મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં સ્થાનિક લોકશાહીના સૌથી મોટા તબક્કા તરીકે ગણાતી સ્થાનિક સ્વરાજ્ય સંસ્થાઓની ચૂંટણી 2025 માટેની તારીખો આખરે જાહેર કરી દેવામાં આવી છે.
રાજ્ય ચૂંટણી આયોગ (SEC) દ્વારા આ ચૂંટણીના કાર્યક્રમની જાહેરાત થતાં જ સમગ્ર રાજ્યમાં રાજકીય માહોલ ગરમાયો છે.
જોકે સમગ્ર રાજ્યની નગર પરિષદો અને નગર પંચાયતો માટેની તારીખો જાહેર થઈ ગઈ છે,
પરંતુ સૌથી મોટું આશ્ચર્ય એ રહ્યું કે **મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC)**ની ચૂંટણી અંગે હજી પણ કોઈ સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી નથી.
રાજ્યની રાજકીય હૃદયસ્થિત ગણાતી BMCની ચૂંટણી અંગેનું આ સસ્પેન્સ રાજકીય ચર્ચાઓનું કેન્દ્ર બની ગયું છે.
🗓️ ચૂંટણી કાર્યક્રમની વિગતો — 2 ડિસેમ્બર મતદાન, 3 ડિસેમ્બર ગણતરી
રાજ્ય ચૂંટણી કમિશનર દિનેશ વાઘમારેએ પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરીને માહિતી આપી હતી કે
સ્થાનિક સ્વરાજ્ય સંસ્થાઓ માટે મતદાન ૨ ડિસેમ્બર 2025ના રોજ થશે અને મતગણતરી ૩ ડિસેમ્બરના રોજ હાથ ધરાશે.
આ ચૂંટણીઓમાં કુલ 6,859 સભ્યો અને 288 પ્રમુખોને ચૂંટવામાં આવશે.
કુલ 1.7 કરોડ લાયક મતદારો આ ચૂંટણીમાં પોતાનો મતાધિકાર ઉપયોગ કરશે અને 13,355 મતદાન મથકોની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.
ચૂંટણી માટે ઇલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીનો (EVM) નો જ ઉપયોગ કરાશે.
નામાંકન પ્રક્રિયા 10 નવેમ્બરથી શરૂ થશે,
નામાંકનનો છેલ્લો દિવસ 17 નવેમ્બર,
ચકાસણી 18 નવેમ્બર
અને નામાંકન પાછું ખેંચવાની અંતિમ તારીખ 21 નવેમ્બર નક્કી કરવામાં આવી છે.
આ ચૂંટણી માટે 31 ઑક્ટોબર 2025ની મતદાર યાદી અંતિમ માનવામાં આવશે.
🏙️ 246 નગર પરિષદો અને 42 નગર પંચાયતોમાં મતદાન
દિનેશ વાઘમારેએ સ્પષ્ટ કર્યું કે આ વખતની ચૂંટણીમાં 29 મ્યુનિસિપલ કૉર્પોરેશન્સને બાદ રાખીને બાકીની તમામ સ્થાનિક સ્વરાજ્ય સંસ્થાઓમાં મતદાન યોજાશે.
તેમા કુલ 246 નગર પરિષદો અને 42 નગર પંચાયતોનો સમાવેશ થાય છે.
આ સાથે રાજ્યભરમાં નાના શહેરો અને તાલુકા મુખ્યાલયોમાં ચુસ્ત રાજકીય હલચલ શરૂ થઈ ગઈ છે.
દરેક પરિષદ અને પંચાયત ક્ષેત્રે ભાજપ, શિવસેના (શિંદે), એનસીપી (અજિત પવાર),
અને વિપક્ષમાં એમવીએ — એટલે કે શિવસેના (ઉદ્ધવ ઠાકરે), એનસીપી (શરદ પવાર) અને કોંગ્રેસ વચ્ચે ટક્કર જોવા મળશે.
⚔️ મહાયુતિ વિ. મહા વિકાસ આઘાડી — હાઈ વોલ્ટેજ મુકાબલો
મહારાષ્ટ્રની રાજનીતિ છેલ્લા કેટલાંક વર્ષોથી દ્વિધામાં વિભાજિત છે.
એક બાજુ રાજ્યની સત્તામાં રહેલી મહાયુતિ છે — જેમાં ભાજપ, શિવસેના (શિંદે ગૃપ) અને અજિત પવારની એનસીપીનો સમાવેશ થાય છે.
બીજી બાજુ છે મહા વિકાસ આઘાડી (MVA), જેમાં ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (UBT), શરદ પવારની એનસીપી અને કોંગ્રેસ એક સાથે છે.
આ બંને મોરચાઓ વચ્ચેની ટક્કર હવે દરેક નગર પરિષદના દરવાજે પહોંચી ગઈ છે.
રાજ્યના નાના શહેરોથી લઈને જિલ્લા મુખ્યાલય સુધી રાજકીય પોસ્ટરબાજી, રેલી, મીટિંગ અને સભાઓનો માહોલ ઊભો થવા લાગ્યો છે.
