પરિચય : અનંત ચતુર્દશી અને લાલબાગચા રાજાનું અનોખું મહત્ત્વ
મુંબઈની ઓળખ ગણાતો લાલબાગચા રાજા માત્ર એક મૂર્તિ નહીં પરંતુ ભક્તોના વિશ્વાસ, આશા અને આસ્થાનું પ્રતિક છે. દર વર્ષે ગણેશ ચતુર્થીથી શરૂ થતો આ મહોત્સવ દસ દિવસ સુધી શહેરના હ્રદયમાં અદભુત ઊર્જા જગાડે છે. અનંત ચતુર્દશી એ આ ભવ્ય ઉત્સવનું સમાપન છે, જ્યારે ભક્તો પોતાના પ્રિય ગણપતિને આંસુભરી આંખોથી વિદાય આપે છે. લાલબાગચા રાજાનો વિસર્જન એ માત્ર એક ધાર્મિક વિધિ નથી, પરંતુ સમગ્ર મુંબઈ અને ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર સહિત દેશભરના ભક્તો માટે ભાવનાત્મક ક્ષણ છે.
પંડાળમાંથી મૂર્તિ વિસર્જન યાત્રા માટે બહાર નીકળતા ક્ષણો
અનંત ચતુર્દશીના સવારથી જ લાલબાગ વિસ્તારમાં ભક્તોની ભીડ ઉમટી પડેલી હતી. રસ્તાઓ પર લોકોની લાઇનો લાગી ગઈ હતી. જયારે લાલબાગચા રાજાની ભવ્ય મૂર્તિ પંડાળમાંથી બહાર લાવવામાં આવી, ત્યારે ત્યાં ઉપસ્થિત ભક્તો “ગણપતિ બાપ્પા મોરયા, પુઢચ્યા વર્ષી લવकरિયા” ના ગગનભેદી જયકારાઓ સાથે ગુંજી ઉઠ્યા.
મૂર્તિને બહાર લાવતાં જ ફૂલોના હાર, ગુલાબના પાંખડા, ઝરી, અત્તર અને રંગોથી સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. જાણે આકાશમાંથી ફૂલો વરસી રહ્યા હોય તેવી દ્રશ્યાવલી સર્જાઈ ગઈ હતી.
શોભાયાત્રામાં રંગો, ફૂલો અને ઢોલ-તાશાનું ગાજતું સ્વાગત
વિસર્જન શોભાયાત્રા શરૂ થતાં જ લાલબાગના રસ્તાઓ રંગો અને ફૂલોના સાગરમાં ફેરવાઈ ગયા. ભક્તોએ પોતાના ઘરની બાલ્કનીઓમાંથી ફૂલો વરસાવ્યા, ક્યાંક રંગોળીઓ બનાવીને માર્ગનું શણગારણ કરવામાં આવ્યું હતું. ઢોલ-તાશા પાથરાવતી ટીમોએ શોભાયાત્રાને સંગીતમય બનાવી દીધી. દરેક ઢોલના તાલે ભક્તો નૃત્ય કરતા જોવા મળતા હતા.
“મોરયા રે બાપ્પા મોરયા” ના નાદ સાથે આખું લાલબાગ વિસ્તાર જાણે ગણેશમય બની ગયો હતો. મહિલાઓએ પરંપરાગત નવવારી સાડીમાં ઢोल વજાવી આ વિદાય મહોત્સવને અનોખો રંગ આપ્યો.
ભક્તોની ભીડ : પાળીઓ અને બાલ્કનીઓમાં દર્શનાર્થે ઉમટેલા લોકો
લાલબાગચા રાજાના વિસર્જન સમયે ભક્તોની સંખ્યા લાખોમાં પહોંચી જાય છે. મૂર્તિની એક ઝલક મેળવવા માટે લોકો પાળીઓ પર, ઇમારતોની છત પર, બાલ્કનીઓમાં ચડી જતા હતા. નાના-મોટા બધા જ “બાપ્પા” ની વિદાયના સાક્ષી બનવા માંગતા હતા.
આ દ્રશ્ય માત્ર ધાર્મિક નહીં પરંતુ સામૂહિક એકતાનું પ્રતિક હતું. મુસ્લિમ ભાઈઓએ પણ ફૂલવર્ષા કરીને ભક્તિને વધાવી. આ રીતે લાલબાગચા રાજા માત્ર હિન્દુઓ માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર સમાજ માટે આસ્થાનું કેન્દ્ર છે.
