અંગદાન એક મહાન કૃત્ય છે – કોઈના નિર્વાણ પછી બીજાના જીવનમાં પ્રકાશ લાવવાની વિરલ તક. અમદાવાદની સિવિલ હોસ્પિટલમાં માત્ર ૧૨ કલાકના ટૂંકા ગાળામાં એક નહીં પણ બે પાયાનીટ અંગદાન થવાથી ફરી એકવાર ગુજરાતમાં અંગદાન સંસ્કૃતિની મજબૂત થતી હકીકત સામે આવી છે. આ બે ઘટનાની પાછળ રહેલા સંવેદનશીલ સંબંધો અને માનવતા આજે સમગ્ર રાજ્ય માટે આદર્શ બની રહ્યા છે.
આંગણે નોંધનીય છે કે આ બે અંગદાન સાથે અમદાવાદ સિવિલ હોસ્પિટલના અંગદાનનો કુલ આંકડો ૨૦૪એ પહોંચી ગયો છે. તેમાંથી કુલ મળેલા ૬૭૦ અંગોના દાનથી અત્યાર સુધીમાં ૬૫૧ લોકોને નવજીવન મળ્યું છે. આ પાયાનીટ કામગીરી પાછળ હોસ્પિટલ તંત્રની ચુસ્ત વ્યવસ્થા, સઘન તાલીમ પ્રાપ્ત ડૉક્ટર ટીમ અને જાણકારી મેળવતી રહીમજન જનતાની ભાગીદારી રહી છે.
રતનબહેન વાઘેલા – દુઃખમાંથી જન્મેલી આશાની કથાની નાયિકા
આંગણે થયેલા પ્રથમ અંગદાનની પૃષ્ઠભૂમિ ખૂબ ભાવુક છે. અમદાવાદના રાણીપ વિસ્તારની નિવાસી ૫૦ વર્ષની રતનબહેન વાઘેલા ત્રણમી ઑગસ્ટના રોજ જયમંગલ BRTS બસ સ્ટેન્ડ નજીક અકસ્માતમાં ઘાયલ થયા હતા. માથાના ભાગે ગંભીર ઇજા થતાં તેમને તાત્કાલિક ૧૦૮ એમ્બ્યુલન્સ દ્વારા સોલા સિવિલ હોસ્પિટલમાં ખસેડવામાં આવ્યા. ત્યાંથી વધુ સારવાર માટે તેમને અમદાવાદની મુખ્ય સિવિલ હોસ્પિટલમાં દાખલ કરાયા.
બે દિવસ સુધી જીવતંત્રના યત્નો કરવા છતાં, ડૉક્ટરોએ રતનબહેનને ‘બ્રેઇન ડેડ’ જાહેર કર્યા. આવી ઘડીએ મોટાભાગના પરિવારો શોકમાં લય પામી જાય છે. પરંતુ રતનબહેનના દીકરાએ માતાની અંતિમ ઈચ્છાને અનુરૂપ અંગદાન કરવાનો ઉદ્દાત નિર્ણય કર્યો. તેમના આ નિર્ણયથી કેવળ તેમને માનવતાનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ આપ્યું પરંતુ બીજાને જીવદાન પણ આપ્યું.
રતનબહેનના અંગદાનમાંથી મળેલા બે કિડની, એક લીવર, બે આંખો તથા ત્વચા હવે જીવલેણ અવસ્થામાં ધકેલાયેલા દર્દીઓના જીવનમાં આશાની કિરણ બનશે. તેમના પરિવારના આ સમર્થનને ગુજરાતમાં હજી જાગૃત થતી અંગદાન સંસ્કૃતિ માટે એક પ્રેરણારૂપ કિસ્સો માનવામાં આવી રહ્યો છે.
હાજાભાઇ પોરબંદર – ગામના માણસનો મહાન અવકાશ
બીજું અંગદાન પોરબંદરના ભાડ ગામના રહેવાસી ૪૧ વર્ષના હાજાભાઇ દ્વારા થયું. તેઓ પણ એક માર્ગ અકસ્માતમાં ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા હતા. પ્રારંભમાં પોરબંદર સિવિલ હોસ્પિટલમાં સારવાર આપવામાં આવી હતી. ત્યાંથી તેમને રાજકોટની ખાનગી હોસ્પિટલમાં ખસેડવામાં આવ્યા, અને તદનંતર વધુ સારવાર માટે અમદાવાદ સિવિલ હોસ્પિટલમાં રિફર કરવામાં આવ્યા.
