ્રદૂષણ નિયંત્રણ સંબંધિત નિયમોની અમલવારી ચકાસવા માટે વિશેષ ડ્રાઈવ હાથ ધરવામાં આવી હતી.
આ ડ્રાઈવ દરમિયાન કુલ 75 બાંધકામ સાઈટ્સનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાંથી 51 સાઈટ્સ પર ગંભીર નિયમભંગ સામે આવતાં સંબંધિત બિલ્ડર્સ અને ડેવલપર્સને કુલ રૂ. 5.10 લાખનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો છે. આ કાર્યવાહી બાદ શહેરના બાંધકામ ક્ષેત્રમાં હલચલ મચી ગઈ છે.
હવા પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે મહાનગરપાલિકાનો કડક અભિગમ
JMC દ્વારા હાથ ધરાયેલી આ કાર્યવાહી પાછળ મુખ્ય ઉદ્દેશ શહેરમાં વધતી હવા પ્રદૂષણની સમસ્યાને કાબૂમાં લેવાનો છે. ખાસ કરીને બાંધકામ સાઈટ્સ પરથી ઉડતી રેતી, સિમેન્ટ અને કચરાની ધૂળ હવામાં ભળી શહેરની હવાની ગુણવત્તા બગાડી રહી હોવાનું વારંવાર સામે આવ્યું છે.
ટાઉન પ્લાનિંગ ઓફિસના અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, “બાંધકામ સાઈટ્સ પર નિયમ મુજબ ધૂળ નિયંત્રણ માટે જરૂરી પગલાં લેવામાં આવવા જોઈએ, જેમ કે પાણીનો છંટકાવ, સાઈટને શીટથી ઢાંકવી, કચરાનો યોગ્ય નિકાલ અને સામગ્રી ખુલ્લી ન રાખવી. પરંતુ અનેક સાઈટ્સ પર આ નિયમોની સંપૂર્ણ અવગણના કરવામાં આવી રહી હતી.”
75 સાઈટ્સ ચેક, 51 પર નિયમભંગ
મહાનગરપાલિકાની TPO શાખા દ્વારા કરાયેલા નિરીક્ષણ દરમિયાન શહેરના વિવિધ વિસ્તારોમાં ચાલી રહેલા રહેણાંક, વાણિજ્યિક અને મિશ્ર ઉપયોગના બાંધકામ સાઈટ્સની તપાસ કરવામાં આવી હતી. કુલ 75 સાઈટ્સમાંથી 51 સાઈટ્સ પર નિયમભંગ નોંધાયો, જે આ વાત તરફ ઈશારો કરે છે કે બાંધકામ ક્ષેત્રમાં નિયમોની અમલવારીને લઈને ગંભીર બેદરકારી વર્તાઈ રહી છે.
અધિકારીઓના જણાવ્યા મુજબ, અનેક સાઈટ્સ પર જરૂરી પાણીનો છંટકાવ ન કરવો, ખુલ્લામાં બાંધકામ સામગ્રી રાખવી, ટ્રકોને ઢાંક્યા વિના સામગ્રીનું પરિવહન કરવું અને સાઈટની આસપાસ સુરક્ષા શીટ ન લગાવવી જેવી ખામીઓ જોવા મળી હતી.
રૂ. 5.10 લાખનો દંડ – બિલ્ડર્સને ચેતવણી
નિયમભંગ સામે આવતાં JMC દ્વારા સંબંધિત બિલ્ડર્સને કુલ રૂ. 5.10 લાખનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો છે. મહાનગરપાલિકાના અધિકારીઓએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું છે કે, “આ માત્ર શરૂઆત છે. જો આગળ પણ નિયમોનું પાલન નહીં થાય, તો વધુ કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.”
આ કાર્યવાહીથી સ્પષ્ટ સંદેશ આપવામાં આવ્યો છે કે હવા પ્રદૂષણના મુદ્દે હવે કોઈપણ પ્રકારની બેદરકારી સહન કરવામાં આવશે નહીં. શહેરના વિકાસ સાથે સાથે પર્યાવરણ અને નાગરિકોના આરોગ્યની જવાબદારી પણ બાંધકામકર્તાઓની છે—આ સંદેશ JMC દ્વારા ખુલ્લેઆમ આપવામાં આવ્યો છે.
