મુંબઈ, ભારતની વ્યસ્ત અને સમકાલીન શહેરી જીવન ધરાવતી મહાનગર, નવરાત્રિના તહેવારમાં પણ કઈ રીતે જુદી જુદી સોસાયટીઓમાં ઉત્સાહ અને ભક્તિ સાથે ઉજવણી થાય છે તેનું જીવંત દૃશ્ય આપે છે. શહેરી જીવનની ઝડપ વચ્ચે, લોકો નવરાત્રિને માત્ર ધાર્મિક તહેવાર તરીકે નહીં, પરંતુ સામાજિક મિલન, સાંસ્કૃતિક વારસો અને આનંદના સત્ર તરીકે પણ ઉજવે છે.
શહેરી સોસાયટીઓમાં નવરાત્રિ ઉજવણીમાં ગરબા, આરતી, ભોજન અને આધુનિક તચ્છનના ઉમેરીને તહેવારની ઉજવણીને નવા રંગમાં રંગાયું છે. આ લેખમાં અમે મુંબઈની જાણીતી સોસાયટીઓમાં નવરાત્રિ કેવી રીતે ઉજવાય છે તે વિગતવાર જાણીશું.
ગૌરવ પરિવાર સોસાયટી, કાંદિવલી – મહાછપ્પનભોગ અને મહાઆરતી
કાંદિવલીમાં આવેલી ગૌરવ પરિવાર સોસાયટીમાં નવરાત્રિનું આયોજન 1999થી ધામધૂમથી થાય છે. ધરણેન્દ્ર શાહ (જીભાઈ) જણાવે છે કે, “અમારા સોસાયટીમાં નવરાત્રિના આઠમના દિવસે મહાછપ્પનભોગ આપવામાં આવે છે. મહિલાઓ પોતાના ઘરમાંથી પકવાન બનાવીને માતાજી સુધી લઈ આવે છે. એ પછી મહાઆરતીનું આયોજન થાય છે, જેમાં સોસાયટીમાં અંધારું કરી, બધાએ હાથમાં દીવો લઈને સમૂહ આરતી કરવામાં આવે છે.
દશેરાના દિવસે સવારમાં ગોરણીઓને જમાડવાનો કાર્યક્રમ હોય છે. નવરાત્રિના દરેક દિવસે ‘નેતા-અભિનેતા ડે’, ‘રેટ્રો ડે’, ‘ટ્રેડિશનલ ડે’ જેવા થીમ ડે ઉજવાય છે. લોકો થીમ અનુસાર તૈયાર થઈને ગરબા રમે છે, તેમજ રાત્રે જમણવારનું આયોજન પણ સોસાયટીમાં થાય છે. અહીં નવરાત્રિ માત્ર ભક્તિ નહિ, પરંતુ મનોરંજન અને સમાજીક મીલનનો પણ ઉત્સવ છે.”
જયવિજય સોસાયટી, વિલે પાર્લે – ગુજરાતી-મહારાષ્ટ્રિયન સંસ્કૃતિનું સંગમ
જયવિજય સોસાયટી, વિલે પાર્લેમાં, 90% મહારાષ્ટ્રિયન અને માત્ર 10% ગુજરાતી પરિવાર રહે છે. સોસાયટીમાં નવરાત્રિનો ઉત્સાહ એટલો છે કે આ નાનું પ્રમાણ સાંસ્કૃતિક ભેદભાવને દૂર કરે છે.
લોપા મહેતા જણાવે છે, “અમે અહીં ગુજરાતી સ્ટાઇલમાં આરતી ગાવીએ, અને મહારાષ્ટ્રિયન પરિવાર પણ ભાગ લે છે. આરતી પછી, દરેક પરિવાર ગરબા રમે છે. ચોથા દિવસે માતાની ચોકી અને અષ્ટમીના દિવસે મહારાષ્ટ્રિયન ઓટી ભરવાના કાર્યક્રમો આયોજિત થાય છે.
નવરાત્રિ દરમિયાન માતાજીની છબી સાથે નવ દુર્ગાનાં નવ રૂપ બનાવવામાં આવ્યા છે. આ ઉજવણીમાં બંને સંસ્કૃતિનું સન્માન થાય છે, જેમાં ગુજરાતી અને મહારાષ્ટ્રિયન પરિવારો સહભાગી બની ભક્તિ અને આનંદમાં જોડાય છે.”
ક્લોવર ગ્રોવ સોસાયટી, બોરીવલી – ફન-ફેર અને સેલ્ફી બૂથ સાથે ઉજવણી
બોરીવલીની ક્લોવર ગ્રોવ સોસાયટીમાં નવરાત્રિ ઉજવણીનો આ વર્ષે 14મો વર્ષ છે. સોસાયટીના ધરણ સંઘવી જણાવે છે, “વીકએન્ડમાં અમે ફન ઍન્ડ ફેરનું આયોજન કર્યું, જેમાં મેરી ગો રાઉન્ડ, જાયન્ટ વ્હીલ, ટેટૂ આર્ટિસ્ટ અને અન્ય મનોરંજન સુવિધાઓ સામેલ છે.