ચોથી ઑગસ્ટે જ્યારે હાજાભાઇને બ્રેઇન ડેડ જાહેર કરાયા, ત્યારે તેમની પત્ની અને પરિવારજનો આ દુઃખદ ક્ષણમાં પણ મોટી ઉદારતા દાખવતા અંગદાનનો નિર્ણય કર્યો. હાજાભાઇના અંગદાનથી બે કિડની, એક લીવર અને બે આંખો મળ્યા. તેમના અંતિમ પ્રયાસથી આજે પાંચ જેટલાં દર્દીઓ જીવવા લાયક સ્થિતિમાં આવ્યા છે.
મેડિસિટીમાં તાત્કાલિક અંગ પ્રત્યારોપણ, ૧૬ કલાકમાં કાર્યસાધન
આ બંને અંગદાનો અમદાવાદની મેડિસિટી કેમ્પસના તંત્ર માટે પણ મોટી જવાબદારી હતા. મળેલા કુલ ૪ કિડની અને ૨ લીવરને તાત્કાલિક પ્રત્યારોપણ કરવા માટે કિડની હોસ્પિટલની સર્જિકલ ટીમે સમયની સાથે દોડતા ઓપરેશન સંપન્ન કર્યા.
તદુપરાંત ચાર ચક્ષુદાનને એમ એન્ડ જે આંખની હોસ્પિટલમાં તુરંત સ્વીકારવામાં આવ્યા, અને જરૂરિયાતમંદ લોકોને નજારાની ભેટ આપવામાં આવી. મળેલ ત્વચાને સિવિલ હોસ્પિટલની સ્કિન બેંકે સ્વીકારી દાઝેલા દર્દીઓ માટે ઉપયોગમાં લીધી.
સરકારે સ્વીકારેલ પ્રયાસો
સિવિલ સુપરિન્ટેન્ડન્ટ ડૉ. રાકેશ જોષીનો મત છે કે:
“અંગદાનની જાગૃતિમાં રાજ્ય સરકાર અને આરોગ્ય વિભાગની સતત કામગીરી, તેમજ NGO અને મીડિયા સહયોગી બન્યા છે. આજે જે સમાજ એક સમયે અંગદાનથી ડરતો હતો, તે હવે આગળ વધીને સહભાગી બનવા લાગ્યો છે.“
રાજ્ય સરકારે ‘અંગદાન મહોત્સવ’, ‘મન કી બાત’ જેવા કાર્યક્રમો મારફતે પણ અંગદાન અંગે જાગૃતિ ફેલાવી છે. હોસ્પિટલોમાં ખાસ ટ્રેનિંગ આપવામાં આવતું “અંગદાન કો-ઓર્ડિનેશન ટીમ” હવે વધુ કાર્યક્ષમ બની છે.
અત્યાર સુધી મળેલા અંગોની વિગત
સિવિલ હોસ્પિટલ અમદાવાદમાં અત્યાર સુધીમાં મળેલા અંગોનો વિગતવાર વિભાજન:
અંગ | સંખ્યા |
---|---|
કિડની | ૩૭૨ |
લીવર | ૧૭૯ |
હૃદય | ૬૫ |
ફેફસાં | ૩૨ |
સ્વાદુપિંડ | ૧૪ |
નાનાં આંતરડાં | ૨ |
ત્વચા | ૨૨ |
આંખો | ૧૪૨ |
કુલ | ૬૭૦ અંગો |
આ તમામ અંગોથી અત્યાર સુધીમાં ૬૫૧ લોકોના જીવ બચાવાયા છે – જે રાજ્યની આરોગ્ય સેવાઓની ક્ષમતા અને સમાજના સકારાત્મક માનસને દર્શાવે છે.
માનવતાનું મહાકાવ્ય લખતા લોકો
રતનબહેનના દીકરા અને હાજાભાઈના પત્ની જેવા લોકો આજે માત્ર દાતા નથી – તેઓ માનવતાના યોદ્ધા છે. અંગદાન એ મૃત્યુને પાછળ મૂકી જીવનને આગળ વધારવાનો સંદેશ છે. ગુજરાત માટે, અમદાવાદની સિવિલ હોસ્પિટલમાં ઊભી થતી આ ઉદારતા હવે આશાનું માળખું બની રહી છે – જ્યાં જીવ બચાવવો હવે માત્ર તબીબી સિદ્ધિ નહીં, પણ સંસ્કૃતિ બની રહી છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
