જામનગર જિલ્લામાં ખેડૂતોને સરકાર દ્વારા જાહેર કરાયેલા રાહત પેકેજનો લાભ ઝડપી અને વિના વિલંબે પહોંચાડવા માટે જિલ્લા વિકાસ અધિકારી (DDO) શ્રી અંકિત પન્નુએ આજે એક મહત્ત્વપૂર્ણ અને તાત્કાલિક પરિપત્ર દ્વારા સમગ્ર જિલ્લાના TDO — એટલે કે તાલુકા વિકાસ અધિકારીઓને — સ્પષ્ટ અને કડક સૂચનાઓ જાહેર કરી છે.
તાજેતરમાં જિલ્લાના કેટલાક તાલુકાઓમાંથી એવી માહિતી સામે આવી હતી કે, ખેડૂતોને સહાય માટેની અરજી પ્રક્રિયા દરમ્યાન કેટલીક જગ્યાએ તેમની વેરા ભરપાઈની સ્થિતિ તપાસવામાં આવતા અરજીઓમાં વિલંબ થતો હતો. આ બાબત ધ્યાનમાં આવતા જ DDOએ તરત જ જિલ્લા સ્તરે વિભાગીય બેઠક બોલાવી અને સ્પષ્ટ કર્યું કે વેરા વસુલાત એક નિરંતર ચાલતી પ્રક્રિયા છે, જ્યારે ખેડૂત કલ્યાણ અને કુદરતી આફતો દરમિયાન સહાય પહોંચાડવી એ તાત્કાલિક અને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતાવાળી કામગીરી છે.
આ સંદર્ભમાં તેમણે તમામ TDOને નિર્દેશ આપ્યો કે ખેડૂતોને સહાય આપવા દરમિયાન વેરા વસુલાતની વિગતોને કારણે કોઈ પ્રકારે વિલંબ, અવરોધ કે વિખોટો ન સર્જાય. સરકારની અરજી પ્રક્રિયા ખેડૂતો સુધી વિના મુશ્કેલી પહોંચે અને ગામડાના સ્તરે કોઈપણ કર્મચારીની હચકાટે સહાય અટકવી નહીં પડશે.
જામનગર જિલ્લામાં તાજેતરની વરસાદ–વાવાઝોડા અને કુદરતી નુકસાનની પૃષ્ઠભૂમિ
જામનગર જિલ્લાનાં ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં છેલ્લા મહિનાઓમાં ખૂબ જ અનિયમિત વરસાદ, અચાનક પડેલ ભારે વર્ષા, પવન-ઝાપટા અને ક્યારેક ગોળા વરસવાથી ખેતીને વિશાળ પ્રમાણમાં નુકસાન થયું છે.
ઘણા વિસ્તારોમાં ખેડૂતોના પાક જમીનમાં જ સડી ગયા, તો ક્યાંક પાણી ભરાઈ જતાં આખું વાવેતર નાશ પામ્યું.
ગુજરાત સરકાર દ્વારા આવા ખેડૂતોને રાહત આપવા કેન્દ્ર–રાજ્ય શેરિંગ પેટર્ન પ્રમાણે વિશેષ રાહત પેકેજ જાહેર કરાયું છે. આ પેકેજ દ્વારા અનાજ, કપાસ, મગફળી, તલ, સોયાબીન, શાકભાજી તથા વિવિધ પાકોમાં નુકસાન જાહેર કરનાર ખેડૂતોને હેક્ટર દીઠ આર્થિક સહાય મળવાની છે.
આ સહાય માટે ખેડૂતો ઈ-અરજી, ગ્રામપંચાયત મારફતે અરજીઓ, કૃષિ સહાયકની સત્યાપન પ્રક્રિયા, તલાટી કમની ચકાસણી, TDO ઓફિસમાં અંતિમ મંજૂરી જેવી પ્રક્રિયાઓમાંથી પસાર થાય છે.
પરંતુ છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં TDO સ્તરે એવી ટિપ્પણીઓ સાંભળવા મળી કે “વેરો ભર્યો છે કે નહીં એ ચકાસ્યા બાદ જ અરજી આગળ ધપાવશો”, જેના કારણે અપ્રત્યક્ષ રીતે કેટલાક ખેડૂતોની ફાઈલોમાં વિલંબ થતો દેખાયો.
