સમગ્ર ભારત માટે ચિંતાજનક ચિત્ર, ટ્રાફિક નિયમોનું પાળન ધઝી પડ્યું, માર્ગ સલામતી અને પર્યાવરણીય સંકટ ઊભું થવા લાગ્યું
દેશમાં વાહનોની સંખ્યા વર્ષોથી સતત વધી રહી છે, પરંતુ વાહન માલિકો કેવળ વાહન ચલાવવાનો આનંદ માણી રહ્યા છે, જવાબદારીથી પોતાને મુક્ત માની રહ્યા છે. નવી રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં લગભગ 50 ટકા વાહનો વીમા વિના ચાલે છે, જ્યારે મોટાભાગના વાહનચાલકો પાસે પ્રદૂષણ નિયંત્રણ પ્રમાણપત્ર (PUC) પણ નથી. ખાસ કરીને ગુજરાત જેવા ઉદ્યોગ અને વાહનપ્રધાન રાજ્યમાં પણ માત્ર 30% વાહનો જ પીયુસી ધરાવે છે, જે ચિંતાજનક બાબત છે.
વિશિષ્ટ રિપોર્ટનો ખુલાસો: દેશની ટ્રાફિક વ્યવસ્થા માટે એલાર્મિંગ સિગ્નલ
કાર્સ૨૪ નામની પ્રતિષ્ઠિત યાટ ટેક કંપની દ્વારા ઓરબિટ ડેટા અભ્યાસના આધારે રિપોર્ટ રજૂ કરવામાં આવ્યો છે, જેમાં દેશભરના કરોડો રજિસ્ટર્ડ વાહનોના વીમા અને પીયુસી સંબંધિત ડેટાનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે.
-
દેશમાં 50% થી વધુ વાહનો પાસે માન્ય વીમા નથી
-
દેશમાં માત્ર 27% જેટલા વાહનો પાસે માન્ય PUC છે
-
ઉત્તર ભારતમાં માત્ર 5.6% વાહનો પાસે પીયુસી હોવાની ચોંકાવનારી હકીકત
-
દક્ષિણ ભારતના કેરળ અને આંધ્રપ્રદેશ જેવા રાજ્યોમાં પીયુસીનું પાલન સારું, છતાં પુરતું નથી
ગુજરાતમાં પણ સ્થિતિ દયનિય, માત્ર 30% વાહનો જ પીયુસી ધરાવે છે
ગુજરાત જેવું વ્યવસ્થિત અને વિકાસશીલ રાજ્ય પણ આ દાયિત્વથી અકબંધ નથી. ગુજરાતમાં:
-
માત્ર 30% જેટલા વાહનચાલકો નિયમિત રીતે પીયુસી મેળવતા હોવાનું સામે આવ્યું છે
-
વીમા વિના વાહન ચલાવનારા વાહનોની સંખ્યા પણ 45% કરતા વધુ હોવાનું અનુમાન છે
-
અમદાવાદ, રાજકોટ, વડોદરા અને સુરત જેવા શહેરોમાં પણ મોટી સંખ્યામાં વાહનો ‘બિનવીમા’ હોવાની ચકાસણી વખતે સામે આવ્યું છે
વીમા વગર વાહન ચલાવવું શું છે ગુનો? શું છે કાયદાની જોગવાઈ?
ભારતના મોટર વાહન અધિનિયમ 1988 અનુસાર:
-
દરેક વાહન માટે મોટર થર્ડ પાર્ટી વીમા ફરજિયાત છે
-
બીના વીમા વાહન ચલાવવું રૂપિયા 2000થી 4000 સુધીનો દંડ તથા જેલસજા જેવી જોગવાઈ ધરાવે છે
-
પીયુસી વગર વાહન ચલાવવું પણ દંડનીય ગુનો છે, જેના માટે રૂ. 1000-10000 સુધીનો દંડ ફટકી શકે છે
છતાં પણ કેટલાય વાહનચાલકોને પોતાની જાળવણી અને કાનૂની જવાબદારી અંગે કોઇ જ ગંભીરતા નથી.
PIUC શું છે? અને તે કેમ જરૂરી છે?
