કરોડોની ગ્રાન્ટ છતાં દ્વારકા નગરપાલિકાના વિકાસકાર્યોમાં ‘દિવા તળે અંધારું’?
દ્વારકા — વિશ્વવિખ્યાત દ્વારકાધીશ મંદિર, દરિયાકાંઠાના સૌંદર્ય અને આધ્યાત્મિક વારસા માટે જાણીતું દ્વારકા શહેર વર્ષોથી વિકાસના નામે કરોડો રૂપિયાની ગ્રાન્ટ મેળવે છે. રાજ્ય સરકાર હોય કે કેન્દ્ર સરકાર, બંને તરફથી આ પૌરાણીક નગરના સુંદરિકરણ, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને પ્રવાસન સુવિધાઓ માટે વિશાળ ફાળવણીઓ થઈ રહી છે. પરંતુ આ વચનબદ્ધ વિકાસના દાવાઓની વચ્ચે, શહેરના બાળકો માટેનું એકમાત્ર બાલ ક્રિડાંગણ—મીરા ગાર્ડન—આજે બુરી રીતે અવગણાશે તો શું વિકાસ ખરેખર લોકો સુધી પહોંચ્યો છે? એવો સવાલ ફરી ઊભો થયો છે.
નગરપાલિકાની બિલ્ડિંગની બાજુમાં જ આવેલું મીરા ગાર્ડન, પ્રવાસીઓ માટે આકર્ષણ કેન્દ્ર અને સ્થાનિક બાળકો માટે આનંદનું એકમાત્ર રમતું મેદાન ગણાય છે. કરોડો રૂપિયાના અંદાજે બનાવાયેલ આ ગાર્ડન આજે જાળવણીના અભાવને કારણે અત્યંત નબળી, તૂટેલી અને જોખમી હાલતમાં પહોંચી ગયું છે.
સ્થળ પરની સ્થિતિ એવી છે કે અહીંના ઝૂલાં, સ્લાઇડ્સ, રમકડાં, પાઈપલાઈન, બેઠકો અને ફરવા માટેની પાથવે ભાગ્યે જ ઉપયોગમાં લેવા યોગ્ય છે. બાળકો માટે તૈયાર કરાયેલા મોટા ભાગના સંશાધનો તૂટી ગયા છે, ઝાંખા પડી ગયા છે અથવા લાંબા સમયથી રિપેરિંગ વિના બેદરકારીથી પડ્યા છે. જેના કારણે અનેક વાલીઓ તેમના બાળકોને અહીં રમવા લાવવા ડરે છે.
બાળકોમાં નિરાશા: શહેરનું એકમાત્ર રમતું મેદાન પણ જોખમી
દ્વારકા જેવા શહેરમાં બાળકો માટે મીરા ગાર્ડન એકમાત્ર જગ્યા છે જ્યાં તેઓ કુદરતની વચ્ચે નિઃશંકપણે રમવા જઈ શકે. પરંતુ હાલમાં ત્યાંના રમકડાંના સંશાધનોની હાલત એવી છે કે બાળકો ‘રમવા’ આવે અને ‘ઈજા’ લઈને ઘરે જાય એવી ભીતિ રહેતી જોવા મળે છે.
ઘણા ઝૂલાંના ચેઇન, પાઈપ અને હેન્ડલ્સ તૂટી ગયા છે, અનેક સ્લાઇડ્સમાંથી ભાગ જતી રહી છે. જમીન પરની ફ્લોરિંગ પણ ઊંચા-નીચા ભાગોને કારણે જોખમી બની ગઈ છે. કાચૂચાંડી સ્થિતિના લીધે રોજ અહીં આવતાં બાળકોના ચહેરા પરની સ્મિતની જગ્યાએ પ્રશ્નો છે—શહેરમાં કરોડો ખર્ચાયા, તો અમારે માટે સુવિધા સારું કેમ નહીં?
કરોડોની ગ્રાન્ટ—પણ મેઈન્ટેનન્સમાં શૂન્ય?
દ્વારકા નગરપાલિકા વર્ષોથી સરપ્લસ બજેટ ધરાવે છે. સ્માર્ટ સિટી, અમૃત યોજના, 15મો નાણાકીય પંચ, યાત્રાધામ વિકાસ ગ્રાન્ટ સહિત સરકારના એક કરતા વધુ ચેનલમાંથી નગરપાલિકાને વાર્ષિક કરોડોની ફાળવણી થાય છે.
