ગુજરાતમાં આજે ૧ નવેમ્બરથી શરૂ થયેલી સસ્તા અનાજ દુકાનદારોની હડતાલે રાજ્યભરમાં ભારે ચકચાર મચાવી છે. ખાસ કરીને જામનગર શહેર તથા જિલ્લાની ૪૭૦ જેટલી દુકાનો બંધ રહેતા હજારો પરિવારોમાં ખળભળાટ મચી ગયો છે. સરકાર દ્વારા ગરીબ અને મધ્યમવર્ગના લોકો માટે રાહત દરે કે મફતમાં અનાજ વિતરણની જે યોજના વર્ષો પહેલા શરૂ કરવામાં આવી હતી, તે હવે રાજકીય ઉદાસીનતા અને પ્રશાસકીય અવ્યવસ્થાના કારણે બંધ થવાના આરે પહોંચી ગઈ છે.
હાલની હડતાલે ૭૫ લાખથી વધુ લાભાર્થી પરિવારોના રસોડામાં તાળું મારી દીધું છે. અનાજ વિતરણ થંભતાં ગામડાંથી શહેર સુધી ચિંતા અને અસંતોષનું વાતાવરણ છવાઈ ગયું છે.
📦 ગરીબોના અનાજ પર તાળા : રાજ્યવ્યાપી હડતાલની શરૂઆત
રાજ્યના હજારો સસ્તા અનાજ દુકાનદારો દ્વારા સરકારની નીતિઓના વિરોધમાં અનિશ્ચિત મુદત માટે હડતાલની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. એસોસિએશને આંદોલનનો ઈશારો ઘણા દિવસોથી આપી દીધો હતો, છતાં રાજ્ય સરકારએ તેની ગંભીર નોંધ લીધી નહોતી. હવે જ્યારે હકીકતમાં દુકાનોના શટર પડી ગયા છે, ત્યારે સરકારની ખુરશી નીચે જમીન હલતી દેખાઈ રહી છે.
જામનગર સહિત સમગ્ર ગુજરાતમાં હડતાલનો અસરકારક અમલ જોવા મળ્યો છે. શહેરમાં ૮૦ અને જિલ્લામાં ૩૯૦ દુકાનો સંપૂર્ણ રીતે બંધ છે.
🏛️ સરકાર સામે એસોસિએશનની લડત : અનેક વર્ષોથી પેન્ડિંગ માંગણીઓ
સસ્તા અનાજ દુકાનદારોની મુખ્ય માંગણીઓમાં વિતરણ સિસ્ટમમાં ન્યાયસંગત વેતન, ટેકનિકલ મુશ્કેલીઓમાં સહાય, તેમજ ટ્રાન્સપોર્ટ ખર્ચ અને કમિશનની વૃદ્ધિ જેવા મુદ્દાઓ સામેલ છે.
દુકાનદારોનું કહેવું છે કે વર્ષોથી સરકાર તેમની આવાજને અવગણી રહી છે. રેશન વિતરણના વધતા ખર્ચ, ઓનલાઈન સિસ્ટમમાં વારંવારની ખામીઓ, અને કમિશનમાં સુધારાની માંગ અનેક વાર રજૂઆત છતાં અનસુણી રહી છે.
એસોસિએશનના એક પ્રતિનિધિએ ગુસ્સા સાથે કહ્યું —
“અમે રોજ ગરીબોના હિત માટે કામ કરીએ છીએ. પરંતુ સરકાર અમને કર્મચારીની જેમ કામ કરાવીને વેપારીની જેમ કર વસૂલે છે. આવું કેટલાં સમય ચાલે?”
⚖️ સરકારની ઉદાસીનતા : અંતિમ ક્ષણે બેઠકની દોડધામ
જ્યારે હડતાલની જાહેરાતના દિવસે જ હજારો દુકાનો બંધ થઈ ગઈ અને જનતામાં ચિંતા ફેલાઈ, ત્યારે રાજ્યના પૂરવઠા સચિવ તાત્કાલિક એસોસિએશન સાથે બેઠક માટે દોડ્યા. પરંતુ પ્રશ્ન એ છે કે, જો આ બેઠક ૧૦ દિવસ પહેલા યોજાઈ હોત, તો શું આ પરિસ્થિતિ ટાળી શકાતી નહોતી?
રાજ્યના સૂત્રો કહે છે કે, સરકાર માને છે કે હડતાલ લાંબી નહીં ચાલે. પરંતુ એસોસિએશન આ વખતે “અંત સુધીની લડત”ની તૈયારીમાં છે.
🥺 ભૂખની ચિંતા : ગરીબ પરિવારોમાં અનિશ્ચિતતા અને ખળભળાટ
આ હડતાલનો સૌથી મોટો ભોગ — સામાન્ય ગરીબ માણસ.
