મુંબઈના સૌથી સઘન વસવાટવાળા અને ભારે ટ્રાફિકવાળા વિસ્તારોમાંના એક ધારાવીમાં આજે બપોરે લાગી આવેલી આગે સમગ્ર વિસ્તારમાં હાહાકાર મચાવી દીધો.
આગ સાયન–માહિમ લિંક રોડ નજીકના માહિમ ફાટક પાસે આવેલા નવરંગ કમ્પાઉન્ડની ગ્રાઉન્ડ+વન ઝૂંપડપટ્ટીના માળખામાં ફાટી નીકળી હતી અને પળોમાં વિસ્તાર ધુમાડાના ઘેરા વાદળોથી છવાઈ ગયો.
આ ઘટનાના કારણે માત્ર સ્થાનીક વસાહતોમાં જ નહીં, પરંતુ માહિમ–બાંદ્રા વચ્ચેની પશ્ચિમ રેલ્વેની મહત્વપૂર્ણ ટ્રેન સેવાઓમાં પણ મોટા પાયે ખલેલ થયો.
મુંબઈ ફાયર બ્રિગેડે આગને લેવલ-IIના જોખમ તરીકે જાહેર કરતાં તમામ એજન્સીઓ સતર્ક થઈ ગયાં અને બહુ-એજન્સી સમન્વય સાથે બચાવ કામગીરી શરૂ કરવામાં આવી.
🔥 આગ ક્યારે અને કેવી રીતે લાગી? — ઘટનાઓનો ક્રમ
પ્રથમ એલર્ટ – બપોરે 12:29
મુંબઈ ફાયર બ્રિગેડને પ્રથમ કોલ બપોરે 12:29 વાગ્યે મળ્યો. કોલમાં જણાવાયું હતું કે 60-ફૂટ રોડ પર આવેલા નવરંગ કમ્પાઉન્ડમાં આગ લાગેલી દેખાય છે અને આગને કારણે ધુમાડો દુરથી પણ સ્પષ્ટ દેખાઈ રહ્યો છે.
આગનું સ્થળ – સંકુચિત ઝૂંપડપટ્ટી વિસ્તાર
આગ નૂર રેસ્ટોરન્ટની નજીક અને રેલ્વે ફાટકથી થોડા અંતરે આવેલી ઝૂંપડપટ્ટીમાં લાગી હતી — કે જ્યાં પ્લાસ્ટિક, કાપડ, લાકડું અને ઇલેક્ટ્રિકલ વાયરિંગ જેવા ઝડપી સળગતા સામાનનો ભંડાર હોય છે.
આ કારણે આગ ઝડપથી ફેલાઈ.
આગ ઝડપથી વિકરાળ बनी
સ્થાનિકો મુજબ, આગ ઝૂંપડપટ્ટીની પાછળના ભાગમાં કોઈ ઘરની અંદરથી નીકળી, પળોમાં બાજુનાં માળખાઓને પકડી ગઈ.
કેમ કે ઝૂંપડપટ્ટીમાં ઘરો ખૂબ જ નજીક-નજીક બનેલા હોય છે, અને છાપરા પ્લાસ્ટિક-ટિનના હોય છે, તેથી આગ રોકવી શરૂઆતમાં મુશ્કેલ રહી.
🚒 બહુ-એજન્સી બચાવ: 4 ફાયર સ્ટેશનોમાંથી એન્જિનો દોડી આવ્યા
આગની માહિતી મળતા જ ફાયર વિભાગે ચાર મુખ્ય સ્ટેશનોમાંથી ટીમોને મોકલી:
-
દાદર ફાયર સ્ટેશન
-
બીકેસી ફાયર સ્ટેશન
-
બાંદ્રા ફાયર સ્ટેશન
-
શિવાજી પાર્ક ફાયર સ્ટેશન
એક પછી એક 8 થી વધુ ફાયર એન્જિનો, પાણીના ટૅન્કર, બચાવ દળો અને 108 એમ્બ્યુલન્સ તાત્કાળ ઘટનાસ્થળે દોડી આવ્યા.
લેવલ-II નો એલર્ટ — 1:18 PM
આગે ઝડપી ગતિ પકડતાં જ 1:18 વાગ્યે MFBએ તેને લેવલ-II તરીકે અપગ્રેડ કરી.