પરંતુ એ પૈસા ક્યાં ઉપયોગ થાય છે? કેમ કે આ ગાર્ડન જેવી નાની પરંતુ મહત્વપૂર્ણ સુવિધાની જાળવણી ન થઈ શકે, તો મોટા પ્રોજેક્ટોમાં નગરપાલિકા કેટલું સુચિત અને પારદર્શક કાર્ય કરે છે એ પણ સવાલો હેઠળ આવી રહ્યું છે.
સ્થાનિક રહેવાસીઓનો આક્ષેપ છે કે વિકાસકાર્યોમાં ફક્ત ‘ખર્ચ’ થાય છે, પરંતુ તેમના પરિણામોનું અને નિરંતર જાળવણીનું કોઈ નિયંત્રણ નથી. ગાર્ડનના હાલના દૃશ્યો નગરપાલિકાની કામગીરી પર સીધી આંગળી કરે છે.
દ્વારકા નગરપાલિકાનું “દિવા તળે અંધારું” મોડેલ
ઉલ્લેખનીય છે કે મીરા ગાર્ડન નગરપાલિકા કચેરીની બાજુમાં જ આવેલું છે. સામાન્ય રીતે કચેરીની નજીક આવેલા જાહેર સ્થળોની જાળવણી વધુ સારી હોવી જોઈએ, પરંતુ અહીં તો સ્થિતિ વિરોધાભાસી છે.
નગરપાલિકાની બિલ્ડિંગના પગથિયાંની બાજુમાં જ બાળકો માટે જોખમી બનેલ જેમ કે તૂટેલી સ્લાઇડ્સ, ઝૂલાં અને કચરાથી ભરેલું ગાર્ડન મળવું ‘દિવા તળે અંધારું’ જેવો જીવંત ઉદાહરણ છે.
નગરપાલિકા જ્યાં દરરોજ શહેરી વિકાસ, સ્વચ્છતા, સુવિધાઓ અને સુંદરિકરણના દાવા કરે છે, ત્યાં તેમની કચેરીની બાજુમાં જ આવેલ મુખ્ય ગાર્ડન ખરાબ હાલતમાં હોય તો લોકોનો વિશ્વાસ કેવી રીતે ટકશે?
સ્થાનિકોમાં રોષ: “ગાર્ડન બાંધ્યું, પણ તેનું ભવિષ્ય ભૂલી ગયા!”
ગાર્ડન નજીક રહેતા વાલીઓ અને યુવાઓએ જણાવ્યું કે—
-
“રમકડાંની હાલત જોઈને બાળકો રમવા ડરે છે.”
-
“આ ગાર્ડન માટે આજે સુધી કોઈ જાળવણીનો માણસ નજરે નથી પડ્યો.”
-
“જ્યારે ગાર્ડન બનાવાયું ત્યારે કરોડો ખર્ચની વાતો થઈ, પરંતુ આજનો દૃશ્ય તો બેદરકારીનું જીવંત ઉદાહરણ છે.”
-
“જ્યારે પાર્કનો ઉપયોગ લોકો રોજ કરે છે, તો નગરપાલિકાની ફરજ છે કે દર મહિને રિપેરિંગનું આયોજન કરે.”
આ અવાજો શહેરની જનભાવના દર્શાવે છે અને સ્પષ્ટ રૂપે બતાવે છે કે આ મુદ્દો ફક્ત ગાર્ડનનો નથી પરંતુ વિશ્વાસ નો છે.
ગાર્ડનના સંશોધનોની હાલત: સ્થળ પરના નિરીક્ષણમાં શું મળ્યું?
