મુંબઈના સેન્ટ્રલ રેલવેમાં મોટા પરિવર્તનના સંકેત: ૮ કૉરિડોરમાં વિભાજન કરવાની મહત્ત્વાકાંક્ષી યોજના, મેટ્રોની જેમ સ્વતંત્ર સંચાલન તરફ પગલું

મુંબઈ શહેરને “ભારતની આર્થિક રાજધાની” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને અહીંના લોકલ રેલવેને શહેરની “લાઇફલાઇન” કહેવામાં આવે છે. દરરોજ લાખો મુસાફરો તેમના કામધંધા, અભ્યાસ કે અન્ય હેતુસર લોકલ ટ્રેન દ્વારા આવનજાવન કરે છે. પરંતુ સાથે જ સતત વધતી મુસાફરોની સંખ્યા, ટેક્નિકલ ખામીઓ, મોડી પડતી ટ્રેનો અને ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટની મુશ્કેલીઓના કારણે સેન્ટ્રલ રેલવે અને વેસ્ટર્ન રેલવે બંને માટે અસરકારક સંચાલન એક પડકારરૂપ બાબત બની ગઈ છે.

આ પૃષ્ઠભૂમિમાં તાજેતરમાં એક મહત્ત્વાકાંક્ષી યોજના પર વિચારણા શરૂ થઈ છે, જેમાં મુંબઈના સેન્ટ્રલ રેલવેને મેટ્રોની જેમ કૉરિડોરમાં વિભાજિત કરીને સ્વતંત્ર સંચાલન કરવાની દિશામાં પગલું ભરવામાં આવશે. આ યોજના અમલમાં આવે તો સેન્ટ્રલ રેલવેને કુલ ૮ કૉરિડોરમાં વહેંચવામાં આવશે અને દરેક કૉરિડોરનું સંચાલન સ્વતંત્ર રીતે કરવામાં આવશે.

આ વિચારણા અને પ્રસ્તાવ અંગે મુસાફરો, નિષ્ણાતો અને અધિકારીઓ વચ્ચે ચર્ચા-વિમર્શ શરૂ થઈ ચૂક્યો છે. ચાલો, હવે આ સમગ્ર મુદ્દાને વિસ્તૃત રીતે સમજીએ.

 યોજનાનો મૂળ વિચાર

• હાલની સ્થિતિમાં સેન્ટ્રલ રેલવે એક જ સંચાલન તંત્ર હેઠળ ચાલે છે.

• જો કોઈ એક સ્ટેશન પર કે રૂટ પર ટેક્નિકલ ખામી થાય, તો આખા રૂટ પર તેની અસર પડે છે.

• મેટ્રો સિસ્ટમની જેમ દરેક કૉરિડોરનું સ્વતંત્ર સંચાલન કરવામાં આવશે, એટલે કે એક કૉરિડોરની સમસ્યા બીજા કૉરિડોર પર અસર કરશે નહીં.

• દર ત્રણ મિનિટે એક ટ્રેન દોડે તેવી નવી વ્યવસ્થા માટે ટ્રેનો કૉરિડોર પ્રમાણે આપવામાં આવશે.

 ૮ પ્રસ્તાવિત કૉરિડોર

આ યોજના હેઠળ સેન્ટ્રલ રેલવેને નીચે મુજબ ૮ કૉરિડોરમાં વહેંચવાની સંભાવના છે:

1. CSMT–થાણે (સ્લો લાઇન)

2. થાણે–કલ્યાણ (સ્લો લાઇન)

3. કલ્યાણ–કસારા (સ્લો લાઇન)

4. કલ્યાણ–કર્જત (સ્લો લાઇન)

5. CSMT–કલ્યાણ (ફાસ્ટ લાઇન)

6. CSMT–પનવેલ (સ્લો લાઇન)

7. બેલાપુર–ઉરણ (સ્લો લાઇન)

8. થાણે–નેરુલ/વાશી (સ્લો લાઇન)

દરેક કૉરિડોર માટે અલગ ટ્રેન, સ્ટાફ અને ટેક્નિકલ સંચાલન રહેશે.

 યોજનાથી અપેક્ષિત ફાયદા

1. ટ્રેનો મોડી પડવાની સમસ્યા ઘટશે

   • એક કૉરિડોરની ખામીથી બીજા કૉરિડોરની ટ્રેનો પ્રભાવિત નહીં થાય.

2. મુસાફરોની સગવડ વધશે

   • ટ્રેનોની સંખ્યા વધશે અને સમયપત્રક વધારે સ્થિર રહેશે.

3. ટેક્નિકલ ખામીઓનું ઝડપી નિરાકરણ

   • દરેક કૉરિડોર પાસે પોતાની ટેક્નિકલ ટીમ હશે.

4. સુરક્ષા મજબૂત થશે

   • મેટ્રોની જેમ મોનીટરિંગ સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે.

