ધીરુભાઈ અંબાણી: ગરીબીમાંથી ઊગેલી સફળતાની અજોડ ગાથા

એમનું દૃષ્ટિગમન શાંત થયું હોઈ શકે, પણ એમનો વિઝન આજે પણ કરોડો હૃદયમાં ધબકે છે.

જ્યારે વિશ્વના ઉદ્યોગકારોની વાત થાય, ત્યારે ભારતમાંથી જેમણે આખા દેશના ઉદ્યોગ ક્ષેત્રને નવી ઓળખ આપી, એમનું નામ છે — ધીરુભાઈ અંબાણી. એક સાધારણ પરિવારથી આવતાં અને શૂન્યમાંથી કરોડો રૂપિયાનું ઉદ્યોગસામ્રાજ્ય ઊભું કરનાર ધીરુભાઈ સાચા અર્થમાં ભારતના ઉદ્યોગ જગતના યોગદાતા હતા. તેમનો જીવનસફર એ દરેક યુવાન માટે પ્રેરણારૂપ સાબિત થઈ શકે છે.

👶 પ્રારંભિક જીવન અને સંઘર્ષ

ધીરજલાલ હીરાચંદ અંબાણી, જેઓ આખી દુનિયા “ધીરૂભાઈ” તરીકે ઓળખે છે, તેમનો જન્મ ૨૮ ડિસેમ્બર ૧૯૩૨ના રોજ ચોરવાડ (જિલ્લો જૂનાગઢ), ગુજરાતમાં થયો હતો. તેમના પિતા શાળામાં શિક્ષક હતા અને પરિવાર આર્થિક રીતે મજબૂત ન હતો. બાળપણથી જ ધીરુભાઈનો ઝોક વેપાર તરફ હતો.

ધીરુભાઈએ નાના ઉંમરે જ સાવ સિદ્ધાંત આપ્યો હતો — “સપનાઓ મોટા જોઈ શકાય છે, બસ તેમને સાકાર કરવા મજબૂત ઈચ્છાશક્તિ હોવી જોઈએ.“

🌍 વ્યવસાય માટે યમનપ્રસ્થાન

ધીરુભાઈએ પોતાની કારકિર્દીની શરૂઆત છોડીના વેપારી તરીકે યમનમાં કરી હતી. તેઓ ૧૬ વર્ષની ઉંમરે યમન ગયા હતા, જ્યાં તેમનો દર મહિને માત્ર ૩૦૦ રૂપિયા પગાર હતો. અહીં કામ કરતી વખતે તેમણે વેપારના નાનો-મોટા પાસાઓ શીખ્યા – કિંમત, નફો, વેપારની ત્વરિત સમજ અને ગ્રાહકમાર્ગી દૃષ્ટિકોણ.

પરંતુ ધીરુભાઈ માટે નોકરી જીવનમંત્ર ન હતો. તેમને સ્પષ્ટ હતું કે પોતાનું કંઈક મોટું થવું છે.

🇮🇳 ભારત વાપસી અને રિલાયન્સની સ્થાપના

૧૯૫૮માં ધીરુભાઈ ભારત પરત ફર્યા અને મુંબઈમાં એક નાનું વેપાર શરૂ કર્યો. તેમણે પોતાના મિત્ર ચંપકલાલ દામાની સાથે મળીને ટેક્સટાઇલના વેપારની શરૂઆત કરી. થોડા સમય પછી તેમણે અલગ થઈને પોતાનું વ્યાપાર શરૂ કર્યો – જેનું નામ હતું “રિલાયન્સ કોમર્શિયલ કોર્પોરેશન”.

રિલાયન્સનું પ્રારંભિક કાર્ય પાર્સિયન ટેક્સટાઇલ (ટેરિલિન)નો વેપાર હતું. ધીરુભાઈએ સસ્તી કિંમત, સારી ગુણવત્તા અને ઝડપી સપ્લાયને આધારે બજારમાં પોતાનું વિશિષ્ટ સ્થાન બનાવ્યું. ૧૯૬૬માં તેમણે નારિયા ગામ, ગુજરાતમાં પહેલી ટેક્સટાઇલ મિલ શરૂ કરી અને “વિમલ” બ્રાન્ડ લોન્ચ કર્યો, જે આજે પણ જાણીતું છે.

📈 શેરબજાર અને સાધારણ લોકોનો ઉદ્યોગકાર

ધીરૂભાઈ એ ભારતના પ્રથમ ઉદ્યોગકાર હતા જેમણે સાધારણ જનતાને શેરબજાર દ્વારા કંપનીમાં ભાગીદાર બનાવ્યા. ૧૯૭૭માં રિલાયન્સ ઈન્ડસ્ટ્રીઝે જાહેર ઈશ્યૂ દ્વારા શેરબજારમાં પ્રવેશ કર્યો. ધીરુભાઈના સૂત્રો સરળ અને પ્રભાવશાળી હતા:

“અમે સપનાઓ વેચીએ છીએ. અને લોકો તેનો લાભ મેળવે છે.“

લોકો પોતાના બચતના રૂપિયા રિલાયન્સના શેરમાં રોકતા અને ધીરુભાઈના વચનો પર ભરોસો રાખતા. અત્યારે પણ રિલાયન્સના લાખો રિટેલ રોકાણકારો છે – જે ધીરુભાઈની વિઝનનું પરિણામ છે.

