ગુજરાત કૃષિપ્રધાન રાજ્ય છે. અહીંના ખેડૂતોની આજીવિકા મોટાભાગે ખેતી પર આધારિત છે. વરસાદી મોસમમાં ક્યારેક પૂરતો વરસાદ થાય છે તો ક્યારેક વરસાદ ઓછો પડવાથી ખેડૂતને ભારે નુકસાન સહન કરવું પડે છે. ખાસ કરીને નળકાંઠા વિસ્તારના ખેડૂતો વર્ષોથી સિંચાઇના પાણી માટે તરસ્યા છે. વરસાદ આધારિત ખેતી પર જીવતા આ ખેડૂતો બે પાક પણ બરાબર લઈ શકતા નથી.
પરંતુ હવે રાજ્ય સરકારે નળકાંઠા વિસ્તારમાં સિંચાઈની સમસ્યા હલ કરવા માટે ઐતિહાસિક કદમ ભર્યો છે. રૂ. ૧,૫૩૬.૮૬ કરોડની વિશાળ “નળકાંઠા યોજના” દ્વારા કુલ ૩૯ ગામોને સિંચાઈનું પાણી ઉપલબ્ધ કરાવવાની કામગીરી યુદ્ધના ધોરણે હાથ ધરાઈ છે. આ યોજનાથી કુલ ૩૫,૪૮૬ હેક્ટર જમીનને સિંચાઈની સુવિધા મળશે.
યોજનાનું વિઝન અને વિસ્તાર
આ યોજનાનો મુખ્ય હેતુ છે કે નળકાંઠાના છેવાડાના ગામોને પણ નર્મદા કમાન્ડ સાથે જોડીને કૃષિ માટે જરૂરી પાણી સુલભ કરાવવું.
-
કુલ ખર્ચ : રૂ. ૧,૫૩૬.૮૬ કરોડ
-
કુલ વિસ્તાર : ૩૫,૪૮૬ હેક્ટર જમીન
-
કુલ ગામો : ૩૯
-
તાલુકાઓનો સમાવેશ :
-
સાણંદ તાલુકા – ૧૪ ગામ
-
બાવળા તાલુકા – ૧૨ ગામ
-
વિરમગામ તાલુકા – ૧૩ ગામ
-
મંત્રી શ્રી ઋષિકેશ પટેલે વિધાનસભામાં જણાવ્યું કે આ યોજનાથી ખેડૂતોને સિંચાઈ માટે પૂરતું પાણી મળશે અને તેઓ વર્ષમાં બે સીઝન પાક લઈ શકશે. જેના પરિણામે તેમની આવક બમણી થવાની સાથે આર્થિક અને સામાજિક પરિવર્તન આવશે.
પાઇપલાઇન નેટવર્ક
યોજનામાં કુલ ૩૭૪ કિ.મી લાંબુ પાઇપલાઈન નેટવર્ક બનાવવામાં આવશે. આ નેટવર્ક દ્વારા ગામો સુધી સીધું પાણી પહોંચાડાશે.
-
પ્રથમ તબક્કો : ૨૬.૧૮ કિ.મી. પાઇપલાઈન
-
દ્વિતીય તબક્કો : ૩૪૮ કિ.મી. પાઇપલાઈન (૧૫૭ કિ.મી. એમ.એસ. + ૧૯૧ કિ.મી. ડી.આઈ. પાઇપલાઈન)
આ પાઇપલાઇન ગામોમાં સીધી સિંચાઈની સુવિધા પહોંચાડશે અને દરેક ૨૫ થી ૪૦ હેક્ટર વિસ્તાર વચ્ચે એક કુંડી દ્વારા પાણીનું વિતરણ કરવામાં આવશે.
પ્રથમ તબક્કાની પ્રગતિ
પ્રથમ તબક્કો લગભગ પૂર્ણતાની નજીક છે.
-
ખર્ચ : રૂ. ૩૭૭.૬૫ કરોડ
-
કામની લંબાઈ : ૨૬.૧૮ કિ.મી.
-
આજ સુધી પૂર્ણ થયેલું કામ : ૨૨.૭૮ કિ.મી. (૩૧ જુલાઈ, ૨૦૨૫ સુધી)
આ તબક્કામાં નીચે મુજબના મહત્વપૂર્ણ કાર્યોનો સમાવેશ થાય છે :
-
ગોધાવી-ગોરજ ડ્રેઈનનું લાઈનિંગ કરી તેને ફતેવાડી નહેરમાં જોડાણ
-
ધોળકા શાખા નહેર અને ફતેવાડી નહેરનું જોડાણ
-
સાણંદ શાખા નહેરમાંથી નવી પાઇપલાઈન
-
સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહેરમાંથી ઘોડા ફીડર ડ્રેઇન સુધી નવી પાઇપલાઈન
દ્વિતીય તબક્કાની યોજના
દ્વિતીય તબક્કામાં વધુ વિશાળ કાર્ય હાથ ધરાશે.
