દ્વારકા જિલ્લામાં લોકોના અધિકાર અને સરકારની જાહેર સેવાઓ વચ્ચેની રેખા ધુમ્મસાઈ ગઈ છે. તાલુકાની મામલતદાર કચેરી હેઠળ કાર્યરત પુરવઠા વિભાગની મનમાની સામે નાગરિકોમાં ભારે અસંતોષ ફાટી નીકળ્યો છે. જિલ્લા મુખ્યાલયથી માત્ર થોડા કિલોમીટર દૂર આવેલા આ વિભાગમાં એવી અનેક ફરિયાદો ઉઠી રહી છે કે અધિકારીઓએ પોતાની કાર્યક્ષમતા દર્શાવવા માટે કાગળો પર e-KYC 100% પૂર્ણ બતાવવાની હોડ ચલાવી છે — પરંતુ હકીકતમાં હજારો નાગરિકોના નામ કોઈ પૂર્વ નોટિસ કે ખરાઈ વિના જ રેશનકાર્ડમાંથી કાપી નાખવામાં આવ્યા છે.
આ ઘટનાએ દ્વારકા તાલુકાના સામાન્ય, મધ્યમ વર્ગીય તેમજ ગરીબ પરિવારોને ભારે આઘાત પહોંચાડ્યો છે. ઘણા પરિવારોને હવે તેમના પોતાના હક્કના અનાજથી લઈને આરોગ્યની સારવાર સુધીની મૂળભૂત સુવિધાઓથી વંચિત થવું પડી રહ્યું છે.
📍 e-KYCના બહાને હજારો નાગરિકો મુશ્કેલીમાં
માહિતી મુજબ, છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી રાજ્ય સરકાર દ્વારા e-KYCની પ્રક્રિયા ફરજીયાત બનાવવામાં આવી હતી, જેથી રેશનકાર્ડ ધારકોની માહિતી ઑનલાઇન વેરિફાઇ થઈ શકે અને ફેક કાર્ડ્સ દૂર થઈ શકે. પરંતુ દ્વારકામાં આ નિયમનો અતિરેક અર્થ કાઢી, વિભાગે કાગળો પર કામગીરી પૂર્ણ બતાવવા માટે નાગરિકોને કોઈ નોટિસ આપ્યા વિના જ તેમના નામ કાપી નાખ્યા.
કેટલાક ગામોના લોકોનું કહેવું છે કે તેઓએ તમામ જરૂરી દસ્તાવેજો પૂરાં કર્યા છતાં પણ, સિસ્ટમમાં તેમનું નામ “અપૂર્ણ e-KYC” બતાવી કાઢી નાખવામાં આવ્યું. પરિણામે, રેશન વિતરણ વખતે તેમની ફિંગરપ્રિન્ટ કામ ન કરી અને પરિવારના સભ્યોને અનાજ મળ્યું નહીં.
⚕️ ‘મા કાર્ડ’ અને આરોગ્ય યોજનાઓમાં પણ મોટો પ્રભાવ
રેશનકાર્ડની માન્યતા કાપાતા અનેક પરિવારોને ‘મા કાર્ડ’ અને અન્ય આરોગ્ય સહાય યોજનાઓમાંથી આપોઆપ કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. જેના કારણે ગરીબ લોકો હવે સરકારી હોસ્પિટલોમાં પણ ફ્રી અથવા સબસિડીવાળી સારવાર મેળવી શકતા નથી.
ગયા અઠવાડિયે ઠેરઠેર એવા કિસ્સાઓ સામે આવ્યા કે જ્યાં દર્દીઓને ઇમરજન્સી સારવાર માટે ખાનગી હોસ્પિટલોમાં લઈ જવું પડ્યું, કારણ કે ‘મા કાર્ડ’ સિસ્ટમમાં અયોગ્ય બતાવવામાં આવ્યું હતું. એક કેસમાં તો ગરીબ મહિલાને સમયસર સારવાર ન મળતા ગંભીર સ્થિતિ થઈ ગઈ હતી.
📑 કોઈ નિયમ નથી છતાં ‘એકના લીધે બધાનો લાભ બંધ’
પુરવઠા વિભાગના નિયમો મુજબ, જો પરિવારના એક સભ્યની e-KYC બાકી હોય, તો અન્ય સભ્યોની પ્રક્રિયા અટકાવવામાં આવતી નથી. પરંતુ દ્વારકા તાલુકાના અધિકારીએ પોતાનો ખોટો નિયમ ઘડ્યો છે — એક સભ્યનું e-KYC બાકી હોય તો આખા પરિવારને અનાજ વિતરણથી વંચિત રાખવામાં આવે છે.
આ મનમાનીને કારણે અનેક પરિવારો માસિક રાશન માટે દર મહિને તકલીફ અનુભવી રહ્યા છે. કેટલાક લોકો કચેરીમાં જવા છતાં પણ દિવસો સુધી ફાઇલોમાં ફેરવાતા રહે છે.
⚠️ અગાઉ પણ અનેક ફરિયાદો છતાં કાર્યવાહી નહી
વિભાગની આ મનમાની નવી નથી. સ્થાનિક નાગરિકો અને પંચાયત સભ્યોના જણાવ્યા મુજબ, આ અધિકારી વિરુદ્ધ અગાઉ પણ અનેક વાર લેખિત અને મૌખિક ફરિયાદો કરવામાં આવી હતી. મામલો **જિલ્લા પુરવઠા અધિકારી (DSO)**ના સ્તરે પહોંચ્યો હતો, છતાં આજદિન સુધી કોઈ કાર્યવાહી હાથ ધરવામાં આવી નથી.