5. ભવિષ્યની માંગ પૂરી કરવામાં સરળતા

   • મુસાફરોની સતત વધતી સંખ્યાને પહોંચી વળવા માળખાગત સુવિધાઓ વિકસાવવામાં મદદ મળશે.

 યોજનાના પડકારો

જોકે આ પ્રસ્તાવ આકર્ષક લાગે છે, પરંતુ અમલીકરણ સમયે કેટલીક મુશ્કેલીઓ ઊભી થઈ શકે છે:

• વિશ્વ સ્તરે મોટો ખર્ચ: દરેક કૉરિડોર માટે અલગ ટ્રેન, સ્ટાફ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર જરૂરી રહેશે.

• ટેક્નિકલ ઇન્ટિગ્રેશન: હાલના રૂટને અલગ કૉરિડોરમાં વહેંચવું એક મોટો એન્જિનિયરિંગ પડકાર છે.

• પ્રવાસીઓની આદતો: હાલ મુસાફરો એક જ ટિકિટમાં અલગ રૂટ પર મુસાફરી કરે છે, પરંતુ કૉરિડોર પ્રમાણે વિભાજન થવાથી મુસાફરોને નવી વ્યવસ્થા સમજવામાં સમય લાગી શકે.

• પ્રેક્ટિકલ અમલીકરણ: નિષ્ણાતો માને છે કે સિદ્ધાંતમાં યોજના સારી છે, પરંતુ મુંબઈની ભીડ અને વ્યસ્ત સમયસૂચિ વચ્ચે તેનો અમલ કરવો સરળ નહીં રહે.

 મુસાફરોના પ્રતિસાદ

• એક વર્ગનું માનવું છે કે આ યોજના મુસાફરો માટે લાભદાયી સાબિત નહીં થાય કારણ કે મુસાફરી દરમ્યાન કૉરિડોર બદલવાના કારણે અવ્યવસ્થા વધી શકે છે.

• બીજો વર્ગ માને છે કે મેટ્રોની જેમ વ્યવસ્થા હોવાથી મુસાફરોને સમયસર ટ્રેન મળશે અને મુસાફરી આરામદાયક બનશે.

 રેલવે નિષ્ણાતોની દ્રષ્ટિ

રેલવે નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે:

• મુંબઈ જેવી ગાઢ વસ્તી ધરાવતા શહેરમાં લોકલ ટ્રેન માટે નવી દિશામાં વિચારવું આવશ્યક છે.

• જો કૉરિડોર પ્લાનિંગ યોગ્ય રીતે અમલમાં આવે તો મુસાફરોને ઘણો ફાયદો થશે.

• પરંતુ સરકાર અને રેલવે તંત્રએ પૂરતી ફંડિંગ, તાલીમ અને પ્રેક્ટિકલ સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ કરાવવી પડશે.

 રેલવે પ્રધાનનું વિઝન

કેન્દ્રીય રેલવે પ્રધાન અશ્વિની વૈષ્ણવે આ યોજનાનું પ્રસ્તાવ મૂળ સેન્ટ્રલ રેલવે માટે આપ્યો હતો. હવે આ યોજનાને માત્ર સેન્ટ્રલ રેલવે જ નહીં પરંતુ વેસ્ટર્ન રેલવેના સબર્બન નેટવર્ક માટે પણ લાગુ કરવાની શક્યતા છે.

 ભવિષ્યનું સ્વપ્ન

જો આ યોજના સફળ થાય તો ભવિષ્યમાં:

• મુંબઈની લોકલ રેલવે વિશ્વસ્તરની બનશે.

• મુસાફરો માટે સલામત, આરામદાયક અને સમયસર સેવા ઉપલબ્ધ થશે.

• અન્ય મેટ્રો શહેરોમાં પણ આ મોડલ લાગુ કરવાની દિશામાં પગલા લેવાઈ શકે છે.

 નિષ્કર્ષ

મુંબઈના સેન્ટ્રલ રેલવેને ૮ કૉરિડોરમાં વહેંચવાની યોજના એક મહત્ત્વાકાંક્ષી અને પરિવર્તનકારી પ્રસ્તાવ છે. મુસાફરોની સુવિધા અને સુરક્ષા માટે આ યોજના ચોક્કસપણે ફાયદાકારક બની શકે છે, પરંતુ તેની સફળતા પૂરતી નાણાકીય ફાળવણી, ટેક્નિકલ તૈયારી અને મુસાફરોને સમજાવવામાં તંત્ર કેટલું સક્ષમ છે તેના પર આધારિત રહેશે.

મુંબઈની લાઇફલાઇન કહેવાતી લોકલ ટ્રેનને ભવિષ્ય માટે વધુ મજબૂત અને કાર્યક્ષમ બનાવવા આ યોજના એક મોટું પગલું સાબિત થઈ શકે છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606

Author: samay sandesh