બહુચરાજી / મહેસાણા:
મહેસાણા જિલ્લામાં મનરેગા (મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય ગ્રામિણ રોજગાર ગેરંટી યોજના) હેઠળ થતા કૌભાંડો એક પછી એક સામે આવી રહ્યા છે. હવે બહુચરાજી તાલુકામાંથી વધુ એક ગંભીર મનરેગા કૌભાંડ બહાર આવતા સમગ્ર જિલ્લામાં રાજકીય અને વહીવટી હલચલ મચી ગઈ છે. આ કૌભાંડમાં ભાજપના જ આગેવાન અને રાંતેજ જિલ્લા પંચાયત સીટના સભ્ય વિરેન્દ્રસિંહ ઝાલા પર ગંભીર આક્ષેપો કરવામાં આવ્યા છે. સૌથી ચોંકાવનારી બાબત એ છે કે આ આક્ષેપો ભાજપના જ પૂર્વ પદાધિકારી દ્વારા કરવામાં આવ્યા છે.

બહુચરાજી તાલુકા પંચાયતના પૂર્વ ઉપપ્રમુખ પ્રહલાદસિંહ ઝાલાએ ખુલ્લેઆમ આરોપ લગાવ્યો છે કે વિરેન્દ્રસિંહ ઝાલાએ મનરેગા યોજનાનો ગેરલાભ લઈ પોતે તથા પોતાના પરિવારના સભ્યોના નામે જોબ કાર્ડ બનાવડાવી કૌભાંડ આચર્યું છે. આ મુદ્દે હવે રાજકીય ગરમાવો વધી રહ્યો છે અને મનરેગા જેવી જનકલ્યાણકારી યોજનાની વિશ્વસનીયતા પર ગંભીર સવાલો ઊભા થયા છે.

પોતાના અને પરિવારના નામે જોબ કાર્ડ બનાવ્યાનો આરોપ

પૂર્વ ઉપપ્રમુખ પ્રહલાદસિંહ ઝાલાના જણાવ્યા મુજબ, વિરેન્દ્રસિંહ ઝાલા એક તરફ ભાજપના આગેવાન અને જિલ્લા પંચાયતના સક્રિય સભ્ય છે, જ્યારે બીજી તરફ તેમણે પોતાના તેમજ પોતાના પરિવારના સભ્યોના નામે મનરેગાના જોબ કાર્ડ બનાવી સરકારી યોજનાનો લાભ લીધો હોવાનું કહેવાય છે. મનરેગા યોજના મૂળરૂપે ગરીબ, બેરોજગાર અને ગ્રામિણ વિસ્તારોના જરૂરિયાતમંદ મજૂરોને રોજગાર આપવા માટે બનાવવામાં આવી છે, ત્યારે સત્તાધારી પક્ષના આગેવાનો જ જો આ યોજનાનો દુરુપયોગ કરે તો તે અત્યંત ગંભીર બાબત ગણાય.

આક્ષેપ મુજબ, જોબ કાર્ડ બનાવીને નિયમો વિરુદ્ધ કામ બતાવવામાં આવ્યા અને સરકારી રકમ ઉપાડી લેવામાં આવી. જો આ આક્ષેપો સાચા સાબિત થાય તો તે માત્ર નૈતિક ભ્રષ્ટાચાર નહીં પરંતુ કાયદાકીય ગુનો પણ બની જાય છે.

એક જ કામ વારંવાર બતાવી ભ્રષ્ટાચાર કર્યાનો આક્ષેપ

પ્રહલાદસિંહ ઝાલાએ વધુમાં આરોપ લગાવ્યો છે કે મનરેગા હેઠળ એક જ કામને વારંવાર કાગળ પર દર્શાવી ચૂકવણી લેવાઈ છે. ગામમાં કે આસપાસના વિસ્તારમાં એક જ કામ ફરી ફરી બતાવી અલગ અલગ દિવસોની મજૂરી ચૂકવાઈ હોવાનું કહેવાય છે. આ રીતે ખોટી એન્ટ્રીઓ કરી સરકારી નાણાંનો ગેરવપરાશ કરવામાં આવ્યો હોવાનો ગંભીર આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો છે.

મનરેગા યોજનામાં કામની પારદર્શિતા, મસ્ટર રોલ, હાજરી અને ફોટોગ્રાફિક પુરાવા ફરજિયાત હોવા છતાં આ પ્રકારની ગડબડ કેવી રીતે થઈ, તે અંગે હવે વહીવટી તંત્રની ભૂમિકા પર પણ પ્રશ્નચિહ્ન ઊભું થયું છે.

ભાજપ નેતા અને પરિવાર દ્વારા મનરેગાનો લાભ?

આક્ષેપો અનુસાર, વિરેન્દ્રસિંહ ઝાલા માત્ર પોતે જ નહીં પરંતુ તેમના પરિવારજનો દ્વારા પણ મનરેગા યોજનાનો લાભ લેવામાં આવ્યો છે. મનરેગા યોજના હેઠળ સામાન્ય રીતે ગરીબ મજૂરોને રોજગાર મળે છે, ત્યારે સત્તાધારી પક્ષના નેતા અને તેમના પરિવારને આ લાભ કેવી રીતે મળ્યો, તે બાબત ચર્ચાનું કેન્દ્ર બની છે.