DDOની તાત્કાલિક દખલ : સહાય અને વેરા વસુલાત – બે અલગ બાબતો
જામનગર જિલ્લા વિકાસ અધિકારી શ્રી અંકિત પન્નુએ આજે સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું:
“ખેડૂતોને મળવાની સહાય તેમની હાલની આર્થિક પરિસ્થિતિ સુધારવા માટેનું તાત્કાલિક પગલું છે.
વેરા વસુલાત એક કાનૂની તેમજ નિયમિત પ્રવૃત્તિ છે અને તેની આ પ્રક્રિયા સાથે કોઈ સીધો સંબંધ નથી.
કોઈપણ TDO અથવા કર્મચારી એ આધાર પર સહાય રોકવી નહીં કે ખેડૂત વેરા પેન્ડિંગ છે.”
આ આદેશ સાથે DDOએ તમામ તાલુકા વિકાસ અધિકારીઓને યાદ અપાવ્યું કે સરકારી સહાય એ ખેડૂતોનો અધિકાર છે, અને સમયસર નહીં મળે તો મુશ્કેલી વધુ વધી જાય છે. વેરો પેન્ડિંગ હોવાના કારણસર સહાય અટકાવવામાં આવે તો તે સરકારની કલ્યાણકારી નીતિના હેતુ વિરુદ્ધ બની જાય છે.
સમગ્ર જિલ્લામાં તાત્કાલિક અમલ–બમલ : ગ્રામ્ય સ્તરે ખાસ મોનીટરીંગ
જિલ્લા DDO દ્વારા નીચે મુજબના મહત્વપૂર્ણ અમલકારી સૂચનો આપવામાં આવ્યા:
1. TDOએ તમામ ક્લાર્ક–તલાટી–કૃષિ સહાયકોને સ્પષ્ટ માર્ગદર્શન આપવું
દરેક તાલુકા વિકાસ અધિકારીએ પોતાના સ્ટાફને સ્પષ્ટપણે જણાવી દેવું કે પ્રક્રિયા દરમ્યાન વેરો મુદ્દો ચર્ચામાં પણ લાવવામાં નહીં આવે.
2. ગ્રામ્ય સ્તરે સહાયની કામગીરી પ્રાથમિકતા પર
-
અરજીઓ સ્વીકારો
-
ખેડૂતની ધરપકડ, જમીન સાત બારાના દસ્તાવેજોની ચકાસણી કરો
-
નુકસાનના પાયાની ચકાસણી કરીને રિપોર્ટ મોકલો
-
જો ખેડૂત પાસે આધાર–બેંક–ખાતાક્રમાં વગેરે દસ્તાવેજો તૈયાર હોય તો તરત ફાઈલ મંજૂરી માટે મોકલી દેવી.
3. કોઈપણે વિલંબ કર્યો તો વિભાગીય કાર્યવાહી
DDOએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું કે સહાય રોકવાનું, ફાઈલ લાંબી ખેંચવાનું અથવા ખેડૂતને ફાંફાં ચક્કર ખવડાવવાનું કોઈ પણ પ્રયત્ન થશે તો કર્મચારીએ તેનો જવાબ આપવો પડશે.
4. સપ્તાહમાં બે વાર રીવ્યુ મીટિંગ
દરેક TDOએ બે દિવસનાં અંતરે DDOને પોતાના તાલુકાની સ્થિતિનો રિપોર્ટ આપવો જરૂરી રહેશે.
ખેડૂતોની વેદના: “સહાયથી જીલોઈ જન્મે છે, વિલંબથી મુશ્કેલી વધી જાય છે”
જામનગરના રૂરલ બેલ્ટમાં આવેલા અનેક ગામોના ખેડૂતોમાં છેલ્લા અઠવાડિયાથી મુશ્કેલી વધી હતી. વેરા સંબંધિત પ્રશ્નો ઊભા થતા કેટલાક ખેડૂતો ઓફિસ–કચેરીમાં ચક્કર ખાઈને થાકી ગયા હતા.
ઘણા ખેડૂતોને તો સમજ પણ ન પડી કે સહાયની પ્રક્રિયામાં વેરા સંબંધિત દસ્તાવેજો કેમ પૂછવામાં આવી રહ્યા છે.
