કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકાર મંત્રીશ્રી અમિત શાહના હસ્તે અનેક નવતર પ્રકલ્પોનું ભવ્ય ખાતમુર્હૂત-લોકાર્પણ**
બનાસકાંઠા જિલ્લાના સણાદર ખાતે ગુજરાતના સહકારક્ષેત્ર માટે ઐતિહાસિક દિવસ સર્જાયો હતો. बनीયાદી સહકાર મૂલ્યો પર ચાલતા અને “બનાસ મોડેલ” તરીકે દેશ-વિદેશમાં પ્રસિદ્ધ બનેલા બનાસ ડેરી સમૂહના અનેક મહત્વાકાંક્ષી પ્રકલ્પોનું ખાતમુર્હૂત અને લોકાર્પણ કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકાર મંત્રીશ્રી અમિતભાઈ શાહના પવિત્ર હસ્તેથી કરવામાં આવ્યું. સમગ્ર બનાસકાંઠા જિલ્લાના પશુપાલકો, ખેડૂતપરિવારો અને સહકાર સંગઠનો માટે આ કાર્યક્રમ વિકાસની નવી શરૂઆત ગણાયો.
કાર્યક્રમ સણાદર ડેરી કેમ્પસ ખાતે યોજાયો, જ્યાં હજારો પશુપાલકો, સહકારી મંડળીઓના પ્રતિનિધિઓ અને ડેરીના ડિરેક્ટરશ્રીઓ મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. કેન્દ્રીય મંત્રીશ્રી અમિત શાહે બનાસ રેડિયો સ્ટેશન, પોટેટો પ્લાન્ટ, આઇસક્રીમ પ્લાન્ટ સહિતના વિવિધ વિભાગોની મુલાકાત લઈને તેમની કામગીરીને નજીકથી નિરીક્ષી હતી. સાથે જ સંસદીય પરામર્શ સમિતિ સાથે વરિષ્ઠ અધિકારીઓની મહત્વની બેઠક યોજીને આગામી સહકાર નીતિઓ અંગે માર્ગદર્શન પણ આપ્યું.
ગલબાભાઈનું સ્વપ્ન — ૪૦૦ રૂપિયા થી ૨૪,૦૦૦ કરોડ સુધીનો સહકારનો અદ્ભુત પ્રવાસ
શ્રી અમિત શાહે પોતાના સંબોધનમાં બનાસ ડેરીની વિકાસયાત્રાને શ્રદ્ધાંજલિ આપતાં જણાવ્યુ કે સ્વર્ગસ્થ ગલબાભાઈએ વર્ષ ૧૯૮૬માં માત્ર આઠ ગામની દૂધ મંડળીઓથી જે સંસ્થા ઉભી કરી તેનું ટર્નઓવર આજે ૨૪ હજાર કરોડ પાર કરી ચૂક્યું છે. “આ સહકારની તાકાત છે અને પશુપાલકોના પરિશ્રમનો જીવંત પુરાવો છે,” એમ કેન્દ્રીય મંત્રીએ વખાણ કરતાં જણાવ્યું.
શાહે ઉમેર્યું કે, સુજલામ-સુફલામ અને નર્મદા કેનાલ આવી તે પહેલાં બનાસકાંઠા સૂકા વિસ્તાર તરીકે ઓળખાતો હતો. આજ દેશમાં સૌથી વધુ જળ સંચયના મોડેલો અહીં દેખાય છે, જેમાં બનાસની મહેનતી માતાઓ-બહેનો અને યુવા પશુપાલકોનો વિશેષ ફાળો છે.
સહકાર મંત્રાલયનો લક્ષ્ય: ગામડાનો વિકાસ અને આવક દ્વિગુણી
કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું કે ડેરીના ચક્રીય અર્થતંત્રને વધુ મજબૂત બનાવવાના પ્રયાસો ચાલી રહ્યા છે. ગોબરથી બાયો સીએનજી, સ્લરીથી ખાતર અને દૂધથી વિવિધ મૂલ્યવર્ધિત પ્રોડક્ટ—આ ત્રણેય તત્ત્વો સાથે મળીને બનાસ ડેરી આજે વિશ્વનો શ્રેષ્ઠ ‘સસ્ટેનેબલ મોડેલ’ બની છે.
તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો કે:
“આગામી પાંચ વર્ષમાં પશુપાલકોની આવકમાં ૨૦ ટકા જેટલો સીધો વધારો થશે.”
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા ગામડાના ખેડૂતોને વિશ્વ સ્તરે પોતાની પ્રોડક્ટ વેચવા માટે જે નવું પ્લેટફોર્મ બનાવાયું છે તેની પણ શાહે વિશેષ નોંધ લીધી. જાન્યુઆરી ૨૦૨૬માં દેશભરના ૨૫૦ ડેરીના ચેરમેન અને MDઓ બનાસ મોડેલ અભ્યાસ કરવા બનાસકાંઠાની મુલાકાત લેશે તેમ પણ જણાવ્યું.
રાજ્યના નેતાઓની ઉપસ્થિતિ અને વિકાસ અંગેના ઉદ્બોધન
કાર્યક્રમમાં ગુજરાત વિધાનસભાના અધ્યક્ષશ્રી શંકરભાઈ ચૌધરી, રાજ્ય મંત્રીશ્રી જીતુ વાઘાણી, પ્રવીણભાઈ માળી સહિતના અગ્રણી નેતાઓ ઉપસ્થિત રહ્યા.
શંકરભાઈ ચૌધરીએ જણાવ્યું કે:
– સહકાર મંત્રાલય રચાયા પછી ગ્રામ્ય જીવનમાં સકારાત્મક પરિવર્તન આવ્યું છે.
– ૨૪ કલાક વીજળી અને પાણીની સુવિધા સાથે ગામડામાં ઉત્પાદન ક્ષમતા વધી છે.
– સહકારના આધારે બનેલી ‘ભારત ઓર્ગેનિક’ જેવી સંસ્થાઓ ખેડૂતોને નવું વૈશ્વિક બજાર આપી રહી છે.
જે રીતે અમૂલ દેશનું ડેરી મોડેલ બન્યું તેમ બનાસ આજે ચક્રીય અર્થતંત્ર અને નવીનતા માટે વિશ્વમાં અધ્યયનની સંસ્થા બની રહ્યું છે.
લોકાર્પિત અને ખાતમુર્હૂત કરાયેલા મુખ્ય પ્રકલ્પો
સણાદર કાર્યક્રમમાં અનેક અદ્યતન અને ઉચ્ચ તકનીકી સુવિધાઓનું શુભારંભ-લોકાર્પણ થયું. દરેક પ્રકલ્પ સીધો પશુપાલકોને આવક, રોજગાર અને મૂલ્યવર્ધન આપનાર છે.
૧) દૂધ પાવડર અને બેબી ફૂડ ઉત્પાદન પ્લાન્ટ – રૂ. ૪૪૦ કરોડ
– ક્ષમતા: ૧૫૦ TPD
– ઉત્પાદનો: SMP, WMP, ડેરી વ્હાઇટનર, બેબી ફૂડ
– લાભ: વધારાના દૂધના સંચાલનની સુવિધા, મૂલ્યવર્ધિત પ્રોડક્ટથી ખેડૂતોને વધુ ભાવ
– પ્લાન્ટ નેશનલ લેવલની ટેકનોલોજી સાથે સજ્જ
૨) પૂર્ણ ઓટોમેટેડ પનીર પ્લાન્ટ – રૂ. ૩૫ કરોડ
– ક્ષમતા: ૨૦ MTPD
– દૈનિક પ્રોસેસિંગ: ૧ લાખ લિટર દૂધ
– અગાઉની મેન્યુઅલ સિસ્ટમની સરખામણીએ અત્યંત સ્વચ્છ અને વધુ ઉત્પાદનક્ષમ
– પનીરમાં રૂપાંતર થકી દૂધના ફેટ-SNFનું ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળું ઉપયોગ
૩) બાયો-CNG પ્લાન્ટ – આગથળા
– ખર્ચ: રૂ. ૫૮.૬૭ કરોડ
– દૈનિક પ્રોસેસિંગ: ૧ લાખ કિલો ગોબર
– ઉત્પાદન: ૧૯૦૦ કિલો બાયો-CNG પ્રતિદિન
– પશુપાલકને પ્રતિ કિલો ગોબરનો ભાવ: રૂ. ૧
– અત્યાર સુધી ખરીદાયેલું ગોબર: ૫.૫ કરોડ કિલો
– ઉપઉત્પાદન: ‘ભૂમિ અમૃત’ નામે જૈવિક ખાતર
– પર્યાવરણ ફાયદો: દર વર્ષે ૬૭૫૦ ટન કાર્બન ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો
ભાવિ યોજના અનુસાર બનાસકાંઠામાં આવાં કુલ ૨૫ બાયો-CNG પ્લાન્ટ સ્થાપવાની દિશામાં કામ ચાલુ છે.