રેશન કાર્ડ ધરાવતા પરિવારોને દર મહિને મળતું ઘઉં, ચોખા, ખાંડ, દાળ અને કિરાણાની આવશ્યક વસ્તુઓ અચાનક બંધ થઈ ગઈ છે.
જામનગરની ઝૂંપડપટ્ટી વિસ્તારોમાં સવારે દુકાનો પાસે ભીડ થઈ હતી, પરંતુ દરેક જગ્યાએ તાળા લટકતા જોવા મળ્યા.
એક મહિલા લાભાર્થીએ રડતા રડતા કહ્યું —
“બે દિવસથી ઘરમા અનાજ નથી. દુકાનદાર બોલે છે હડતાલ છે. હવે અમે શું ખાઈએ?”
બીજા એક વૃદ્ધ કાર્ડધારકે ઉમેર્યું —
“સરકારની લડત હોય કે દુકાનદારોની, ભૂખ્યા તો અમે જ રહેવાનું. અમારું શું દોષ?”
🧾 રેશન વ્યવસ્થા : કાગળ પર શ્રેષ્ઠ, હકીકતમાં ભ્રષ્ટાચાર અને લોચા
રાજ્ય સરકાર વારંવાર દાવો કરે છે કે ગુજરાતની જાહેર વિતરણ વ્યવસ્થા દેશમાં શ્રેષ્ઠ છે. પરંતુ વાસ્તવિકતા કંઈક અલગ જ છે.
ઘણા સ્થળોએ અનાજમાં મિલાવટ, તોળામાં ગડબડ અને રેકોર્ડમાં ગોટાળા જેવા કિસ્સા સામે આવ્યા છે.
અથવા, ટેકનિકલ સિસ્ટમની ખામીઓના કારણે લાભાર્થીઓના ફિંગરપ્રિન્ટ મશીનમાં મેળ ન બેસતા ઘણા લોકોને અનાજ મળતું નથી.
હડતાલની વચ્ચે આ સમસ્યાઓ વધુ ગંભીર બની રહી છે.
📊 જામનગરમાં સ્થિતિ : ૪૭૦ દુકાનો બંધ, હજારો લાભાર્થી રાહ જોતા
જામનગર જિલ્લાના ગ્રામ્ય અને શહેરી વિસ્તારોમાં કુલ ૪૭૦ સસ્તા અનાજની દુકાનો છે. એ તમામ દુકાનો હાલ બંધ છે.
દુકાનદારો સરકારની ગોદામમાંથી અનાજ ઉપાડવા માટે નાણાં જમા નથી કરાવ્યા.
પરિણામે, હજારો પરિવારો આગામી સપ્તાહ સુધી પણ અનાજ વિતરણથી વંચિત રહી શકે છે.
જિલ્લા પૂરવઠા અધિકારીઓને તાત્કાલિક રિપોર્ટ મોકલવા સૂચના આપવામાં આવી છે. પરંતુ મેદાનમાં અસરકારક ઉકેલ હજી સુધી દેખાતો નથી.
દુકાનદારોનો દાવો : સરકાર આપણને ઉપયોગી બનાવી ભૂલી જાય છે
એસોસિએશનના મુખ્ય સભ્યોએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું કે,
“સરકાર આપણને ‘લોકો સુધી અનાજ પહોંચાડવાનો માધ્યમ’ ગણે છે, પણ આપણી મુશ્કેલીઓ ઉકેલવાની કોઈને ફિકર નથી. કમિશનના રૂપિયામાં વધારાની માંગ વર્ષોથી અધૂરી છે.”
તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે, અનાજ લાવવા માટે ટ્રાન્સપોર્ટ ખર્ચ, મજૂર ખર્ચ અને ઑનલાઈન સિસ્ટમની ફી વધતી જાય છે, જ્યારે સરકારની સહાય ૨૦ વર્ષ જૂની દરે ચાલી રહી છે.
🔍 ભવિષ્યનો સંકટ : જો હડતાલ લાંબી ચાલશે તો શું થશે?
જો હડતાલ આગામી અઠવાડિયા સુધી ચાલુ રહેશે, તો રાજ્યના ગોડાઉનમાં અનાજનો જથ્થો જામી જશે.
ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં કુપોષણ અને ખાદ્ય અભાવની સમસ્યા ઊભી થઈ શકે છે.
શહેરોમાં પણ રેશન વિના લોકો કાળા બજાર તરફ ધકેલાઈ શકે છે, જે ખાદ્ય સુરક્ષા અધિનિયમનો ભંગ છે.
