જામનગરમાં મતદાર યાદીની ખાસ સુધારણા ઝુંબેશમાં ગંભીર બેદરકારી – SIR ગણતરી ફોર્મની કામગીરીમાં બી.એલ.ઓ.ની ઉદાસીનતાને લઈ કોંગ્રેસનો તીખો વિરોધ, ચુંટણી પંચની માર્ગદર્શિકાના ઉલ્લંઘનની ફરિયાદ

ગુજરાતમાં મતદાર યાદીની ખાસ સુધારણા ઝુંબેશ દરમિયાન જામનગરમાં ઊભી બેદરકારીની ચકચાર

બી.એલ.ઓ. દ્વારા ઘર–ઘર ગણતરી ફોર્મ ચકાસવામાં ઢીલાશ, કોંગ્રેસ દ્વારા SIR કામગીરી અંગે ગંભીર મુદ્દા ઉઠાવાયા**

જામનગર શહેરમાં ભારતના ચૂંટણી પંચ (Election Commission of India – ECI) દ્વારા જાહેર કરાયેલા Special Summary Revision (SIR) – 2025 અંતર્ગત મતદાર યાદીની ખાસ સુધારણા ઝુંબેશ દરમિયાન ગંભીર અવ્યવસ્થા, અપર્યાપ્ત કામગીરી અને બી.એલ.ઓ.ની બેદરકારીના આક્ષેપો સામે આવ્યા છે.
જામનગર શહેર કોંગ્રેસે આ બેદરકારી મુદ્દે સત્તાવાર રીતે જિલ્લા ચૂંટણી તંત્રનું ધ્યાન દોર્યું છે અને આ કામગીરી તાત્કાલિક ગતિમાન કરવા માંગ કરી છે.

🔹 Special Summary Revision (SIR) – 2025 : દેશવ્યાપી ઝુંબેશનું સમયપત્રક

ભારતના ચૂંટણી પંચે સમગ્ર દેશમાં મતદાર યાદીનું મહત્વપૂર્ણ અભિયાન જાહેર કર્યું છે.
ગુજરાત સહિત તમામ રાજ્યોમાં જારી કરવામાં આવેલી સૂચનાઓ અનુસાર :

📅 ગણતરી (Enumeration) સમયગાળો

4 નવેમ્બર 2025 થી 4 ડિસેમ્બર 2025

📅 હંગામી મતદાર યાદી પ્રકાશન

9 ડિસેમ્બર 2025

આ દરમિયાન દરેક મતદાર મથક ક્ષેત્રના બી.એલ.ઓ. (Booth Level Officer) પર સ્પષ્ટ જવાબદારી મૂકવામાં આવી છે કે તેઓ :

• ઘર–ઘર જઈ ગણતરી ફોર્મ (Enumeration Form) વિતરણ કરે

• બીજા તબક્કામાં તે ફોર્મ ભરાવીને વિગત ચકાસી સાચા ડેટા ઓનલાઈન ચડાવે

• શનિવાર–રવિવારે મતદાન મથકે હાજરી આપી મતદારો માટે વધારાની સુવિધા આપે

ચૂંટણી પંચે આ કામગીરીને “રાષ્ટ્રીય મહત્વ” ધરાવતી જવાબદારી ગણાવી છે અને સમયસર, ચોક્કસ તથા નિષ્પક્ષ કામગીરી કરવાનો આદેશ આપ્યો છે.

કોંગ્રેસનો આક્ષેપ : બી.એલ.ઓ. કામગીરી કાગળ પર, જમીન પર અત્યંત નબળી

જામનગર શહેર કોંગ્રેસે 07-11-2025ના રોજ સત્તાવાર રીતે ચૂંટણી તંત્રને પ્રતિનિધિમંડળ દ્વારા રજૂઆત કરી હતી. રજૂઆતમાં જણાવાયું કે :

1️⃣ બી.એલ.ઓ. ઘર–ઘર જઈ રહ્યાં નથી – ખાસ કરીને સ્લમ વિસ્તારોમાં બેદરકારી

કોંગ્રેસના વિસ્તારવાઈઝ કાર્યકરો સતત મોનીટરીંગ કરી રહ્યા છે.
તેઓના જણાવ્યા પ્રમાણે :

• સ્લમ–ઘણતા વિસ્તારોમાં બી.એલ.ઓ. લોકોના ઘેર પહોંચતા નથી

• ફોર્મ વિતરણ સંપૂર્ણ નથી

• ઘણા ઘરોએ ફોર્મ મળ્યા નથી

• ફોર્મ ભરાવાની પ્રક્રિયા અવ્યવસ્થિત છે

આવા વિસ્તારોમાં મતદારોની સંખ્યા સૌથી વધારે હોવાથી અહીં બેદરકારી ગંભીર મુદ્દો માનવામાં આવે છે.