સ્થળ નિરીક્ષણ મુજબ—
-
સ્લાઇડ્સના પ્લാസ്റ്റિક અને મેટલ પેનલ્સ તૂટેલા
-
ઝૂલાના ચેઇન જંગ લાગેલા અને તૂટેલા ભાગો
-
ગ્રિલ અને બાઉન્ડરી વોલના અનેક ભાગ ઓગળ્યા
-
બેઠકો તૂટી ગયેલી અને જંગ લાગેલી
-
લોન અને લીલોતરીની સંપૂર્ણ રીતે અવગણના
-
ગાર્ડનમાં સફાઈ ન હોવાથી કચરો અને પ્લાસ્ટિક ફેલાયેલો
-
નાઈટ લાઈટ્સ અને ફાઉન્ટેન કામ કરતા નહીં
-
પાથવે માટે વપરાયેલ ટાઇલ્સ ઊખડી ગયેલી
આ બધા મુદ્દા સ્પષ્ટ કરે છે કે લાંબા સમયથી ગાર્ડનને સ્પર્શ જ કરવામાં આવ્યો નથી.
બાળકો માટેની સુવિધાનો વિનાશ: શું ફરી કરોડો ખર્ચાશે?
દ્વારકા નગરપાલિકાનો એક સમયનો ‘મોડેલ પ્રોજેક્ટ’ આજે જાળવણી વિનાનો ‘ઉદાસીન પ્રોજેક્ટ’ બની ગયો છે. સૌથી મોટો સવાલ એ છે કે જો સુવિધાઓને સાચવવામાં બેદરકારી રાખવાની હોય, તો કરોડો રૂપિયા ખર્ચીને નવા પ્રોજેક્ટો કરવાનો અર્થ શું?
અંતે ફરી બજેટ આવશે, ફરી ટેન્ડર આવશે, ફરી રિપેરિંગના નામે પૈસા ખર્ચાશે અને ફરી સ્થિતિ બેદરકારીમાં ધકેલાઈ જશે—અવતરણમાં આ જ ચક્ર સતત ચાલતું દેખાઈ રહ્યું છે.
સ્થાનિકોની માંગ: મીરા ગાર્ડનની તાત્કાલિક સમારકામ અને જાળવણી યોજનાની જરૂર
શહેરવાસીઓની મુખ્ય માંગણીઓ આ મુજબ છે—
-
ગાર્ડનના તમામ તૂટેલા સંશાધનોનું તાત્કાલિક રિપેરિંગ અથવા રિપ્લેસમેન્ટ
-
એક નિયમિત મેઈન્ટેનન્સ ટીમ ની નિમણૂંક
-
ગાર્ડન માટે માસિક ઇન્સ્પેક્શન સિસ્ટમ
-
ગાર્ડનને ફરીથી મુલાકાતીઓ માટે સુરક્ષિત અને આકર્ષક બનાવવાનું આયોજન
-
નગરપાલિકા દ્વારા ગાર્ડનને “બાળમિત્ર ઝોન” તરીકે વિકસાવવાની યોજના
જો નગરપાલિકા આ બાબતો પર કામ કરે તો મીરા ગાર્ડન ફરીથી દ્વારકાના બાળકો અને પરિવાર માટે આનંદનું કેન્દ્ર બની શકે.
નિષ્કર્ષ: વિકાસના દાવાઓ વચ્ચે મીરા ગાર્ડન એક કડવો સવાલ
દ્વારકા યાત્રાધામ તરીકે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. અહીં દર વર્ષે લાખો યાત્રિકો આવે છે. શહેરના વિકાસમાં સરકાર સતત ફાળવણી કરે છે. પરંતુ આ વિકાસ બાળકોથી લઈને સામાન્ય નાગરિકોની રોજિંદી જરૂરીયાતોમાં દેખાય તેની ખાતરી જોઈએ.
મીરા ગાર્ડનની હાલત ફક્ત એક બાગની સમસ્યા નથી,
તે છે—
જાહેર સુવિધાઓની જાળવણીમાં નગરપાલિકાની નબળાઈનું પ્રતિબિંબ.
જ્યારે શહેર કરોડો રૂપિયાની ગ્રાન્ટ મેળવે છે ત્યારે શહેરની બાળકો માટેની એકમાત્ર રમવાની જગ્યા પણ યોગ્ય રીતે સંભાળવામાં ન આવે તો એ વિકાસને ‘વિકાસ’ કહેવાય કેવી રીતે?
શહેરવાસીઓની નજર હવે નગરપાલિકાની કાર્યવાહી પર છે—
શું મીરા ગાર્ડન ફરી બાળકોની હસી અને રમતમાં જીવંત થશે?
કે ફરીથી બેદરકારીના ભાર નીચે દટાઈ જશે?