-
ખર્ચ : રૂ. ૧,૧૫૪.૬૫ કરોડ
-
પાઇપલાઈન નેટવર્ક : ૩૪૮ કિ.મી.
-
૧૫૭ કિ.મી. એમ.એસ. પાઇપલાઈન
-
૧૯૧ કિ.મી. ડી.આઈ. પાઇપલાઈન
-
આ તબક્કાની કામગીરી માટે ટેન્ડર પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ છે અને ટૂંક સમયમાં વાસ્તવિક કામ પણ શરુ થશે.
તળાવો અને માટીબંધનું ઇન્ટરલીંકિંગ
આ યોજનામાં ૨૩ તળાવો તથા માટીબંધને પણ એકબીજા સાથે ઇન્ટરલીંક કરવામાં આવશે. તેના કારણે વરસાદી પાણીનો શ્રેષ્ઠ ઉપયોગ થઈ શકશે. સ્થાનિક સ્તરે પાણી સંગ્રહ કરવાની ક્ષમતા વધશે અને સિંચાઈ માટે પૂરતું પાણી ઉપલબ્ધ રહેશે.
ખેડૂતોને ફાયદો
આ યોજનાથી ખેડૂતોને અનેક લાભ મળશે :
-
બે સીઝન પાક : અત્યાર સુધી વરસાદ પર આધારિત ખેતી કરતી જમીન હવે બે પાક લેવા સક્ષમ બનશે.
-
આવકમાં વધારો : પાણીની ઉપલબ્ધતાને કારણે પાકનું ઉત્પાદન વધશે, જેથી ખેડૂતોની આવક બમણી થવાની શક્યતા છે.
-
કૃષિમાં વૈવિધ્ય : ખેડૂતો હવે ફક્ત અનાજ જ નહીં, પરંતુ શાકભાજી, બાગાયતી પાક, કપાસ, તલસારી પાક વગેરે પણ ઉગાડી શકશે.
-
સ્થાનાંતરણમાં ઘટાડો : પાણીના અભાવે ગામ છોડીને જતા લોકો હવે પોતાના ગામમાં જ રોજગારી મેળવી શકશે.
-
પર્યાવરણમાં સુધારો : વધુ હરિયાળી, વધુ વૃક્ષારોપણ અને પાણીની ઉપલબ્ધતાથી પર્યાવરણ પર પણ સકારાત્મક અસર થશે.
રાજકીય અને સામાજિક મહત્વ
આ યોજના માત્ર પાણી પુરવઠા સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તે સામાજિક-આર્થિક પરિવર્તન લાવનાર છે.
-
ગામડાંમાં રોજગારીના નવા અવસર ઉભા થશે.
-
મહિલાઓને પાણી માટે મજૂરી કે પરિશ્રમ ઓછો કરવો પડશે.
-
કૃષિ આધારિત ઉદ્યોગો, કોઓપરેટિવ્સ અને માર્કેટિંગ સોસાયટીઓ વધુ મજબૂત બનશે.
મંત્રી શ્રી ઋષિકેશ પટેલે કહ્યું કે આ યોજના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના માર્ગદર્શન હેઠળ આગળ ધપાવવામાં આવી રહી છે અને તેનો સીધો ફાયદો ખેડૂતોને થશે.
ઉપસંહાર
નળકાંઠા યોજના એ ગુજરાત સરકારનું એક ઐતિહાસિક પગલું છે. લાંબા સમયથી સિંચાઈના પાણીથી વંચિત રહેલા ૩૯ ગામો હવે પાણીથી સમૃદ્ધ બનશે. ૩૫,૪૮૬ હેક્ટર જમીન પર પાકોની લીલીછમ હરિયાળી ખીલી ઉઠશે.
આ યોજના ખેડૂતો માટે જીવનદાયી સાબિત થશે. પાણી એ જીવન છે, અને આ પાણી ખેડૂતોના જીવનમાં સમૃદ્ધિ લાવશે. નળકાંઠા યોજના માત્ર એક વિકાસ યોજના નથી, પરંતુ તે ખેડૂતોના સપનાઓને સાકાર કરતી વિકાસની જીવનરેખા છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