હવેથી બાંધકામ રજાચિઠ્ઠીમાં પણ નિયમોનો ઉલ્લેખ
આ કાર્યવાહીનું એક મહત્વપૂર્ણ પાસું એ છે કે હવે હવા પ્રદૂષણ નિયંત્રણ સંબંધિત નિયમોનો ઉલ્લેખ બાંધકામ રજાચિઠ્ઠી (Construction Permission)માં પણ કરવામાં આવશે. TPO શાખાના જણાવ્યા અનુસાર, “આગામી સમયમાં કોઈપણ નવા બાંધકામને મંજૂરી આપતી વખતે તેમાં સ્પષ્ટ રીતે હવા પ્રદૂષણ નિયંત્રણ માટેના નિયમો અને જવાબદારીઓનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવશે.”
આથી હવે બિલ્ડર્સ ‘અજાણતા’ નિયમભંગ કર્યો હોવાનો બહાનો આપી શકશે નહીં. રજાચિઠ્ઠી મેળવતી વેળાએ જ તેમને નિયમોની સંપૂર્ણ જાણકારી આપવામાં આવશે અને તેનું પાલન કરવું ફરજિયાત રહેશે.
નાગરિકોના આરોગ્ય સાથે સીધો સંબંધ
પર્યાવરણ અને આરોગ્ય નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે બાંધકામ સાઈટ્સ પરથી ઉડતી ધૂળ PM10 અને PM2.5 જેવા હાનિકારક કણો વધારવામાં મોટો ફાળો આપે છે. આ કણો શ્વાસ દ્વારા શરીરમાં પ્રવેશીને દમ, એલર્જી, આંખોમાં બળતરા, ફેફસાં અને હૃદયના રોગોને જન્મ આપે છે.
શહેરના અનેક રહેણાંક વિસ્તારોમાં બાંધકામ સાઈટ્સની નજીક રહેતા નાગરિકોએ અગાઉ પણ ધૂળ પ્રદૂષણ અંગે ફરિયાદો કરી હતી. JMCની આ કાર્યવાહીથી નાગરિકોમાં રાહત અને સંતોષની લાગણી જોવા મળી રહી છે.
બિલ્ડર લોબીની પ્રતિક્રિયા
આ કાર્યવાહી બાદ કેટલાક બિલ્ડર્સે દલીલ કરી છે કે નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે, પરંતુ કેટલીક વખત વ્યવહારિક મુશ્કેલીઓ પણ આવે છે. જોકે મહાનગરપાલિકાના અધિકારીઓએ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે વિકાસના નામે પર્યાવરણ અને જાહેર આરોગ્ય સાથે કોઈ સમજૂતી કરવામાં આવશે નહીં.
એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “શહેરમાં વિકાસ જરૂરી છે, પરંતુ તે સ્વચ્છ અને જવાબદાર રીતે થવો જોઈએ.”
આગામી સમયમાં વધુ કડક ચેકિંગની શક્યતા
JMCના સૂત્રોના જણાવ્યા મુજબ, આ ચેકિંગ ડ્રાઈવ આગામી દિવસોમાં પણ ચાલુ રહેશે. માત્ર બાંધકામ સાઈટ્સ જ નહીં, પરંતુ બાંધકામ સામગ્રી વહન કરતા વાહનો, ડિમોલિશન સાઈટ્સ અને ખુલ્લા પ્લોટ્સ પર પણ નજર રાખવામાં આવશે.
જો નિયમોનું પુનરાવર્તિત ઉલ્લંઘન થશે, તો દંડની રકમ વધારવા ઉપરાંત બાંધકામ અટકાવવાની કાર્યવાહી પણ થઈ શકે છે.
જામનગરમાં JMC દ્વારા બાંધકામ સાઈટ્સ સામે હાથ ધરાયેલી આ કાર્યવાહી માત્ર દંડ પૂરતી નથી, પરંતુ તે શહેરના ભવિષ્ય માટે એક મહત્વપૂર્ણ સંદેશ છે. હવા પ્રદૂષણ જેવી ગંભીર સમસ્યાને કાબૂમાં લેવા માટે જો આવી સતત અને કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે, તો જામનગરને સ્વચ્છ અને આરોગ્યપ્રદ શહેર બનાવવાનું લક્ષ્ય સિદ્ધ કરી શકાય.
શહેરના વિકાસની સાથે સાથે પર્યાવરણ અને નાગરિકોના આરોગ્યની રક્ષા—આ સંતુલન જ સાચો વિકાસ હોવાનું આ કાર્યવાહીથી સ્પષ્ટ થાય છે.