પ્રદૂષણ નિયંત્રણ પ્રમાણપત્ર (Pollution Under Control – PUC) એ પ્રમાણપત્ર છે, જે દર્શાવે છે કે તમારું વાહન નક્કી કરેલ મર્યાદામાં જ વાયુપ્રદૂષણ કરે છે.
તે વગર વાહન ચલાવવાથી:
-
હવાનું પ્રદૂષણ વધી શકે છે
-
વાહનથી નિકળતા કાર્બન અને HC ઘટકો પર કોઈ નિયંત્રણ ન રહે
-
માનવ આરોગ્ય પર ગંભીર અસર થાય (દમ, એલર્જી, શ્વાસરોગો)
ગુજરાતના અમદાવાદ, સુરત જેવા શહેરોમાં PM2.5 અને PM10ના સ્તર ગંભીર છે, અને તેવામાં દરેક વાહનનું પીયુસી હોવું અનિવાર્ય છે.
ટ્રાફિક વિભાગ શું કરે છે? અને કેમ છે આટલી બેદરકારી?
મોટાભાગના શહેરોમાં ટ્રાફિક પોલીસ અને આરટીઓ દ્વારા:
-
અવારનવાર ચેકિંગ ડ્રાઈવ ચલાવવામાં આવે છે
-
ખાસ કરીને મોબાઈલ વાન અથવા પીયુસી ચેકિંગ કેમ્પ ગોઠવવામાં આવે છે
-
છતાં નિયમિત ચકાસણીના અભાવે લોકો અફવા પર જ ચલાવે છે
અથવા તો ‘પકડાશે ત્યારે જોશું’ એવી માનસિકતા પણ વિસ્તૃત છે.
સામાજિક અને નૈતિક પ્રશ્નો ઊભા થાય છે: જવાબદારી ક્યાં છે?
આ ડેટા માત્ર અંકડાઓ નથી, પરંતુ વાહન માલિકોની દાયિત્વહીનતા અને સમાજ સામેના નૈતિક જવાબદારીના તોડમોડ દર્શાવે છે.
એક વાહન ચાલક માત્ર પોતાનું જ નહીં, પણ સજ્જન ચાલકો, રાહદારીઓ અને પર્યાવરણનું પણ રક્ષણ કરે છે.
પણ જો મોટા પ્રમાણમાં લોકો વીમા વગર ગાડી ચલાવે છે, તો અકસ્માત સમયે ત્રીજા પક્ષને હرجાનુ ન મળવું એ મોટું વિવેકદોષ છે.
ટેક્નોલોજીથી પણ સમાધાન શક્ય: સંકલિત નેટવર્ક, ePUC અને FASTagથી જોડાણ
રિપોર્ટમાં ભલામણ કરવામાં આવી છે કે:
-
RTO ડેટા, FASTag, ઈન્શ્યોરન્સ ડેટા અને પીયુસી ડેટાને ઇન્ટિગ્રેટ કરીને રિયલ ટાઈમ માનિટરિંગ થવું જોઈએ
-
અપડેટ ન થતા વીમા અને પીયુસી પર SMS/WhatsApp રિમાઈન્ડર મોકલવાં જોઈએ
-
વાહન રિન્યુઅલ સમયે આવશ્યક દસ્તાવેજ તરીકે સખત ચકાસણી થવી જોઈએ
અંતિમ ચિંતન: શું આપણો વાહન અધિકાર છે કે જવાબદારી?
આજના યુગમાં વાહન હોય એ માત્ર સુવિધા નથી – એ જવાબદારી છે. વીમો હોવો એ ફક્ત કાયદાની શરત નહીં પણ નૈતિક જવાબદારી છે. અને પીયુસી મેળવવું એ આપણા પરિવાર, મિત્ર, પારાવાર અને આખા શહેરના હવાના હકને સાચવવું છે.
સારાંશ: ડ્રાઈવર તો બધા છે, પણ જવાબદાર કીટલા?
વિમા વિનાના 50% વાહનો, અને પીયુસી વગરના હજારો વાહનો બતાવે છે કે દેશને વાહનો તો મળે છે, પણ જવાબદાર નાગરિકો ઓછા મળી રહ્યા છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