રાજ ઠાકરેની મહારાષ્ટ્ર નવનિર્માણ સેના (MNS) એ પણ ચૂંટણીમાં ભાગ લેવાની જાહેરાત કરી છે
અને એવી અટકળો છે કે મનસે કેટલાક વિસ્તારોમાં MVA સાથે સમજૂતી કરીને ચૂંટણી લડશે.
🧾 મતદારોની વિગત અને વ્યવસ્થા
વાઘમારેએ ચૂંટણીની ટેકનિકલ વિગતો આપતાં જણાવ્યું કે
આ ચૂંટણીમાં કુલ 1.7 કરોડ લાયક મતદારો છે.
તેમનામાં પુરુષ મતદારોની સંખ્યા આશરે 90 લાખ, મહિલાઓની 80 લાખ, અને અન્ય કેટેગરીના મતદારોની લગભગ 10 હજાર જેટલી ગણવામાં આવી છે.
ચૂંટણી માટે 13,355 મતદાન મથકોની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે,
જેમાં સીસીટીવી સર્વેલન્સ, સિક્યુરિટી ગાર્ડ, પોલીસ તહેનાતી અને સહાયક સ્ટાફની વ્યવસ્થા રહેશે.
મહિલા મતદારોની સુવિધા માટે પિંક બૂથ્સ અને ડિજિટલ સહાયતા કેન્દ્રોની પણ વ્યવસ્થા કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
📱 ડિજિટલ યુગમાં મતદારો માટે નવી મોબાઇલ એપ અને વેબપોર્ટલ
પારદર્શિતા અને મતદારોની સુવિધા વધારવા માટે રાજ્ય ચૂંટણી આયોગે એક નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન રજૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે.
આ એપ દ્વારા મતદારો તેમના મતદાર ઓળખ નંબર દાખલ કરીને પોતાના વોર્ડ, મતદાન મથક, ઉમેદવારની માહિતી, તેમજ ઇ-સોગંદનામા જોઈ શકશે.
તે ઉપરાંત SECની સત્તાવાર વેબસાઇટ પર પણ ઉમેદવારોની સંપત્તિ, આવક-જાવક, શિક્ષણ અને ફોજદારી પૃષ્ઠભૂમિની માહિતી જાહેર કરવામાં આવશે.
આ પગલું ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં પારદર્શિતા લાવવા માટે મહત્વપૂર્ણ ગણાયું છે.
ચૂંટણી અધિકારીએ જણાવ્યું —
“અમારું લક્ષ્ય મતદારોને ડિજિટલ રીતે સશક્ત બનાવવાનું છે જેથી કોઈ ખોટી માહિતી કે ગેરસમજ ન રહે.
દરેક મતદાર પોતાના વિસ્તારના ઉમેદવારની માહિતી તપાસી શકશે અને સજાગ રીતે મતદાન કરી શકશે.”
🧍♂️ બોગસ મતદારો સામે કડક પગલાં
પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં વાઘમારેએ સૌથી મહત્વનો મુદ્દો — બોગસ મતદારોનો — પણ ઉઠાવ્યો.
તેમણે જણાવ્યું કે રાજ્યમાં તપાસ દરમિયાન કેટલાક મતદારો બહુવિધ સ્થળોએ નોંધાયેલા હોવાનું બહાર આવ્યું છે.
આવા મતદારોને મતદાર યાદીમાં ડબલ સ્ટાર () થી ચિહ્નિત કરવામાં આવશે.**
આ મતદારોને ફક્ત એક જ સ્થળે મતદાન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે.
તે માટે સ્થાનિક સ્તરે SECના કર્મચારીઓ તેમને સંપર્ક કરશે અને જ્યાં મતદાન કરવાનું છે તે સ્પષ્ટ કરાવવામાં આવશે.
આ પગલાથી બોગસ મતદાનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે તેવી આશા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.
🏢 મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC) ચૂંટણી પર સસ્પેન્સ યથાવત
જોકે સમગ્ર રાજ્ય માટે ચૂંટણી કાર્યક્રમ જાહેર થયો છે,
પરંતુ મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC) માટે ચૂંટણીની તારીખો જાહેર ન થતા રાજકીય ગરમાવો વધ્યો છે.
BMCની ચૂંટણી છેલ્લે 2017માં યોજાઈ હતી અને ત્યારથી તેની અવધિ પૂરી થઈ ગઈ છે.
હાલ મહાનગરપાલિકાનું શાસન રાજ્ય સરકાર દ્વારા નિમાયેલ પ્રશાસકના હાથમાં છે.
રાજકીય વલણ મુજબ, BMCમાં અત્યાર સુધી શિવસેનાનું દબદબું રહ્યું છે,
પરંતુ હવે પાર્ટી બે ભાગમાં વહેંચાઈ જવાથી આગામી ચૂંટણી અત્યંત રસપ્રદ બની છે.