2️⃣ ફોર્મ વિતરણ કાગળ પર ‘Done’ – વાસ્તવમાં અધૂરી પ્રક્રિયા

ઘણા સ્થળોએ એવું જોવા મળ્યું કે :

• બી.એલ.ઓ. દ્વારા ફોર્મ વિતરણ ‘કાગળ ઉપર’ બતાવવામાં આવ્યું છે

• પરંતુ વિસ્તારના કાર્યકરોએ તપાસ કરતા જાણવા મળ્યું કે વાસ્તવમાં ઘણાં ઘરોમાં ફોર્મ પહોંચાડવામાં આવ્યા નથી

• એટલે કે બંદોબસ્તના હિસાબો અને વાસ્તવિક કામગીરી વચ્ચે ભારે અંતર છે

આ કોંગ્રેસે ગંભીર બેદરકારી ગણાવી છે.

3️⃣ વિતરિત ફોર્મની ઓનલાઈન એન્ટ્રી “અત્યંત ખરાબ અને ધીમી”

કોંગ્રેસે મહત્વનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો કે :

• બી.એલ.ઓ.ઓ. દ્વારા મળતા ફોર્મની ડેટા એન્ટ્રી ખૂબ ધીમી છે

• ઘણા ફોર્મ તો દિવસો સુધી એન્ટર થયા જ નથી

• ક્યુઆર કોડવાળા SIR ફોર્મની સ્કેનિંગ અને એન્ટ્રીમાં પણ ઠેરઠેર ખામી

આ બાબતમાં ચુંટણી પંચની ગાઈડલાઇન મુજબ ડિજિટલ એન્ટ્રી ઝડપથી નહીં થાય તો :

• અંતિમ મતદાર યાદીમાં ભૂલો રહી જશે

• નવા મતદારોના નામ રહી જશે

• મૃત્યુ પામેલા લોકોના નામ દૂર ન થઈ શકે

• સ્થળափոխ થયેલ મતદારોની એન્ટ્રી અધૂરા રહી શકે

આ ચૂંટણીની નિષ્પક્ષતા પર સીધી અસર કરશે.

કોંગ્રેસની વિગતવાર મેદાની કામગીરી

કોંગ્રેસના તમામ 16+ વોર્ડોમાં કાર્યકરોને અલગ–અલગ બૂથોની મુલાકાત માટે મોકલવામાં આવ્યા.
અહેવાલ મુજબ:

• ક્યાંક બી.એલ.ઓ. હાજર જ ન હતા

• ક્યાંક ઘર–ઘર ગણતરી કરવામાં આવી નહોતી

• ઘણા બી.એલ.ઓ.ને પોતાના ક્ષેત્રની ઘન વસતી કોલોનીઓનો ખ્યાલ નહોતો

• કેટલાક બી.એલ.ઓ. એ કહ્યું કે “ફોર્મ ખૂટ્યા છે”, પરંતું ઉપરવાળાને જાણ કરવામાં આવી નહોતી

વિસ્તાર વાઈઝ મળેલા રિપોર્ટ મુજબ, સૌથી વધારે બેદરકારી નીચેના વિસ્તારોમાં જોવા મળી :

• સ્લમ–એકસ્તરિયા વિસ્તાર

• નાનકડા ઘરોવાળો ડેંસ પોપ્યુલેશન વિસ્તાર

• ભાડેતંત્રવાળા વિસ્તારમાં

• ઔદ્યોગિક વિસ્તારોની ઝૂંપડપટ્ટીઓ

આ વિસ્તારોમાં મોટાભાગે દરવાજા–દરવાજી સંપર્ક ન થયો.

ચૂંટણી પંચની માર્ગદર્શિકા શું કહે છે?

ECIની Manual on Electoral Rolls મુજબ :

✔ ઘર–ઘર મુલાકાત ફરજિયાત

બી.એલ.ઓ.એ Form–001 આપવું અને મતદારનું Verification કરવું જોઈએ.

✔ બે તબક્કાની ફરજિયાત પ્રક્રિયા

1. Distribution of Forms

2. Collection + Verification + Online Entry

✔ ખોટી માહિતી / અધૂરી કામગીરી દંડને પાત્ર

ચુંટણી સંબંધિત ફરજમાં બેદરકારી મિસકોન્ડક્ટ ગણાય છે.

✔ શનિવાર–રવિવાર મતદાન મથક ફરજ

ECI દ્વારા Weekend Special Booth ફરજ ફરજિયાત છે.

જામનગર કોંગ્રેસનો વિરોધ કેમ ન્યાયસંગત માનાય છે?

કારણ એ છે કે મતદાર યાદી ચૂંટણીની પાયાની નાડી છે.
જો મતદાર યાદીમાં ખામી રહેશે તો :

• લોકો મતાધિકારથી વંચિત રહી શકે

• મત ગણતરીની શુદ્ધતા ખોરવાઈ શકે

• નવા મતદારો ઉમેરવામાં વિલંબ થશે

• વહીવટી બેદરકારીની અસર સીધા લોકશાહી પ્રક્રિયા પર પડશે

કોંગ્રેસે આ મુદ્દાને “લોકશાહી અધિકારોના હક્ક” તરીકે રજૂ કર્યો છે, રાજકીય આરોપ તરીકે નહીં.