આનો મતલબ:
-
આગ વ્યાપક છે
-
આસપાસના વિસ્તારોને જોખમ છે
-
વધારાની મશીનરી અને માનવબળની જરૂરિયાત છે
🚨 રેલ્વે સેવાઓ પર ભરડો: માહિમ–બાંદ્રા વચ્ચે ટ્રેનો રોકાઈ
ધારાવીના જે વિસ્તરમાં આગ લાગી તે સ્થળ રેલ્વે ફાટકથી નજીક હતું.
આથી પશ્ચિમ રેલ્વેએ સાવચેતી દાખવીને નીચેના પગલા ભરી:
➤ પાંચ લોકલ ટ્રેનો રોકી દેવામાં આવી
આ ટ્રેનો માહિમ અને બાંદ્રા વચ્ચે થંભાવી દેવામાં આવી.
➤ હાર્બર લાઇન બંધ – 12:43 PM
CSMT તરફ જતી હાર્બર લાઇનની સેવાઓ 12:43 વાગ્યાથી સ્થગિત થઈ.
➤ લાંબા અંતરની ટ્રેનો ધીમો માર્ગ અપનાવ્યો
કેટલાંક ટ્રેનોને ધીમા ટ્રેક પરથી કાઢવામાં આવી.
➤ મુસાફરોમાં ભારે હાલાકી
-
બપોરના પીક્અવર્સ દરમિયાન મુસાફરો ફસાઈ ગયા
-
બાંદ્રા, માહિમ અને દાદર સ્ટેશનો પર ભારે ભીડ
-
રેલ્વે સ્ટાફને કંટ્રોલ રૂમમાં સતત કામ
પશ્ચિમ રેલ્વેના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું:
“હાલમાં કોઈને ઇજા થઈ નથી, પાંચ ટ્રેનોનું નિયમન કર્યું છે અને પરિસ્થિતિ પર સતત દેખરેખ રાખવામાં આવી રહી છે.”
🛣️ રોડ ટ્રાફિક પણ અસ્તવ્યસ્ત — 60 ફૂટ રોડ બંધ કરાયો
60 ફૂટ રોડ પર આગ બુઝાવવાની કામગીરી ચાલી રહી હતી, જેના કારણે:
-
સાયન–માહિમ લિંક રોડ પર ટ્રાફિક જામ
-
મહિમ, ધારાવી, બીકેસી તરફના માર્ગ પર ધીમું વલણ
-
પોલીસ દ્વારા ડાયવર્ઝન અમલમાં મુકાયા
સ્થાનિક વાહનચાલકોને લાંબા સમયમાં વાહનો ખસેડવા પડ્યા.
👮 પોલીસ, વોર્ડ સ્ટાફ અને NDRF જેવી એજન્સીઓ સતર્ક
આગ મોટો સ્વરૂપ ધારણ ન કરે તે માટે:
-
મહિમ પોલીસ
-
ધારાવી પોલીસ
-
108 પેરામેડિકલ ટીમો
-
MCGM નો વોર્ડ સ્ટાફ
-
રેલ્વે પ્રોટેક્શન ફોર્સ (RPF)
-
સેનિટેશન અને ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ટીમો
પરિસ્થિતિને કાબુમાં લેવા મેદાનમાં ઊતરી ગયાં.
👁🗨 આગનું કારણ શું? — તપાસ શરૂ
હાલમાં આગનું ચોક્કસ કારણ જાણી શકાયું નથી, પરંતુ પ્રાથમિક અનુમાન મુજબ સંભવિત કારણો હોઈ શકે:
1. ગેરકાયદે ઇલેક્ટ્રિકલ કનેક્શન
ઝૂંપડપટ્ટીઓમાં ઓવરલોડ અને અસુરક્ષિત વાયરિંગ સામાન્ય છે.
2. ગેસ સિલિન્ડર લીક અથવા વિસ્ફોટ
ઘણા ઘરોમાં LPG સિલિન્ડરો રહેતા હોવાથી આવા બનાવો સામાન્ય છે.
3. પ્લાસ્ટિક-કાપડ ગોડાઉન
નવરંગ કમ્પાઉન્ડમાં ઘણીવાર સ્ટોક સામગ્રી રહે છે.
4. માનવીય ભૂલ અથવા અવગણના
ચુલ્હો, બિડી-સિગારેટ જેવી અવગણનાથી આગ ફાટી નીકળે છે.
ફાયર બ્રિગેડે કમ્પાઉન્ડનું સીલિંગ કરીને FSL ટીમોને પણ માહિતી આપી છે.