રાજ્યના રાજકીય વર્તુળોમાં ચર્ચા છે કે સરકાર અને SEC વચ્ચેના વોર્ડ રિઝર્વેશન મુદ્દા અને વોટર લિસ્ટના પુનઃનિરીક્ષણને કારણે BMCની તારીખો હજી જાહેર કરાઈ નથી.
ઉદ્ધવ ઠાકરે ગૃપે આ વિલંબને લઈને આક્ષેપ કર્યો છે કે
“સરકાર ઇરાદાપૂર્વક BMCની ચૂંટણી મુલતવી રાખી રહી છે કારણ કે મુંબઈમાં તેમની હાર નિશ્ચિત છે.”
જ્યારે શિંદે-ફડણવીસ સરકારના નેતાઓએ જવાબ આપ્યો —
“મતદાર યાદી અને વોર્ડ મર્યાદા નક્કી થયા બાદ જ ચૂંટણી કરવી યોગ્ય રહેશે.”
અત્યારે આ મુદ્દે સસ્પેન્સ યથાવત છે, પરંતુ રાજકીય નિષ્ણાતો માને છે કે
BMCની ચૂંટણી 2026ની શરૂઆતમાં યોજાઈ શકે છે.
🗣️ રાજકીય પ્રતિસાદ
ચૂંટણી કાર્યક્રમ જાહેર થતાં જ બંને મોરચાઓએ પોતપોતાના દાવા-દાવાં શરૂ કરી દીધા છે.
ભાજપના પ્રવક્તાએ કહ્યું —
“મહાયુતિ સરકાર ગામડા અને નાના શહેરોમાં સશક્ત વિકાસકાર્યો કરી રહી છે.
પ્રજાને હવે ખાલી વચનો નહીં, પરંતુ કામ જોઈતું છે.
આ ચૂંટણીમાં અમારું લક્ષ્ય દરેક નગર પરિષદમાં બહુમતી મેળવવાનું છે.”
વિપક્ષના નેતા અને કોંગ્રેસના પ્રવક્તાએ કહ્યું —
“સરકાર તંત્રના દુરુપયોગથી ચૂંટણીમાં અસર કરવાનો પ્રયાસ કરશે,
પરંતુ પ્રજા હવે જાગૃત છે. લોકો MVAને સમર્થન આપશે.”
🧮 ચૂંટણી પ્રક્રિયાની પારદર્શિતા માટે વધારાની વ્યવસ્થા
SECએ જણાવ્યું છે કે દરેક જિલ્લામાં ઓબ્ઝર્વર અધિકારીઓ તહેનાત રહેશે.
મતદાન દરમિયાન સીસીટીવી મોનિટરિંગ, લાઇવ વેબકાસ્ટિંગ, અને મોબાઇલ ફ્લાઈંગ સ્ક્વૉડ્સ તૈનાત રહેશે.
તેમજ વિકલાંગ મતદારો માટે ખાસ વ્હીલચેર અને સહાયક સુવિધાઓની પણ વ્યવસ્થા રહેશે.
મહિલાઓ માટે અલગ લાઇન અને સુરક્ષિત બૂથની સુવિધા રહેશે.
📊 રાજકીય મહત્ત્વ : BMC વિના અધૂરી લોકશાહી
વિશ્લેષકો માને છે કે BMCની ચૂંટણી વગર મહારાષ્ટ્રની લોકશાહી પ્રક્રિયા અધૂરી લાગે છે.
કારણ કે મુંબઈ મહાનગરપાલિકા પાસે 50,000 કરોડથી વધુનો બજેટ હોય છે,
જે કેટલાંક નાના રાજ્યોના બજેટ કરતાં મોટો છે.
BMCમાં કઈ પાર્ટી જીતે છે એ પરથી રાજ્યની રાજકીય દિશા નક્કી થતી આવી છે.
એથી હાલ BMCની તારીખો ન જાહેર થવી રાજકીય રીતે મહત્વપૂર્ણ છે.
🗞️ સમાપન : સ્થાનિક લોકશાહીના નવા તબક્કાનો આરંભ
મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય ચૂંટણી આયોગની જાહેરાત સાથે રાજ્યમાં લોકશાહીનો નવો તબક્કો શરૂ થયો છે.
આ ચૂંટણી ફક્ત સભ્યો અને પ્રમુખોને પસંદ કરવા માટે નહીં,
પરંતુ ગામ, શહેર અને નગરની દિશા નક્કી કરવા માટેનું મહત્વપૂર્ણ માધ્યમ છે.
ડિજિટલ તકનીક, પારદર્શિતા અને સુરક્ષા સાથે યોજાનારી આ ચૂંટણી
મહારાષ્ટ્રના લોકશાહી ઇતિહાસમાં મહત્વપૂર્ણ માઇલસ્ટોન સાબિત થશે.
હવે જોવાનું એ રહ્યું કે
2 ડિસેમ્બરે પ્રજા કોને આપશે મંડેટ અને BMCના સસ્પેન્સનો પડદો ક્યારે ઉઠશે.