સ્થાનિક લોકોમાં પણ આ મુદ્દે ચર્ચાઓ તેજ બની છે. કેટલાક લોકો કહે છે કે જો આવા કૌભાંડો સામે કડક કાર્યવાહી નહીં થાય તો મનરેગા જેવી યોજનાઓ પ્રત્યે લોકોનો વિશ્વાસ ખંડિત થશે.

પૂર્વ ઉપપ્રમુખ દ્વારા ખુલ્લો પડકાર

પૂર્વ ઉપપ્રમુખ પ્રહલાદસિંહ ઝાલાએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું છે કે તેઓ પાસે આક્ષેપોને સમર્થન આપતા પુરાવા છે અને જરૂર પડશે તો તે ઉચ્ચ અધિકારીઓ સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવશે. તેમણે જિલ્લા કલેક્ટર, જિલ્લા વિકાસ અધિકારી (DDO) તેમજ રાજ્ય સરકારને આ મામલે નિષ્પક્ષ અને ઊંડાણપૂર્વક તપાસ કરવાની માંગ કરી છે.

તેમનું કહેવું છે કે, “જો મનરેગા જેવી યોજના પણ રાજકીય આગેવાનો માટે કમાણીનું સાધન બની જાય, તો ગરીબ અને મજૂર વર્ગ ક્યાં જશે? આ મામલે કોઈ ભેદભાવ વગર કડક કાર્યવાહી થવી જોઈએ.”

રાજકીય ગરમાવો અને ભાજપ માટે સંકટ

આ કૌભાંડના આક્ષેપો સામે આવતા જ સ્થાનિક રાજકારણમાં ગરમાવો આવી ગયો છે. ભાજપ માટે આ મામલો ખાસ કરીને સંવેદનશીલ બન્યો છે, કારણ કે આક્ષેપો ભાજપના જ આગેવાન સામે અને તે પણ ભાજપના જ પૂર્વ પદાધિકારી દ્વારા કરવામાં આવ્યા છે. વિરોધ પક્ષો પણ આ મુદ્દે સરકારને ઘેરવાની તૈયારીમાં છે અને મનરેગા કૌભાંડો અંગે વિશાળ તપાસની માંગ ઉઠી રહી છે.

વિરોધ પક્ષના નેતાઓનું કહેવું છે કે મહેસાણા જિલ્લામાં મનરેગા કૌભાંડો કોઈ એક ગામ કે એક તાલુકા પૂરતા સીમિત નથી, પરંતુ આ એક વ્યવસ્થાગત ભ્રષ્ટાચાર બની ગયો છે.

વહીવટી તંત્રની ભૂમિકા પર સવાલ

આક્ષેપો સામે આવ્યા બાદ સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ ઊભો થયો છે કે આટલા સમય સુધી વહીવટી તંત્ર શું કરી રહ્યું હતું? જોબ કાર્ડની ચકાસણી, મસ્ટર રોલ, કામની જગ્યાએ હાજરી અને સોશિયલ ઓડિટ જેવી વ્યવસ્થાઓ હોવા છતાં જો એક જ કામ વારંવાર બતાવી શકાય તો તે સિસ્ટમની ગંભીર ખામી દર્શાવે છે.

સ્થાનિક નાગરિકો માંગ કરી રહ્યા છે કે માત્ર રાજકીય આગેવાનો જ નહીં, પરંતુ જો કોઈ સરકારી અધિકારી કે કર્મચારીની ભૂમિકા શંકાસ્પદ જણાય તો તેમના સામે પણ કાર્યવાહી થવી જોઈએ.

તપાસની માંગ તેજ

હાલ આ મામલે કોઈ સત્તાવાર તપાસ શરૂ થઈ હોવાની માહિતી સામે આવી નથી, પરંતુ આક્ષેપોની ગંભીરતાને જોતા આગામી દિવસોમાં જિલ્લા વહીવટીતંત્ર તરફથી તપાસનો આદેશ આપવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. જો તપાસમાં આક્ષેપો સાચા સાબિત થાય તો મનરેગા કૌભાંડ મામલે મહેસાણા જિલ્લામાં વધુ એક મોટો કેસ નોંધાય તે નિશ્ચિત છે.

નિષ્કર્ષ

બહુચરાજી તાલુકામાં સામે આવેલા આ મનરેગા કૌભાંડના આક્ષેપોએ ફરી એકવાર મનરેગા યોજનાની અમલવારી અને પારદર્શિતાને લઈને ગંભીર પ્રશ્નો ઊભા કર્યા છે. ગરીબો અને મજૂરો માટેની યોજનાનો જો રાજકીય આગેવાનો જ દુરુપયોગ કરે, તો તે લોકશાહી અને કલ્યાણકારી રાજ્ય માટે ખતરનાક સંકેત છે. હવે બધાની નજર વહીવટી તંત્ર અને સરકારના આગામી પગલાં પર છે કે શું આ મામલે નિષ્પક્ષ તપાસ થશે કે પછી આ કૌભાંડ પણ અન્ય અનેક કૌભાંડો જેવી ફાઈલોમાં દબાઈ જશે.