ફોટોગ્રાફર્સ અને સેલ્ફી પ્રેમીઓ માટે ફોટો બૂથ પણ બનાવ્યું છે, જ્યાં લોકો તેમના ફોટોગ્રાફ્સ ક્લિક કરી શકે છે. રાત્રે જમણવાર, દરરોજ નવા કેટરર્સ સાથેનું ફૂડ પ્રદાન, સાઉથ ઈન્ડિયન અને નૉર્થ ઈન્ડિયન મેનુનો લાભ એ સમયે આપવામાં આવે છે.
આઠમના દિવસે મહાઆરતી અને થાળી ડેકોરેશન વિશેષ રીતે કરવામાં આવે છે. દરેક વ્યક્તિ પોતાના ઘરમાંથી આરતીની થાળી લઈને આવે છે, અને શ્રેષ્ઠ થાળીને ગિફ્ટ આપવામાં આવે છે.”
મોતીબાગ, ઘાટકોપર – પરંપરા અને ભક્તિનું સાચું પ્રતિનિધિત્વ
ઘાટકોપર-વેસ્ટમાં આવેલ **મોતીબાગ (પ્રેમકુંજ)**માં નવરાત્રિ ઉજવણી અત્યંત ધાર્મિક અને પરંપરાગત રીતે થાય છે. પીયૂષ દાસ જણાવે છે, “અમે છેલ્લા 89 વર્ષથી નવરાત્રિ ઉજવી રહ્યા છીએ. માતાજીની છબી અને ગરબાની સ્થાપના સાથે ઉજવણી થાય છે. ખાસ વાત એ છે કે 1937માં સ્થાપિત શ્રીફળ આજે પણ જળવાયેલું છે.
રાત્રે માતા આરતી અને સ્તુતિ પછી ગરબા રમાય છે. આઠમના દિવસે ખાસ નવચંડી હવનનું આયોજન થાય છે. સ્કૂલ અને કૉલેજના વિદ્યાર્થીઓને ભેટ આપીને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે છે. અહીં ઉજવણીમાં ભક્તિ, પારંપરા અને નૈતિક મૂલ્યોનું સરાહનીય મિશ્રણ જોવા મળે છે.”
થાણે નાગર મંડળ – બેઠા ગરબા અને નાગર પરિવારોની પરંપરા
થાણે નાગર મંડળ દ્વારા 1987થી બેઠા ગરબાનું આયોજન થાય છે. વિશાખા વસાવડા કહે છે, “અહીં 75 જેટલા નાગર પરિવાર છે. નવરાત્રિના દિવસોમાં જુદા-જુદા ઘરે દરરોજ બેઠા ગરબા યોજાય છે. નાગર બહેનો સંગીત વાદ્યો અથવા માઇક વગર ગરબા ગવે છે અને દરરોજ નવા-નવા બેઠા ગરબા રજૂ થાય છે.
પૂર્વજોએ આપેલા ગરબા આજ પણ સક્રિય છે. નાગર પરિવારો શહેરમાં ફેલાયા પછી પણ આ પરંપરા ચાલુ રાખી છે. વહેલા સમયસર ભેગા થઈ, બેઠા ગરબા, આરતી અને પ્રસાદીનું આયોજન થાય છે. રજાના દિવસોમાં પુરુષો પણ ગરબા રમવામાં જોડાય છે.”
સરવાણી અને વિશેષતા
મુંબઈની સોસાયટીઓમાં નવરાત્રિ ઉજવણીમાં નીચેના વિશેષ તત્વો જોવા મળે છે:
-
પરંપરા અને આધુનિકતા સાથે સંયોજન – હર ઘર, પરિવારો, અને સોસાયટીઓમાં ગરબા, આરતી અને ભોજનનો સંગમ.
-
સંસ્કૃતિઓનું એકીકરણ – ગુજરાતી અને મહારાષ્ટ્રિયન સંસ્કૃતિઓ એક સાથે ઉજવણી.
-
ફન અને મનોરંજન – ફેર્સ, ફોટો બૂથ, મનોરંજન સુવિધાઓ સાથે પરિવાર માટે આનંદ.
-
શૈક્ષણિક પ્રોત્સાહન – વિદ્યાર્થીઓને ભેટ અને નૈતિક મૂલ્યોનો શિક્ષણ.
-
સામુદાયિક મીલન – શહેરી જીવનની ઝડપ વચ્ચે પણ લોકો ભક્તિ અને પરંપરા સાથે જોડાય.
સમાપન
મુંબઈની સોસાયટીઓમાં નવરાત્રિની ઉજવણી માત્ર તહેવારનો ઉત્સવ નથી, પરંતુ ભક્તિ, પરંપરા, સામાજિક મીલન અને આધુનિક મનોરંજનનું મિલન છે. કાંદિવલી, વિલે પાર્લે, બોરીવલી, ઘાટકોપર અને થાણેની વિવિધ સોસાયટીઓ દર્શાવે છે કે કેવી રીતે શહેરી જીવનમાં પણ તહેવારોને સમૃદ્ધિ અને આનંદ સાથે ઉજવી શકાય છે.
મોટેભાગે, નવરાત્રિ માત્ર ગરબા-નૃત્ય સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ ભક્તિભાવ, પારિવારિક મીલન અને સાંસ્કૃતિક વારસોનો ઉત્સવ છે, જે મુંબઈના દરેક તબક્કાના લોકો માટે યાદગાર બની જાય છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
0સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
