જામનગર, તા. 18 ઓક્ટોબર —
દ્રષ્ટિ એ માનવ જીવનનો સૌથી કિંમતી ખજાનો છે.
વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) દ્વારા દર વર્ષે ઑક્ટોબર મહિનાના બીજા ગુરુવારે ‘વિશ્વ દ્રષ્ટિ દિન’ (World Sight Day) તરીકે ઉજવાય છે, જેથી લોકોમાં આંખની તંદુરસ્તી અને અંધત્વ નિવારણ અંગે જાગૃતિ વધે. આ અવસરને સાર્થક બનાવવા માટે જામનગરની ગુરુ ગોબિંદસિંહ સરકારી હોસ્પિટલના આંખ વિભાગ દ્વારા રાષ્ટ્રીય અંધત્વ અને દ્રષ્ટિ ખામી નિયંત્રણ કાર્યક્રમ (National Programme for Control of Blindness & Visual Impairment – NPCB&VI) હેઠળ વિશેષ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
આ અવસરે હોસ્પિટલમાં દિનભર ચાલેલા જાગૃતિ કાર્યક્રમમાં કુલ ૧૫૫ જેટલા દર્દીઓએ ભાગ લીધો, જેમને આંખના વિવિધ રોગો, તેમની નિદાન પ્રક્રિયા, સારવાર પદ્ધતિઓ તથા રોજિંદા જીવનમાં આંખની સંભાળ રાખવાના ઉપાયો વિશે વિગતવાર માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યું.
🔹 આંખની તંદુરસ્તી માટે જનજાગૃતિનો સંદેશ
કાર્યક્રમનું માર્ગદર્શન ડો. નિશાંત ડી. સોલંકી, આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર અને પ્રોગ્રામ ઓફિસર (NPCB & VI)એ આપ્યું હતું. તેમના નેતૃત્વ હેઠળ આંખ વિભાગના ડોકટરો, રેસિડેન્ટ્સ અને નર્સિંગ સ્ટાફે મળીને દિવસભર આંખની તપાસ, દર્દી પરામર્શ અને શિક્ષણાત્મક પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધર્યાં.
ડૉ. સોલંકીએ પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું કે આજના સમયના દૈનિક જીવનમાં મોબાઈલ, ટીવી અને કમ્પ્યુટર સ્ક્રીનનો વધતો ઉપયોગ આંખો માટે અત્યંત હાનિકારક છે. તેમણે બાળકો અને યુવાનોને ‘20-20-20 નિયમ’ અનુસરવાની સલાહ આપી — એટલે કે, દરેક 20 મિનિટે સ્ક્રીન પરથી નજર હટાવીને 20 ફૂટ દૂરની વસ્તુને ઓછામાં ઓછા 20 સેકન્ડ સુધી જોવી.
તેમણે કહ્યું કે, અંધત્વ અને દ્રષ્ટિ ખામીઓના મોટા ભાગના કેસો સમયસર તપાસ અને સારવારથી રોકી શકાય છે, પરંતુ લોકોમાં અવિગતતા અને લાપરવાઈને કારણે આંખના રોગો ગંભીર રૂપ ધારણ કરે છે.
🔹 રોગો અને તેમના ઉપાયો પર વિગતવાર માર્ગદર્શન
આ અવસરે રેસિડેન્ટ ડોક્ટરોએ દર્દીઓને આંખના મુખ્ય રોગો — જેમ કે મોતિયો (Cataract), ઝામર (Glaucoma), રેફ્રેક્ટિવ એરર (દ્રષ્ટિ ખામી), તેમજ ડાયાબિટિક રેટિનોપથી વિશે સમજ આપી.
તેમણે સમજાવ્યું કે મોતિયો એ ઉંમર વધતા થતા કુદરતી પરિવર્તનોનું પરિણામ છે, જેનું સર્જરી દ્વારા 100% ઉપચાર શક્ય છે. જ્યારે ઝામર (ગ્લોકોમા)માં દબાણ વધવાથી દ્રષ્ટિ નસને નુકસાન પહોંચે છે અને સમયસર સારવાર ન મળે તો દ્રષ્ટિ કાયમ માટે ખોવાઈ શકે છે.
તે ઉપરાંત, ડાયાબિટીસ ધરાવતા દર્દીઓએ ઓછામાં ઓછું વર્ષે એકવાર આંખની તપાસ કરાવવી જોઈએ, કેમ કે ડાયાબિટીસ દ્રષ્ટિ માટે ગંભીર જોખમરૂપ છે.
બાળકોને માયોપિયા (નજીક જોવાનો રોગ) તથા એમ્બ્લાયોપિયા (લેઝી આઈ) જેવી ખામીઓ વિશે પણ સરળ ભાષામાં સમજાવાયું. બાળકોને તેમની આંખો સાથે રમવાનું નહીં, આંખો ખંજવાળતી વખતે હાથ ધોવાના મહત્વ વિશે માર્ગદર્શન અપાયું.
🔹 “આંખો બોલે છે — સાંભળો તેને” : જીવંત પ્રદર્શન અને દૃશ્યાત્મક સમજણ
કાર્યક્રમ દરમિયાન હોસ્પિટલના ડોક્ટરોએ આંખના મોડલની મદદથી દ્રષ્ટિ પ્રક્રિયાની સમજણ આપી. આંખની રચના, તેની કામગીરી અને કેવી રીતે નાના રોગો ગંભીર બની શકે તે વિષયે જીવંત ઉદાહરણો રજૂ કરવામાં આવ્યા.
