દેવરામ વાલાની ફરિયાદોને આધારે સરકારના વરીષ્ઠ અધિકારીઓ સહિત કંપની અધિકારીઓ મેદાને ઉતર્યાં
મીઠાપુર, તા. ૮ ડિસેમ્બર –
ટાટા કેમિકલ્સ મીઠાપુરના ઈતિહાસમાં પહેલીવાર એવું બન્યું છે કે અરજદાર દેવરામ વાલા દ્વારા સામાજિક, પર્યાવરણ સંબંધિત અને કૃષિ હિતોને કેન્દ્રમાં રાખીને કરવામાં આવેલી સતત રજૂઆતો બાદ સરકારના વહીવટી અધિકારીઓ, ટાટા કેમિકલ્સના ઉચ્ચ અધિકારીઓ, કૃષિ વિભાગ તેમજ નેશનલ મરીન પાર્કના અધિકારીઓ એક સાથે મેદાને ઉતરી જમીની હકીકતોની વિશાળ સ્તરે તપાસ શરૂ કરી છે. વર્ષો સુધી ચાલી આવેલી રજૂઆત, સતત અરજીક્રમ, વહીવટી કચેરીઓમાં ફરતાં રહેનાર અરજદાર અને સ્થાનિકોની તરફથી ઉઠાવવામાં આવેલા પ્રશ્નો બાદ આખરે તંત્ર એક્શનમાં આવ્યું છે. આ સર્વેને મીઠાપુર સહિત આસપાસના વિસ્તારમાં મોટા વહીવટી પગલાના રૂપમાં જોવામાં આવી રહ્યું છે.
વર્ષો જૂની ફરિયાદો બાદ આખરે મોટું પગલું
અરજદાર દેવરામ વાલા લાંબા સમયથી વિવિધ સરકારી કચેરીઓ, નેશનલ મરીન પાર્ક, કૃષિ વિભાગ અને ટાટા કેમિકલ્સના વહીવટીતંત્ર સુધી અનેક રજૂઆતો કરતા આવ્યા છે. રજૂઆતોમાં મુખ્યત્વે સ્થાનિક ખેડૂતોને થતા નુકસાન, જમીનમાં થતી ખારાશ, પર્યાવરણ પર અસર, ચોક્કસ વિસ્તારોમાં થતી શંકાસ્પદ પ્રવૃત્તિઓ, તેમજ જમીન સાથે સંબંધિત પરંપરાગત અધિકારોના પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ અનેક રજૂઆતો છતા યોગ્ય કાર્યવાહી ન થતા દેવરામ વાલાએ તંત્રનું ધ્યાન ખેંચવા માટે અન્નજળનો ત્યાગ કરવાની જાહેરાત કરી હતી.
તેઓ આ મુદ્દે સીધા ગાંધીનગર સુધી પહોંચ્યા હતા, જ્યાં રાજ્યના વરીષ્ઠ અધિકારીઓ સાથે તેમની મુલાકાત થઈ હતી. ત્યાં અધિકારીઓએ દેવરામ વાલાને આશ્વાસન આપ્યું હતું કે “૧૫ થી ૨૦ દિવસમાં સંપૂર્ણ તપાસ કર્યા બાદ નીકળ (અહેવાલ/નિર્ણય) આપીશું.” આ વચન બાદ જ આખરે સરકારના વિવિધ વિભાગો સાથે મળીને સંયુક્ત ટીમ મીઠાપુર વિસ્તારમાં સર્વે માટે આવી પહોંચી હતી.
૮ ડિસેમ્બરે સંયુક્ત ટીમનો મેદાની સર્વે શરૂ
તા. ૮ ડિસેમ્બરનાં રોજ સરકારના ઉચ્ચ અધિકારીઓ, ટાટા કેમિકલ્સના પ્રતિનિધિઓ, ખેડૂત વિભાગના અધિકારીઓ, નેશનલ મરીન પાર્કના અધિકારીઓ અને અન્ય વહીવટી તંત્રના સભ્યોની મોટી ટીમ મીઠાપુર-સુરજકરાડી-આરંભડા-દેવપરા-પાડલી વિસ્તારોમાં પહોંચીને મેદાની તપાસ શરૂ કરી. આ સર્વેમાં અરજદાર દેવરામ વાલા ને પણ સાથે રાખવામાં આવ્યા, જેથી સ્થળ સૂચના, જમીનની પૂર્વ સ્થિતિ અને વર્તમાન પરિસ્થિતિ અંગે યોગ્ય માર્ગદર્શન મળી શકે.
તંત્ર દ્વારા થયેલી આ મેદાની કાર્યવાહી લોકોમાં રાહતનો વિષય બની છે, કેમ કે લાંબા સમય બાદ સરકાર દ્વારા આવો મોટો સર્વે હાથ ધરવામાં આવ્યો છે. ખાસ કરીને પર્યાવરણ અને ખેડૂતોના હિત સાથે જોડાયેલા મુદ્દાઓમાં આ સર્વે અત્યંત મહત્વનો માનવામાં આવી રહ્યો છે.