એક ખેડૂતનું હદયસ્પર્શી નિવેદન:
“વાવાઝોડામાં પાક બળી ગયો, ખેતરમાં પાણી ભરાઈ ગયું… હવે વેરો ભર્યો કે નહિ એ પૂછવામાં આવે છે? અમે તો સહાયથી ઘર–ખેતર ફરી ઉભું કરીએ એ જ આશા રાખીએ છીએ.”
અनेक ખેડૂતોનો એવો જ અનુભવ હતો કે જો સહાય 1–2 અઠવાડિયા સુધી અટકી જશે તો તેમની આર્થિક પરિસ્થિતિ વધારે ખરાબ થઈ જશે.
જિલ્લાની 8 તાલુકાઓમાં લાખો ખેડૂતોને લાભ મળવાનો અંદાજ
જામનગર જિલ્લામાં નીચે મુજબના તાલુકાઓમાં ખેડૂત સહાય અરજીઓ ચાલી રહી છે:
-
જામનગર
-
જોડિયા
-
કલ્યાણપુર
-
ધ્રોલ
-
ખંભાળિયા
-
લાલપુર
-
જામજોધપુર
-
ભાણવડ
આ તમામ તાલુકાઓમાં આશરે લાખોથી વધુ ખેડૂતોને સહાયનો સીધો લાભ મળશે.
DDOએ આ તમામ તાલુકાઓને ખાસ પ્રાથમિકતા આપી છે, જેથી તંત્રની કામગીરી ઝડપથી આગળ વધે.
સરકારના માર્ગદર્શનમાં પણ સ્પષ્ટતા : સહાય પ્રાથમિક, વેરા વસુલાત સતત
રાજ્ય સરકારના આવક વિભાગ અને કૃષિ વિભાગ બંનેએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે:
-
વેરો વસુલાત સતત ચાલુ રહે છે
-
વેરો ન ભરવામાં આવ્યો હોય તો ભવિષ્યમાં નોટિસ આપી શકાય
-
પરંતુ સહાય અટકાવવા માટે વેરો કારણ નહીં બને
આ સ્પષ્ટીકરણ બાદ જિલ્લા DDOએ પણ પોતાના જિલ્લાની કામગીરી streamline કરવા માટે આદેશ કર્યો.
ગામડાંમાં જનજાગૃતિ–સહાય શિબિરોની પણ જાહેરાત
DDOએ તમામ TDOને નિર્દેશ આપ્યો છે કે:
-
ગામોમાં સહાય માહિતી શિબિર
-
ખેડૂતોને દસ્તાવેજ તૈયાર કરવાની માર્ગદર્શન
-
અરજી પ્રક્રિયા કેવી રીતે કરવી તેની તાલીમ
આ બાબતો માટે વિશેષ ટીમો તૈયાર કરવામાં આવશે.
DDOનો અંતિમ સંદેશ : “ખેડૂતો માટે સરકારનું વચન – સહાય પહોંચાડવી એ અમारी જવાબદારી”
અંતમાં DDO શ્રી અંકિત પન્નુએ સ્પષ્ટ કર્યું કે:
“ખેડૂતોને મુશ્કેલીના સમયમાં સરકાર દ્વારા આપાતી સહાય એક જીવલેણ સહારો છે.
કોઈપણ વિલંબ, અનાવશ્યક દસ્તાવેજ માંગણી અથવા કર્મચારી દ્વારા સર્જાતી અસુવિધા સહન કરવામાં આવશે નહીં.
અમારી પ્રથમ ફરજ છે કે સહાય સમયસર ખેડૂતોના બેંક ખાતામાં પહોંચે.”
ઉપસંહાર
જામનગર જિલ્લા વિકાસ અધિકારીનો આ નિર્ણય ખેડૂતો માટે એક મોટી રાહત સમાન છે.
વેરા વસુલાત અને સહાય બે જુદા મુદ્દા છે તે અંગે સ્પષ્ટતા મળતાં હવે ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં સહાય પ્રક્રિયા તેજી પકડશે.
જિલ્લા તંત્રની સક્રિયતા, કડક માર્ગદર્શિકા અને સતત મોનીટરીંગથી ખેડૂતોને સરકારના રાહત પેકેજનો તાત્કાળ લાભ મળશે તેવી આશા હવે મજબૂત બની છે.
Author: samay sandesh
12