હોસ્પિટલના પ્રવેશદ્વાર પર જાગૃતિ પોસ્ટર્સ, બેનર્સ અને ચાર્ટ્સ પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યા હતા જેમાં આંખના રોગોથી બચવાના ઉપાય દર્શાવવામાં આવ્યા હતા.
સાથે સાથે “તમારી આંખો તમારું ભવિષ્ય છે” થીમ હેઠળ ક્વિઝ સ્પર્ધા પણ યોજાઈ, જેમાં વિદ્યાર્થીઓએ ઉત્સાહભેર ભાગ લીધો. વિજેતાઓને પ્રશંસા પ્રમાણપત્રો આપવામાં આવ્યા.
🔹 ગ્રામ્ય વિસ્તારો સુધી આરોગ્ય સેવા પહોંચાડવાનો પ્રયત્ન
વિશ્વ દ્રષ્ટિ દિનના ભાગરૂપે જામનગર જિલ્લામાં પણ વિશેષ કેમ્પો યોજાયા હતા. જામજોધપુર અને કાલાવડ તાલુકાના મોટા વડાલા ગામે આંખની તપાસ માટે મફત આરોગ્ય કેમ્પ યોજાયો.
આ કેમ્પોમાં આંખ વિભાગના નિષ્ણાત ડોકટરો, ઓપ્થેલ્મિક આસિસ્ટન્ટ્સ તથા આરોગ્ય કર્મચારીઓએ ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં રહેલા આશરે ૩૦૦ જેટલા લોકોની તપાસ કરી.
ઘણા દર્દીઓએ પહેલી વાર આંખની તપાસ કરાવી અને કેટલાકને મોતિયા જેવા રોગ માટે તાત્કાલિક સર્જરી માટે રેફર કરવામાં આવ્યા.
ડો. સોલંકીએ જણાવ્યું કે ગામડાંના લોકો અંધત્વના સૌથી મોટા ભોગ બને છે, કારણ કે તેમને યોગ્ય તબીબી સુવિધા સુધી પહોંચી શકાતી નથી. સરકારના NPCB & VI કાર્યક્રમનો હેતુ એ જ છે કે “દરેક વ્યક્તિ સુધી દ્રષ્ટિની સેવા પહોંચાડવી.”
🔹 હોસ્પિટલ સ્ટાફની ઉત્સાહી ભાગીદારી
ગુરુ ગોબિંદસિંહ હોસ્પિટલના તમામ વિભાગોએ આ દિનની ઉજવણીમાં સહભાગીતા આપી.
મહિલા આરોગ્યકર્મીઓએ ફૂલ અને દીયા વડે આંખ વિભાગનું સુશોભન કર્યું, જ્યારે નર્સિંગ સ્ટાફે દર્દીઓ સાથે વાતચીત કરીને દૈનિક સંભાળના સરળ ઉપાયો સમજાવ્યા.
“વિઝન હેલ્થ માટે સ્વચ્છ આહાર, પૂરતો ઊંઘ અને તાણમુક્ત જીવન જરૂરી છે” તેવો સંદેશ સમગ્ર કાર્યક્રમ દરમિયાન પ્રતિધ્વનિત થતો રહ્યો.
🔹 પ્રિન્સિપાલ અને અધિકારીઓનો ઉપસ્થિત સંદેશ
આ પ્રસંગે હોસ્પિટલના નાયબ નિયામક પ્રોફેસર વર્ષાબેન સોલંકી, ડીન વૈદ્ય હિતેશ વ્યાસ તથા અન્ય વિભાગીય વડાઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
તેમણે જણાવ્યું કે જામનગર શહેરને “આયુર્વેદ અને ચિકિત્સા સંશોધનનું કેન્દ્ર” તરીકે ઓળખ મળે છે અને અહીંથી શરૂ થતી દરેક જનજાગૃતિની લહેર રાજ્યભરમાં પ્રેરણારૂપ બને છે.
તેમણે દર્દીઓને નિયમિત આંખની તપાસ કરાવવા અને બાળકોના દ્રષ્ટિ પરીક્ષણને પ્રાથમિક શિક્ષણની સાથે જોડવાનું મહત્વ સમજાવ્યું.
🔹 સમાપન સંદેશ : “દ્રષ્ટિ એ દૈવી દાન છે — તેનું રક્ષણ આપણી જવાબદારી”
વિશ્વ દ્રષ્ટિ દિનની આ ઉજવણી ફક્ત એક દિવસની નહોતી, પરંતુ આખા વર્ષ દરમિયાન આંખોની સંભાળ અંગે સતત જાગૃતિ ફેલાવવાનો સંકલ્પ બની.
ડૉ. નિશાંત સોલંકીએ અંતમાં જણાવ્યું કે —
“દર વર્ષે લાખો લોકો આંખના રોગોથી દ્રષ્ટિ ગુમાવે છે, પરંતુ યોગ્ય સમયે તપાસ, નિયમિત ઉપચાર અને જાગૃત જીવનશૈલીથી આ ટાળવી શક્ય છે. આંખો શરીરની બારી છે — તેની ચમક જાળવી રાખવી એ આપણું નૈતિક અને માનવિય કર્તવ્ય છે.”
🔹 નિષ્કર્ષ
આ રીતે ગુરુ ગોબિંદસિંહ હોસ્પિટલ દ્વારા ઉજવાયેલ “વિશ્વ દ્રષ્ટિ દિન” માત્ર આરોગ્ય કાર્યક્રમ ન રહ્યો, પરંતુ એ એક જાગૃતિનો ઉત્સવ બની ગયો —
જ્યાં દર્દી, ડૉક્ટર અને સમાજ ત્રણેયએ એક સ્વરથી કહ્યું —
“દ્રષ્ટિ બચાવો, જીવન ઉજળું બનાવો!”