સર્વે દરમિયાન મુખ્ય મુદ્દાઓ પર ખાસ ધ્યાન
અધિકારીઓએ મુલાકાત દરમિયાન નીચેના મુખ્ય પ્રશ્નો પર વિશેષ ધ્યાન આપ્યું હોવાનું સૂત્રોએ જણાવ્યું છે:
૧. જમીનમાં ખારાશ અને પર્યાવરણીય અસર
કંપનીની ઔદ્યોગિક પ્રવૃત્તિઓ અને આસપાસના વિસ્તારોમાં થતી કુદરતી ફેરફારોને કારણે ખેતીલાયક જમીન પર થતી અસર અંગે વિશેષ નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું.
૨. પરંપરાગત જમીન અધિકારોની તપાસ
અરજદાર અને સ્થાનિક ખેડૂતો દ્વારા ઉઠાવાયેલા પરંપરાગત હક્કોને લઈને વહીવટી અધિકારીઓએ વિવિધ ગામોમાં લોકોની માહિતી લીધી.
૩. મરીન પાર્ક વિસ્તારમાં સંરક્ષણ નિયમોનું પાલન
નેશનલ મરીન પાર્કના અધિકારીઓએ સમુદ્રી સીમાના વિસ્તારોમાં ઉદ્યોગિક પ્રવૃત્તિઓના કારણે થતી સંભાવિત અસર અંગે વિશેષ માહિતી એકત્ર કરી.
૪. ટાટા કેમિકલ્સની જવાબદારી અને તંત્ર સહયોગ
કંપનીના અધિકારીઓને સરકારની ટીમ સાથે જોડાઈ સર્વેમાં ભાગ લેવા કહેવામાં આવ્યું હતું. કંપનીએ સહકાર આપતાં સમસ્ત વિસ્તારોની વિગતો રજૂ કરી.
દેવરામ વાલાનો દાવો અને સંઘર્ષ
દેવરામ વાલા લાંબા સમયથી પોતાનાં હક્કો અને જનહિત મુદ્દાઓને લઈને વહીવટી તંત્ર સમક્ષ રજૂઆતો કરતા આવ્યા છે. તેમની ફરિયાદોએ કેટલાક વિભાગોમાં ચર્ચા જગાવી હતી, પરંતુ વર્ષો સુધી યોગ્ય કાર્યવાહી ન થતાં તેઓએ અંતે અન્નજળનો ત્યાગ કરવાની તૈયારી દર્શાવી, જેના કારણે આખરે રાજ્ય સ્તરે મામલો ગંભીરતાથી લેવાયો.
સ્થાનિક લોકો જણાવે છે કે દેવરામ વાલા છેલ્લા વર્ષોથી ગામ અને ખેડૂતોની સમસ્યાઓને ન્યાય મળે એ માટે સતત લડી રહ્યા છે. તેઓ વહીવટી તંત્ર સાથે અનેક મીટીંગ, અપીલો અને રજૂઆતો કરી ચૂક્યા છે.
સ્થાનિકોમાં આશા: ‘હવે સાચો ન્યાય મળશે?’
આ સર્વે બાદ સ્થાનિકોમાં નવી આશા જોવા મળી છે. વર્ષોથી ચાલી રહેલી સમસ્યાઓ, પર્યાવરણ અસર અને જમીન સંબંધી વાંધાઓ હવે સરકાર દ્વારા ગંભીરતાથી લેવામાં આવ્યા છે. ઘણા લોકોએ કહ્યું:
“આવું પ્રથમ વખત છે કે વિવિધ વિભાગોની સંયુક્ત ટીમ આવી છે. હવે કદાચ વર્ષોથી અટકેલા ન્યાયને દિશા મળશે.”
આગામી પગલાં: 15–20 દિવસમાં અહેવાલ
ગાંધીનગરના વરીષ્ઠ અધિકારીઓએ દેવરામ વાલાને જે લખિતમાં આશ્વાસન આપ્યું હતું, તે મુજબ આગામી 15 થી 20 દિવસમાં સર્વે રિપોર્ટ તૈયાર થશે અને તેની આધારે વહીવટી નિર્ણય લેવામાં આવશે.
આ રિપોર્ટમાં હકીકત આધારિત દસ્તાવેજો, જમીન વ્યવસ્થાપન, પર્યાવરણીય અસર, કંપનીની જવાબદારી અને ખેડૂતોના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અંતિમ નિષ્કર્ષ સામેલ હશે.
ટાટા કેમિકલ્સ મીઠાપુરની આસપાસના વિસ્તારોમાં થયેલો આ સર્વે માત્ર એક વહીવટી પ્રક્રિયા નથી, પરંતુ વર્ષોથી લટકતા પ્રશ્નોના ઉકેલ તરફનું મહત્વનું પગલું છે. પ્રથમવાર સરકાર, ઉદ્યોગ અને પર્યાવરણ વિભાગોની સંયુક્ત ટીમ મેદાને ઉતરતાં લોકોમાં વિશ્વાસ સર્જાયો છે કે હવે હકીકતો સામે આવશે અને યોગ્ય ન્યાય મળશે.
દેવરામ વાલાની સતત લડત અને રજૂઆતોને લઈને આખરે તંત્ર હરકતમાં આવ્યું છે. હવે નજર આગામી 20 દિવસમાં આવનારા રિપોર્ટ પર ટકેલી છે, જે મીઠાપુર અને આસપાસના ગામોના ભવિષ્ય માટે નિર્ણાયક સાબિત થઈ શકે છે.