૪) ચીઝ પ્રોસેસિંગ અને પ્રોટીન પાવડર પ્લાન્ટ – રૂ. ૪૫ કરોડ
– ક્ષમતા: ૬ લાખ લિટર દૂધ પ્રોસેસિંગ
– દૂધના પૌષ્ટિક તત્ત્વોને ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત પ્રોટીન પાવડરમાં રૂપાંતર
– ખેલાડીઓ, મેડિકલ અને ન્યુટ્રિશન ઇન્ડસ્ટ્રી માટે નવું બજાર ઉપલબ્ધ
વાતાવરણ, ઉપસ્થિતિ અને ડેરીનો ભાવિ માર્ગ
કાર્યક્રમ દરમિયાન સમગ્ર સણાદર ડેરી પરિસર ઉત્સાહ અને ગૌરવથી છલકાતું હતું. હજારો પશુપાલકોને સીધી અસર થનાર આ પ્રકલ્પોને કારણે બનાસકાંઠામાં નવી આર્થિક ક્રાંતિનું આગમન થતું જોવા મળ્યું.
કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રીય મંત્રી મુરલીધર મોહોલ, કૃષ્ણપાલ ગુર્જર, રાજ્યના મંત્રીશ્રી ઋષિકેશ પટેલ, સ્વરૂપજી ઠાકોર, સહકાર સચિવ આશિષ ભુતાની, સુઝુકી ઈન્ડિયાના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ, અમૂલ ના ચેરમેન અશોક ચૌધરી સહિતનાં અગ્રણીઓ હાજર રહ્યા.
બનાસ ડેરી આજે માત્ર દૂધ ઉત્પાદન સુધી સીમિત નથી, પરંતુ:
✓ ઊર્જા
✓ કાર્બન ઘટાડો
✓ જૈવિક ખેતી
✓ મૂલ્યવર્ધિત ખાદ્ય ઉત્પાદનો
✓ પશુપાલકો માટે આવક વધારતા મોડેલો
જેવા અનેક ક્ષેત્રોમાં સફળતાપૂર્વક કાર્યરત છે.
બનાસ મોડેલ — દેશનો સૌથી સફળ સહકાર મોડેલ
સણાદર ખાતે યોજાયેલું આ ભવ્ય કાર્યક્રમ માત્ર પ્રકલ્પોની શરૂઆત નહીં, પરંતુ બનાસકાંઠાની નવી વિકાસયાત્રાનો પ્રારંભ છે.
કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકાર મંત્રી અમિત શાહના માર્ગદર્શન હેઠળ બનાસ ડેરી આજે સહકાર, નવીનતા અને ગ્રામ્ય વિકાસનું શ્રેષ્ઠ સંયોજન બની છે.
આગામી સમયમાં બનાસકાંઠા માત્ર ગુજરાત નહીં, પરંતુ ભારતીય સહકાર ચળવળનું સૌથી મોટું પ્રેરણામોડેલ બનશે તેવી હામણા તમામ વિદ્વાનો અને વિશ્લેષકો વ્યક્ત કરી રહ્યા છે.