મુંબઈ પોલીસ અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા
અનંત ચતુર્દશી પર લાખો લોકો એકત્ર થાય છે. આવી ભીડને સંભાળવી સહેલી નથી. મુંબઈ પોલીસે સુરક્ષા માટે વિશેષ વ્યવસ્થા કરી હતી. હજારો પોલીસકર્મીઓ, RPF, GRP, તેમજ ટ્રાફિક પોલીસ સતત સજાગ રહીને વ્યવસ્થા જાળવી રહ્યા હતા. ડ્રોન અને CCTV કેમેરાથી ભીડ પર નજર રાખવામાં આવી. ટ્રાફિકને સરળ બનાવવા માટે વિશેષ રૂટ નક્કી કરવામાં આવ્યા હતા.
પોલીસ અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે કોઈપણ અપ્રિય ઘટના અટકાવવા માટે 24 કલાકની નજર રાખવામાં આવી રહી છે. ભક્તોને સહયોગ આપવા માટે સ્વયંસેવકો અને NGO પણ જોડાયા હતા.
ભક્તોના અનુભવો
એક વૃદ્ધ ભક્તે જણાવ્યું : “અમે દર વર્ષે અહીં આવીએ છીએ, પરંતુ લાલબાગચા રાજાનો વિદાય મારો જીવનનો સૌથી ભાવુક ક્ષણ હોય છે. જ્યારે બાપ્પા જઈ રહ્યા હોય ત્યારે આંખો આંસુથી છલકાય જાય છે, પણ સાથે જ આશા રહે છે કે આવતા વર્ષે ફરી એ જ ઉત્સાહથી બાપ્પા આવશે.”
એક યુવા ભક્તે કહ્યું : “ઢોલ-તાશાના તાલ, રંગો અને ફૂલોમાં બાપ્પાની વિદાય એ માત્ર ધાર્મિકતા નહીં, પરંતુ આપણું સાંસ્કૃતિક વારસો છે.”
લાલબાગચા રાજાની લોકપ્રિયતા
લાલબાગચા રાજાનું પંડાળ માત્ર મુંબઈ જ નહીં પરંતુ સમગ્ર ભારતમાં પ્રસિદ્ધ છે. અહીં દર વર્ષે કરોડો ભક્તો દર્શન કરવા આવે છે. કહેવાય છે કે અહીં માગેલી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. આ કારણે લાલબાગચા રાજાને “નવસાચા ગણપતિ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
વિસર્જન સમયે આ લોકપ્રિયતાનો અહેસાસ સ્પષ્ટ જોવા મળે છે, જ્યાં અનેક રાજકારણીઓ, કલાકારો, ઉદ્યોગપતિઓ સહિત સામાન્ય ભક્તો પણ સમાન શ્રદ્ધા સાથે હાજરી આપે છે.
અનંત ચતુર્દશીનું ધાર્મિક મહત્ત્વ
અનંત ચતુર્દશી માત્ર ગણેશ વિસર્જનનો દિવસ નથી, પરંતુ આ દિવસે અનંત ભગવાનની પૂજા કરવાનું પણ મહત્વ છે. ગણેશોત્સવના દસ દિવસ દરમ્યાન ભક્તો બાપ્પાને ઘરમાં કે પંડાળમાં રાખીને પૂજા કરે છે, અને દસમા દિવસે વિદાય આપે છે. આ વિદાય એ જન્મ-મરણના ચક્ર, સર્જન અને વિલયનો સંદેશ આપે છે.
વિસર્જન સાથે જ ભક્તો કહે છે : “ગણપતિ બાપ્પા મોરયા, પુઢચ્યા વર્ષી લવકરિયા.” એ માત્ર બાપ્પાને વિદાય જ નહીં, પણ તેમના આવનાર વર્ષના સ્વાગતની અપેક્ષા પણ છે.
સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક એકતાનું પ્રતિક
લાલબાગચા રાજાનું વિસર્જન મુંબઈની સામાજિક એકતાનું પ્રતિક છે. અહીં ધર્મ, જાતિ, ભાષા કે વર્ગનો કોઈ ભેદભાવ નથી. બધા જ ભક્તો એકસાથે shoulder-to-shoulder ઉભા રહી બાપ્પાને વિદાય આપે છે. ફૂલ અને રંગોની સાથે હર્ષ અને ભાવુકતાનો અદભુત મેળાપ જોવા મળે છે.
નિષ્કર્ષ : ભક્તિ અને ભાવનાનો મહાવીદાય
લાલબાગચા રાજાના અંતિમ દર્શન અને વિસર્જનનું દ્રશ્ય એ જીવનમાં એકવાર જોવા જેવું છે. એમાં ભક્તિ, ભાવના, ભવ્યતા અને સંસ્કૃતિનો અનોખો સંગમ જોવા મળે છે.
અનંત ચતુર્દશી ભલે ઉત્સવનો અંત લાવે, પરંતુ એ સાથે ભક્તોમાં નવી આશા અને આત્મવિશ્વાસ જગાડે છે. ભક્તોના હ્રદયમાં એક જ ભાવ રહે છે – “બાપ્પા ફરીથી આવજે, અમને આશીર્વાદ આપજે.”
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