કોંગ્રેસની માંગ : તાત્કાલિક સમીક્ષા, નબળા બી.એલ.ઓ. બદલવા, અને મોનીટરીંગ ટીમ

કોંગ્રેસે નીચેની માંગ કરી છે :

1️⃣ નબળી કામગીરી કરનાર બી.એલ.ઓ.ને બદલી નાખો

જ્યાં કામ ન થયું હોય ત્યાં નવા કાર્યકરો નિમવામાં આવે.

2️⃣ દરેક સ્લમ અને ડેંસ વિસ્તાર માટે ખાસ સ્ક્વાડ

ચોક્કસ ઝુંબેશ ટીમ મોકલીને 3 દિવસમાં ગણતરી પૂર્ણ કરવી.

3️⃣ ઝોનલ ઓફિસર – TDO – ERO દ્વારા તાત્કાલિક surprise checking

મેદાનમાં જઈ કામગીરીની ખાતરી કરવી.

4️⃣ વિતરિત ફોર્મની ઓનલાઈન એન્ટ્રી 48 કલાકમાં પૂર્ણ કરવી

ખાસ ડેટા–એન્ટ્રી ટીમની રચના કરવાની.

5️⃣ દરેક બૂથ માટે હેલ્પડેસ્ક

મતદારોના પ્રશ્નો તરત ઉકેલવા.

ચૂંટણી તંત્રની જવાબદારી : કોંગ્રેસની રજૂઆત બાદ શું થઈ શકે?

સામાન્ય રીતે જિલ્લા ચૂંટણી કચેરીએ આવા મુદ્દાઓમાં :

• Show–Cause Notice

• Fresh Instructions

• Surprise Checking

• Review Meeting

જારી કરે છે.

જો કોંગ્રેસનો અહેવાલ સાચો હોય તો, ચૂંટણી પંચના નિયમ મુજબ :

• બી.એલ.ઓ.ને Memo

• Guide Manual Training

• નવો સ્ટાફ Deploy

• Supervisorsની જવાબદારી વધારવી

જૂવા મળી શકે છે.

સ્લમ વિસ્તારોમાં મતદાર યાદી સુધારવાનો પડકાર – રિપોર્ટનું વિશ્લેષણ

શહેરોમાં ખાસ કરીને જામનગર જેવા ઔદ્યોગિક અને મિક્સ–પોપ્યુલેશન ધરાવતા શહેરોમાં:

• ભાડુઆત વસ્તી

• શ્રમિક વસવાટ

• વારંવાર સ્થળાંતર

• સરકારી દસ્તાવેજોનો અભાવ

• ભાષાકીય વિવિધતા

આ બધું મળીને સ્લમ વિસ્તારમાં મતદાર યાદીનું કામ વધુ પડકારજનક છે.
જો તાલીમ અને મોનીટરીંગ સઘન ન હોય તો ભૂલો થવાની શક્યતા વધારે રહે છે.

કોંગ્રેસનો આક્ષેપ જોરદાર કેમ બન્યો? – મેદાનમાં તેમના કાર્યકરો સક્રિય

કોંગ્રેસે માત્ર ફરિયાદ કરી નથી, પરંતુ :

• દરેક બૂથની મુલાકાત

• સીધી મતદારો સાથે વાતચીત

• ઝોનલ ઓફિસરો સાથે સંપર્ક

• રિપોર્ટ એકઠો કરી દસ્તાવેજીકૃત રજૂઆત

આ બધાને કારણે રજૂઆત વાજબી અને પુરાવાદાર માનવામાં આવે છે.

ઉપસંહાર : જામનગરમાં મતદાર યાદી સુધારણા ઝુંબેશને વેગ આપવાની તાત્કાલિક જરૂર

વિસ્તારવાઈઝCongress દ્વારા પ્રકાશિત અહેવાલ મુજબ સ્પષ્ટ થાય છે કે :

• બી.એલ.ઓ.ની કામગીરી ઈચ્છિત સ્તરે પહોંચી નથી

• ઘણા વિસ્તારોમાં વાસ્તવિક ગણતરી અધૂરી છે

• ઓનલાઈન એન્ટ્રી ડેડલાઈન પાછળ પડી રહી છે

• સ્લમ વિસ્તારમાં અવ્યવસ્થા ગંભીર છે

લોકશાહી પ્રક્રિયામાં સૌથી મહત્વનું હથિયાર – “મત”
અને મતદાર યાદી એ તેની મૂળભૂત પૂર્વશરત છે.

આથી કોંગ્રેસે સમગ્ર તંત્રને આગ્રહ કર્યો છે કે SIR દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની બેદરકારી સહન ન કરવામાં આવે
તંત્ર તાત્કાલિક પગલાં લઈ ઝુંબેશને ગતિ આપે એ જ સમયની માંગ છે.

Author: samay sandesh