📢 સ્થાનિક રહેવાસીઓમાં ગભરાટ — પરંતુ સહકાર પણ મળ્યો
આગ લાગતાં જ આસપાસના લોકો ધસમસતા દોડી આવ્યા.
ઘણા લોકોએ buckets, પાઇપ વગેરે દ્વારા આગ બુઝાવવાના પ્રયાસો પણ કર્યા.
લોકો કહે છે:
-
“ધુમાડો એટલો મોટો હતો કે આંખે કશું દેખાતું નહોતું.”
-
“આગ ફક્ત 10–12 મિનિટમાં જ ચાર-પાંચ ઝૂંપડોને પકડી ગઈ.”
-
“રેલ્વેનું ફાટક બહુ નજીક છે, ભગવાને બચાવ્યું કે મોટી દુર્ઘટના ટળી.”
સ્ત્રીઓ, બાળકો અને વૃદ્ધોને સુરક્ષિત સ્થળે ખસેડવામાં આવ્યા.
🏥 કોઈ જાનહાનિ નથી — માત્ર શ્વાસ લેવામાં તકલીફના કેસ
આગમાં સદભાગ્યે:
-
કોઈ મોત થયા નથી
-
કોઈ ગંભીર રીતે ઈજાગ્રસ્ત નથી
જો કે, કેટલાક લોકોએ ધુમાડાને કારણે:
-
ખાંસી
-
ગળામાં ચોબ
-
શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
જેમના કેસોની સારવાર 108 ટીમો દ્વારા સ્થળ પર જ કરવામાં આવી.
🔥 આગને બુઝાવવા માટે ફાયર ટીમની 3-કલાકની કામગીરી
ફાયર ઓફિસરોએ તાબડતોબ કામગીરી હાથ ધરી:
-
પાણીના 20+ જેટલા હાઇ-પ્રેશર જેટનો ઉપયોગ
-
આસપાસના ઘરોને ‘કૂલિંગ ઓપરેશન’
-
અંદર ફસાયેલા લોકોની શોધ
-
ગેસ સિલિન્ડરોને દૂર કરવાનું કાર્ય
-
ઇલેક્ટ્રિક કનેક્શન કાપી નાખવામાં આવ્યું
આ કાર્યો દ્વારા આગને evening સુધી કાબૂમાં લેવામાં આવી.
📌 ઘટનાનો વિસ્તાર પર દીર્ધકાળની અસર
1. ઝૂંપડપટ્ટીના અનેક પરિવારો બેઘર બન્યા
ધારે તેટલો મોટો નુકસાન નથી, પરંતુ અમુક કુટુંબોનું રહેણાંક બળી ગયું.
2. રેલ્વે સેવાઓમાં વિલંબનો અસર
હજારો મુસાફરોને વિકલ્પ માર્ગો અપનાવવા પડ્યા.
3. સ્થાનિક વેપારીઓનું નુકસાન
કમ્પાઉન્ડમાં નાના વેરહાઉસ અને દુકાનો હોઈ નુકસાનની શક્યતા છે.
📍 નિષ્ણાતોની પ્રતિક્રિયા — “ધારાવીમાં આગનું જોખમ વધુ”
આગ સલામતી નિષ્ણાતો કહે છે:
-
ગાઢ વસવાટ
-
નાનાં lanes
-
ઓવરલોડ ઇલેક્ટ્રિક લાઇન્સ
-
જ્વલનશીલ સામગ્રી
આ બધું આગને વિકરાળ બનાવે છે.
તેઓએ સરકારને “ઝૂંપડપટ્ટીઓમાં આગ-સલામતી પ્લાન બનાવવાનો” સટ્ટા આપ્યો.
📝 સમાપન: ઝડપી પ્રતિસાદને કારણે મોટી દુર્ઘટના ટળી
આજની આ ગંભીર ઘટના મુંબઈના ઘનવસતી વિસ્તારોમાં આગ સલામતી અંગે પ્રશ્નો ઉભા કરે છે.
પણ, બહુ-એજન્સી પ્રતિભાવ, ફાયર બ્રિગેડની ઝડપી કામગીરી અને રેલ્વેના સાવધાને larger disaster टાળવામાં મદદ કરી.
ધારાવી જેવી ઝૂંપડપટ્ટીઓમાં આવી આગો કોઈ નવાઈની નથી, પરંતુ દરેક ઘટનામાં શીખવાની જરૂર છે.