વિશેષજ્ઞોના કહેવા મુજબ,
“આ પ્રશ્ન માત્ર દુકાનદારોનો નથી, પરંતુ આખી ફૂડ ચેઇનનો છે. જો હડતાલ લાંબી ચાલશે, તો તેના પ્રભાવથી રાજ્યની ખાદ્ય નીતિ ખતમ થઈ જશે.”
🗣️ રાજકીય પ્રતિસાદ : પક્ષોએ સરકારને ઘેરવાનું શરૂ કર્યું
વિપક્ષના નેતાઓએ આ મુદ્દે સરકારને આડે હાથ લીધી છે. કોંગ્રેસના એક પ્રવક્તાએ જણાવ્યું —
“સરકાર દુકાનદારોની માંગણીઓ સમયસર સાંભળી હોત, તો આજે ગરીબો ભૂખ્યા ન રહેતા.”
આપ પાર્ટીના પ્રતિનિધિએ કહ્યું —
“જ્યારે સુધી સરકાર ગરીબના રસોડામાં ધુમાડો ઉઠે છે એ જોવાની ચિંતા નહીં કરે, ત્યા સુધી આ પ્રજાસત્તાકનો અર્થ નથી.”
બીજી તરફ, શાસક પક્ષના સૂત્રોએ કહ્યું કે સરકાર ઉકેલ માટે પ્રતિબદ્ધ છે અને ટૂંક સમયમાં તાત્કાલિક સમાધાન યોજના જાહેર થઈ શકે છે.
💬 લોકોમાં ઉથલપાથલ : “અમે રાજકારણ નથી કરતા, અમને રોટલી જોઈએ”
જામનગરના અનેક વિસ્તારોમાં લોકોના ટોળાંએ મીડિયા સામે આક્રોશ વ્યક્ત કર્યો.
એક યુવાને કહ્યું —
“ગરીબના નામે રાજકારણ ન કરો. અમારી હડતાલથી શું ફાયદો? રોટલી વિના કોઈ જીવશે નહીં.”
કેટલાંય ગામોમાં સરપંચોએ જિલ્લા પુરવઠા અધિકારીઓને રજુઆતો આપી તાત્કાલિક વૈકલ્પિક વ્યવસ્થા કરવાની માંગ કરી છે.
⚙️ સરકારની મુશ્કેલી : ઉકેલ ક્યાંથી લાવશે?
હાલ રાજ્ય પુરવઠા વિભાગ માટે પરિસ્થિતિ “ડેમેજ કંટ્રોલ”ની છે.
સચિવાલયમાં તાત્કાલિક બેઠક બોલાવવામાં આવી છે, જેમાં એસોસિએશનના પ્રતિનિધિઓને બોલાવવામાં આવ્યા છે.
સરકાર એ આશા વ્યક્ત કરી છે કે એક-બે દિવસમાં કોઈ સમજૂતી થઈ જશે.
પરંતુ એસોસિએશનના નેતાઓ કહે છે કે,
“જ્યાં સુધી આપણી માંગણીઓ લેખિત સ્વરૂપે સ્વીકારવામાં નહીં આવે, ત્યાં સુધી દુકાનો ખૂલવાની નથી.”
🔔 અંતિમ પ્રશ્ન : સાચું કોણ — સરકાર કે દુકાનદારો?
સરકારના દાવા મુજબ રાજ્યની જાહેર વિતરણ વ્યવસ્થા સૌથી શ્રેષ્ઠ છે. પરંતુ જો એ ખરેખર એવી જ શ્રેષ્ઠ છે, તો પછી વારંવાર હડતાલ, ફરિયાદો અને વિલંબ કેમ થાય છે?
સાચું કોણ છે — સરકાર, જે કાગળ પર સફળતા બતાવે છે? કે દુકાનદારો, જે મેદાનમાં મુશ્કેલીઓ ભોગવે છે?
જવાબ ભલે રાજકીય હોય, પરંતુ તાત્કાલિક અસર તો ભૂખ્યા માણસના પેટ પર પડી રહી છે.
🕯️ નિષ્કર્ષ : ગરીબની થાળી રાજકારણનો મેદાન બની ગઈ
જામનગરથી લઈને અરવલ્લી સુધી, રાજ્યના દરેક ખૂણામાં આજે એક જ ચર્ચા છે —
“અનાજ ક્યારે મળશે?”
હડતાલના આ તોફાન વચ્ચે સરકાર અને એસોસિએશન બંને માટે આ માનવતાની પરીક્ષા છે.
જો તાત્કાલિક ઉકેલ ન આવે, તો ગરીબની થાળી ખાલી રહેવાની છે — અને ખાલી થાળીનો અવાજ આખા રાજ્યમાં ગુંજી ઊઠશે.