💬 નાગરિકોમાં રોષ અને અશાંતિ
પુરવઠા વિભાગ સામે લોકોમાં ભારે રોષ છે. કચેરી બહાર વારંવાર નાગરિકો ભેગા થઈ પોતાના હક્ક માટે અવાજ ઉઠાવી રહ્યા છે. કેટલીક મહિલાઓએ કહ્યું કે તેમને માસિક રાશન ન મળતા બાળકોના ભોજન અને શાળાની ફી ભરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે.
સ્થાનિક યુવાનો પણ આ મુદ્દે આગ્રહ લઈ રહ્યા છે કે, ડિજિટલ સિસ્ટમના નામે સામાન્ય જનતાને ત્રાસ ન આપવો જોઈએ.
📢 સામાજિક સંસ્થાઓ અને રાજકીય પ્રતિભાવ
દ્વારકાની કેટલીક સામાજિક સંસ્થાઓ અને રાજકીય આગેવાનો આ મુદ્દે આગળ આવ્યા છે. તેઓએ જિલ્લા અધિકારી અને રાજ્ય પુરવઠા વિભાગને પત્ર લખી તાત્કાલિક તપાસ અને જવાબદાર અધિકારીને સસ્પેન્ડ કરવાની માંગ કરી છે.
સામાજિક સંગઠનો પણ હવે પીડિત નાગરિકોના સાક્ષી અને દસ્તાવેજો ભેગા કરી જનહિત અરજી (PIL) દાખલ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે.
🧾 કાયદેસર તપાસની માંગ
નાગરિકોએ રાજ્યના ખાદ્ય અને નાગરિક પુરવઠા વિભાગના વડાને રજૂઆત કરીને માંગ કરી છે કે:
-
દ્વારકા મામલતદાર કચેરીની પુરવઠા શાખાની તપાસ થાય
-
રેશનકાર્ડમાંથી કાપેલા તમામ નામોની ફરીથી સમીક્ષા થાય
-
જવાબદાર અધિકારીને ફિલ્ડ ઇન્ક્વાયરી દરમ્યાન સસ્પેન્ડ કરવામાં આવે
-
પીડિત પરિવારોને તાત્કાલિક અનાજ અને યોજનાઓનો લાભ ફરી આપવામાં આવે
આ રજૂઆત બાદ હવે જિલ્લા અધિકારી દ્વારા પ્રાથમિક તપાસ શરૂ કરવાની ચર્ચા છે, પરંતુ હજી સુધી કોઈ સત્તાવાર કાર્યવાહી જાહેર થઈ નથી.
🧍 જનતાનું કહેવું: “આ ડિજિટલ યુગમાં પણ અધિકારીઓની મનમાની શા માટે?”
નાગરિકોમાં સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે જ્યારે સમગ્ર રાજ્ય ડિજિટલ અને પારદર્શક સિસ્ટમ તરફ આગળ વધી રહ્યું છે, ત્યારે સ્થાનિક અધિકારીઓ હજુ પણ મનમાની અને ભ્રષ્ટાચારના જૂના રસ્તા કેમ અપનાવી રહ્યા છે?
🔍 ભવિષ્ય માટે ચેતવણી અને પાઠ
દ્વારકાની આ ઘટના સમગ્ર રાજ્ય માટે ચેતવણીરૂપ છે. સરકારની લોકહિતકારી યોજનાઓ ત્યારે જ અસરકારક બની શકે, જ્યારે સ્થાનિક સ્તરે જવાબદારી અને પારદર્શિતા જાળવવામાં આવે. જો પુરવઠા વિભાગ જેવા તંત્રો મનમાની કરશે, તો ગરીબોને મળતી સહાયનું મૂળ જ ખતમ થઈ જશે.
વિશેષજ્ઞોનું કહેવું છે કે સરકારને આવાં મામલાઓમાં ટેકનોલોજી પર સંપૂર્ણ આધારીત સિસ્ટમ સાથે હ્યુમન ઑડિટ પણ ફરજીયાત કરવી જોઈએ, જેથી કોઈ અધિકારી મનમાની ન કરી શકે.
🏁 સમાપ્તિ
દ્વારકા મામલતદાર કચેરીની પુરવઠા શાખા સામે ઉઠેલા આ આક્ષેપો માત્ર એક તંત્રની ખામી નથી, પરંતુ સમગ્ર સિસ્ટમની વિશ્વસનીયતાને પડકાર છે. હજારો નાગરિકોનો પ્રશ્ન હવે એક વ્યક્તિના હઠ અને બેદરકારી વચ્ચે ફસાઈ ગયો છે.
જો રાજ્ય સરકાર આ કેસને ગંભીરતાથી લઈ તાત્કાલિક તપાસ અને દંડાત્મક પગલાં નહીં લે, તો આ ન્યાય માટેની લડત લાંબી ખેંચાઈ શકે છે.
હાલ માટે દ્વારકાના નાગરિકો આશા રાખી રહ્યા છે કે સરકાર તેમની વેદના સાંભળશે, અને અધિકારીની મનમાની સામે ન્યાયની દિશામાં કોઈ ચોક્કસ પગલું લેશે.
