ભારત-બ્રિટન આર્થિક સહકારના નવા યુગની શરૂઆત: વડા પ્રધાન કીર સ્ટાર્મર મુંબઈ પહોંચ્યા, નરેન્દ્ર મોદી સાથે ઉચ્ચસ્તરીય બેઠક આજે

ભારત અને બ્રિટન વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં એક મહત્વપૂર્ણ અધ્યાયની શરૂઆત થવાની છે. બ્રિટનના વડા પ્રધાન કીર સ્ટાર્મર આજે વહેલી સવારે વેપારી પ્રતિનિધિમંડળ સાથે ભારતની આર્થિક રાજધાની મુંબઈ ખાતે આવી પહોંચ્યા છે. તેમની આ મુલાકાત માત્ર રાજદ્વારીય ઔપચારિકતા નથી, પરંતુ આર્થિક, ટેકનોલોજીકલ અને વ્યાપારિક સહયોગને નવી ઊંચાઈએ લઈ જવાની દિશામાં મહત્વપૂર્ણ પગલું માનવામાં આવી રહી છે.

મુંબઈના છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથક પર કીર સ્ટાર્મરનું સ્વાગત મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ, નાયબ મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદે, ઉપ મુખ્યમંત્રી અજિત પવાર અને રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રત દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. વિમાનમથક પર થયેલ સ્વાગત સમારોહમાં ભારતીય પરંપરા મુજબ તેમને ફૂલહાર અને શાલ વડે સન્માન આપવામાં આવ્યું.

ભારત-યુકે સંબંધોમાં નવી ઊર્જા

કીર સ્ટાર્મરની આ મુલાકાતને ભારત-યુકે વ્યાપક સ્ટ્રેટેજિક ભાગીદારી (Comprehensive Strategic Partnership) મજબૂત બનાવવાના મહત્વપૂર્ણ ભાગરૂપે જોવામાં આવી રહી છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં બંને દેશો વચ્ચે વેપાર, રોકાણ, નવીનતા, શિક્ષણ, આરોગ્ય અને આબોહવા પરિવર્તન જેવા અનેક ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધ્યો છે. હવે આ સહયોગને વધુ પ્રાયોગિક અને પ્રતિકારક બનાવવાનો સમય આવ્યો છે.

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને કીર સ્ટાર્મર વચ્ચે ગુરુવારે મુંબઈમાં ઉચ્ચસ્તરીય બેઠક યોજાવાની છે, જેમાં વેપાર અને રોકાણ, ટેકનોલોજી અને ઇનોવેશન, સંરક્ષણ અને સુરક્ષા, આબોહવા પરિવર્તન, ઊર્જા સહકાર, આરોગ્ય વ્યવસ્થા અને શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં સહયોગ વધારવા માટેના વિવિધ પાસાંઓ પર વિગતવાર ચર્ચા થવાની છે.

ઉદ્યોગજગત માટે વિશેષ ફોરમ – CEO મીટિંગ અને FinTech ફેસ્ટ

કીર સ્ટાર્મર મુંબઈના CEO Forum તથા Global FinTech Festના છઠ્ઠા એડિશનમાં પણ ભાગ લેશે. આ ફોરમમાં બંને દેશોના ઉદ્યોગજગતના અગ્રણીઓ, નીતિ નિર્માતાઓ અને ટેકનોલોજી ક્ષેત્રના દિગ્ગજો ઉપસ્થિત રહેશે. આ ફેસ્ટમાં ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન, ફિનટેક ઈકોસિસ્ટમ, આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ અને બ્લોકચેઇન ટેકનોલોજી જેવા વિષયો પર ચર્ચા થવાની છે.

બંને વડા પ્રધાન **ભારત-યુકે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA)**ની પ્રગતિની સમીક્ષા કરશે. લાંબા સમયથી અટકેલા આ કરારને અંતિમ આકાર આપવા માટે બંને પક્ષો પ્રતિબદ્ધ છે. આ કરાર અમલી બનશે તો ભારત અને બ્રિટન વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય વેપારનું વોલ્યુમ દોઢથી બે ગણું વધી શકે છે.

નરેન્દ્ર મોદીની બે દિવસીય મહારાષ્ટ્ર યાત્રા

આ દરમિયાન વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની બે દિવસીય મહારાષ્ટ્ર મુલાકાત પણ આજે શરૂ થઈ ગઈ છે. આ પ્રવાસમાં તેઓ અનેક મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટોના ઉદ્ઘાટન અને શિલાન્યાસ કરશે.

સૌપ્રથમ તેઓ **નવી મુંબઈ આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથક (NMIA)**ના પ્રથમ તબક્કાનું ઉદ્ઘાટન કરશે. આ એરપોર્ટ 19,650 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. આ વિમાનમથક માત્ર મુંબઈ માટે નહીં, પરંતુ સમગ્ર પશ્ચિમ ભારતમાં એર કનેક્ટિવિટીને નવી દિશા આપશે.

પછી વડા પ્રધાન **મુંબઈ મેટ્રો લાઇન-3 (એક્વા લાઇન)**ના બીજા તબક્કાનું પણ ઉદ્ઘાટન કરશે. આ 12,200 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે બનેલ આચાર્ય અત્રે ચોકથી કફ પરેડ સુધીની મેટ્રો લાઇન મુંબઈના જાહેર પરિવહન તંત્રમાં ક્રાંતિકારી ફેરફાર લાવશે. કુલ 37,270 કરોડ રૂપિયાનો આ મેટ્રો પ્રોજેક્ટ પૂરો થવાથી મુંબઈના નાગરિકોને ટ્રાફિકની મુશ્કેલીઓમાંથી રાહત મળશે.