🏭 ઉદ્યોગસામ્રાજ્યનો વિસ્તાર

ધીરુભાઈએ માત્ર ટેક્સટાઇલથી પોતાના વ્યાપારની શરૂઆત કરી હતી. પણ ૨૦ વર્ષની અંદર તેમણે રિલાયન્સને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં વિસ્તૃત કર્યું:

પેટ્રોકેમિકલ્સ
રિફાઈનિંગ
ટેલિકોમ્યુનિકેશન
પાવર
ફાઇનાન્સ
રીટેલ

૧૯૯૧ બાદ જ્યારે ભારતમાં ખૂલતું અર્થતંત્ર આવ્યું, ત્યારે ધીરુભાઈએ નવી દિશામાં ઝડપથી પગલાં લીધાં. રિલાયન્સ એ ભારતની પહેલી ખાનગી કંપની બની કે જેને પોતાનું પેટ્રોલિયમ રિફાઈનરી સ્થાપિત કર્યું – જે વિશ્વની સૌથી મોટી રિફાઈનરીઓમાંની એક છે.

💬 ધીરુભાઈના વિઝન અને વક્તવ્ય

ધીરુભાઈ અંબાણી માત્ર ઉદ્યોગપતિ ન હતા, તેઓ વિઝનરી લીડર હતા. તેમની કેટલીક જાણીતી વાતો આજે પણ સંચાલન શીખતા વિદ્યાર્થીઓ માટે જીવનમંત્ર બની છે:

“સફળતા હંમેશા તમારું સામર્થ્ય નહીં, પણ તમારી ઈચ્છા અને શ્રદ્ધા પર આધાર રાખે છે.“
“બાંધકામ પહેલાં સપનાનું નકશો હોવો જોઈએ.“
“મોટા વિચાર કરો, ઝડપથી વિચાર કરો, આગળ વિચાર કરો. ફક્ત તમારી મર્યાદાઓ જ તમારી સફળતાની અવરોધ છે.“

👨‍👩‍👦‍👦 પરિવાર અને વારસો

ધીરુભાઈના બે પુત્ર – મુકેશ અંબાણી અને અનિલ અંબાણી – બંનેએ તેમના પિતા દ્વારા સ્થાપિત રિલાયન્સ સામ્રાજ્યમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા નિભાવી.
ધીરુભાઈના અવસાન બાદ, બંને ભાઈઓ વચ્ચે વ્યવસાયિક વિભાજન થયું.
મુકેશ અંબાણીની રિલાયન્સ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ આજે ટેલિકોમ (Jio), રિટેલ અને એનર્જી ક્ષેત્રે અગ્રણી છે.
અનિલ અંબાણીની રિલાયન્સ કમ્યુનિકેશન, પાવર અને નાણાકીય ક્ષેત્રે કાર્યરત રહી.

🕊️ અવસાન અને ઉત્તમ માન્યતાઓ

ધીરુભાઈ અંબાણીનું અવસાન ૬ જુલાઈ ૨૦૦૨ના રોજ થયું. તેમનું અવસાન માત્ર એક ઉદ્યોગપતિના મૃત્યુથી વધારે હતું – એ એક વિઝન, આશા અને પ્રેરણાની યાત્રાનું અંત હતું.

તેમના અવસાન વખતે રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. એ.પી.જે.અબ્દુલ કલામ અને વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયી સહિત અનેક અગ્રણીઓએ શોક વ્યક્ત કર્યો હતો.

🎖️ સન્માન અને મરણોત્તર અવોર્ડ

ધીરુભાઈ અંબાણીને “પદ્મવિભૂષણ” મરણોત્તર આપવામાં આવ્યું – ભારતનું બીજું સૌથી મોટું નાગરિક સન્માન.
“એશિયા વીક” અને “ફોર્ચ્યુન” જેવી પ્રતિષ્ઠિત મૅગેઝિન્સે તેમને આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યાપાર નાયક તરીકે ઓળખાવ્યા.
તેમણે “રિલાયન્સ મોડેલ” દ્વારા સાબિત કર્યું કે મોટા ઉદ્યોગો એ પણ લોકલક્ષી અને વ્યાપક લાભ માટે કાર્યરત રહી શકે.

🧠 અંતિમ વિચાર…

ધીરુભાઈ અંબાણી એ માત્ર ઉદ્યોગપતિ નહોતા, પણ એક એવી ચેતના હતા જેમણે ભારતીય મિડલ ક્લાસને સપના જોવાની અને સાકાર કરવાની હિંમત આપી.
તેમનો જીવનસફર એ બિરદાવે એવું દાખલો છે કે “જ્યાં ઇચ્છા હોય ત્યાં રસ્તો હોય“. આજે પણ તેમના વિચારો, વિઝન અને કાર્ય પદ્ધતિઓ લાખો યુવાન ઉદ્યોગકારોને પ્રેરણા આપે છે.

INSTAGRAM: https://www.instagram.com/samay__sandesh/

FACEBOOK: https://www.facebook.com/SamaySandeshoffice

આવા ને આવા લટટેસ્ટ ન્યુસ જાણવા માટે સમયસંદેશન્યુસની વેબસાઇટને વિઝિટ કરો