“મુંબઈ વન” એપથી જાહેર પરિવહનમાં નવી સુવિધા

વડા પ્રધાન મોદી **ભારતની પ્રથમ સંકલિત કોમન મોબિલિટી એપ “Mumbai One”**નું પણ લોન્ચિંગ કરશે. આ એપ દ્વારા નાગરિકો મેટ્રો, બસ, લોકલ ટ્રેન અને ઓટો-ટૅક્સી જેવા પરિવહન માધ્યમોના ભાડા અને સમયની માહિતી એક જ પ્લેટફોર્મ પર મેળવી શકશે.

આ એપમાં ઈન્ટિગ્રેટેડ ડિજિટલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ પણ હશે, જેના માધ્યમથી મુસાફરો એક જ કાર્ડ અથવા એપ દ્વારા દરેક પરિવહન માધ્યમમાં ભાડું ચૂકવી શકશે. આ ભારતના સ્માર્ટ સિટી મિશન અને ડિજિટલ ઈન્ડિયા અભિયાનનો અગત્યનો હિસ્સો છે.

ભારત-યુકે વચ્ચે સહકારના મુખ્ય ક્ષેત્રો

બંને વડા પ્રધાન વચ્ચે થનારી બેઠકમાં નીચેના મુદ્દાઓ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવામાં આવશે:

1. વેપાર અને રોકાણ – યુકેમાંથી ભારતમા સીધી વિદેશી મૂડીરોકાણ (FDI) વધારવાની તકો, નવા ઉદ્યોગ પાર્ક્સમાં સહયોગ.

2. ટેકનોલોજી અને ઇનોવેશન – સ્ટાર્ટઅપ ઈકોસિસ્ટમ, આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ અને રોબોટિક્સમાં સંયુક્ત સંશોધન.

3. સુરક્ષા અને રક્ષા સહકાર – સમુદ્રસીમા સુરક્ષા અને સાઇબર સિક્યુરિટીમાં તાલમેલ વધારવો.

4. આબોહવા પરિવર્તન અને ઊર્જા સહયોગ – ગ્રીન હાઈડ્રોજન, સોલાર એનર્જી અને વિન્ડ એનર્જી પ્રોજેક્ટ્સમાં રોકાણ.

5. આરોગ્ય અને શિક્ષણ – યુનિવર્સિટી એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામ્સ અને ફાર્માસ્યુટિકલ સહયોગ.

કીર સ્ટાર્મરનો આગલો કાર્યક્રમ

કીર સ્ટાર્મર મુંબઈમાં ભારતીય ઉદ્યોગપતિઓ સાથે અલગ-અલગ બેઠકો પણ યોજશે. ટાટા ગ્રુપ, રિલાયન્સ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ, ઇન્ફોસિસ, મહિન્દ્રા ગ્રુપ જેવી અગ્રણી કંપનીઓ સાથે તેઓ રોકાણ અને ટેકનોલોજી ટ્રાન્સફર વિષે ચર્ચા કરશે.

શુક્રવારે તેઓ દિલ્હીની મુલાકાત લેશે જ્યાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે ભારતીય અધિકારીઓ અને મંત્રીઓ સાથે તેમની બેઠક યોજાશે. અનુમાન છે કે બંને દેશો વચ્ચેના આર્થિક કરાર અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર રોકાણ સંબંધિત સમજૂતી પત્રો (MoU) પર હસ્તાક્ષર થશે.

ભારત-યુકે ભાગીદારીનું ભાવિ દ્રષ્ટિકોણ

ભારત અને બ્રિટન બંને દેશો વિશ્વ મંચ પર ઝડપી આર્થિક પરિવર્તનના યુગમાં પ્રવેશી રહ્યા છે. બ્રિટનની પોસ્ટ-બ્રેક્ઝિટ નીતિ હેઠળ ભારત એશિયાના સૌથી મોટા સહયોગી તરીકે ઉભરી રહ્યું છે. બીજી તરફ ભારત માટે યુકે યુરોપિયન બજારનું મહત્વપૂર્ણ દ્વાર છે.

“મેક ઈન ઈન્ડિયા, ટ્રેડ વિથ બ્રિટન” જેવા સૂત્ર સાથે બંને દેશો વૈશ્વિક વેપારમાં સહયોગના નવા માપદંડ સ્થાપવા જઈ રહ્યા છે.

અંતિમ શબ્દ

વડા પ્રધાન કીર સ્ટાર્મરની આ ભારત યાત્રા માત્ર એક રાજકીય પ્રોટોકૉલ નથી, પરંતુ એ બંને દેશો વચ્ચેના વિશ્વાસ, સહકાર અને સમૃદ્ધિની નવી દિશા દર્શાવે છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના વિકાસલક્ષી વિઝન અને કીર સ્ટાર્મરના વ્યવહારુ રાજદ્વારીય અભિગમ વચ્ચેનું આ સંયોજન ભારત-યુકે સંબંધોમાં સોનેરી અધ્યાય બની શકે છે.

આગામી દિવસોમાં જો આ મુલાકાત દરમિયાન ચર્ચાયેલ કરારો અને સહયોગના ક્ષેત્રો જમીન પર ઉતરશે, તો ભારત અને બ્રિટન વચ્ચેની ભાગીદારી વૈશ્વિક આર્થિક શક્તિનું પ્રતિક બની રહેશે.

Author: samay sandesh