મુંબઈના આઝાદ મેદાનમાં છેલ્લા ચાર દિવસથી ચાલી રહેલા મરાઠા આરક્ષણ આંદોલનનો આજે ઐતિહાસિક અંત આવ્યો. મરાઠા આરક્ષણના નેતા મનોજ જરાંગે પાટીલેએ પોતાની અનિશ્ચિત ભૂખ હડતાળ લીંબુ શરબત પીીને સમાપ્ત કરી. મહારાષ્ટ્ર સરકારની કેબિનેટ સબ-કમિટીએ મરાઠા સમાજની કુલ આઠ માગણીઓમાંથી છને સ્વીકારી લેતા જરાંગે પાટીલ અને તેમના હજારો અનુયાયીઓમાં આનંદની લાગણી ફાટી નીકળી. મેદાનમાં હજારોની ભીડ એક સાથે નાચવા લાગી, સૂત્રોચ્ચારો ગુંજી ઉઠ્યા અને લોકોના ચહેરા પર વિજયની ખુશી સ્પષ્ટ જોવા મળી.
ભૂખ હડતાળની શરૂઆત અને સંઘર્ષની કહાની
મનોજ જરાંગેએ ગયા અઠવાડિયે આઝાદ મેદાનમાં અમરણ ઉપવાસની શરૂઆત કરી હતી. તેમની મુખ્ય માંગણી હતી કે મરાઠા સમાજને કુણબી જાતિનો દરજ્જો આપવામાં આવે જેથી તેમને શિક્ષણ અને રોજગારીમાં આરક્ષણ મળી રહે. મરાઠા સમાજે દાયકાઓથી આ હક્ક માટે સંઘર્ષ કર્યો છે, પરંતુ અત્યાર સુધી તેમની માંગણીઓ પૂર્ણ થઈ નહોતી.
જરાંગેએ જાહેર કર્યું હતું કે સરકાર તેમના મુદ્દાઓ પર જો તાત્કાલિક નિર્ણય નહીં કરે તો તેઓ જીવ જોખમમાં મૂકીને પણ ઉપવાસ ચાલુ રાખશે. આ ઘોષણા પછી રાજ્યના અનેક વિસ્તારોમાંથી મરાઠા કાર્યકરો મુંબઈ આવી પહોંચ્યા હતા. હજારોની સંખ્યામાં ભીડ એકઠી થવાથી આઝાદ મેદાન આંદોલનનું કેન્દ્ર બની ગયું હતું.
સરકારની તાત્કાલિક હરકત
જરાંગેની ભૂખ હડતાળને કારણે રાજ્ય સરકાર પર ભારે દબાણ આવ્યું. સતત ચાર દિવસ સુધી મરાઠા સમાજના પ્રતિનિધિઓ અને સરકાર વચ્ચે ચર્ચાઓ ચાલતી રહી. કેબિનેટ સબ-કમિટીના વડા રાધાકૃષ્ણ વિખે પાટિલની આગેવાની હેઠળ મંત્રી શિવેન્દ્રસિંહ ભોસલે, ઉદય સામંત અને માણિકરાવ કોકાટે જરાંગે સાથે અનેક રાઉન્ડની બેઠક કરી.
અંતે મંગળવારે સરકારએ મરાઠા સમાજની આઠમાંથી છ મુખ્ય માગણીઓ સ્વીકારી. તેમાં સૌથી અગત્યની માગણી હતી કે લાયક મરાઠાઓને કુણબી જાતિ પ્રમાણપત્રો આપવામાં આવશે. આ સાથે શૈક્ષણિક અને સરકારી નોકરીમાં તેમના હકોને સુનિશ્ચિત કરવા માટે કાનૂની પ્રક્રિયા ઝડપી ગતિએ હાથ ધરાશે.
ઐતિહાસિક ક્ષણ: લીંબુ શરબતનો ઘૂંટ
ચર્ચા સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થયા બાદ રાધાકૃષ્ણ વિખે પાટિલે વ્યક્તિગત રીતે મનોજ જરાંગેને લીંબુ શરબત આપીને ભૂખ હડતાળ તોડાવી. આ ક્ષણ ત્યાં હાજર રહેલા હજારો લોકો માટે ભાવનાત્મક બની ગઈ. જરાંગે પાટીલની આંખોમાં આંસુ આવી ગયા અને તેમણે ભીડને સંબોધતા કહ્યું, “આપણે જીતી ગયા છીએ. હવે સરકારનો સત્તાવાર ઠરાવ બહાર આવે એટલે આજે રાત્રે નવ વાગ્યા સુધી આઝાદ મેદાન ખાલી કરી દઈશું.”
આ ઘોષણાથી મેદાનમાં હાજર લોકો ખુશીમાં ઝૂમી ઉઠ્યા. ડોલ-તાશાની સાથે લોકો નાચવા લાગ્યા, સૂત્રોચ્ચારો ગુંજી ઉઠ્યા અને વાતાવરણ તહેવાર જેવું બની ગયું.
વિરોધીઓની ઉજવણી
સ્થળ પરથી બહાર આવેલા અનેક વીડિયો સોશ્યલ મીડિયામાં વાયરલ થયા જેમાં મરાઠા કાર્યકરો આનંદથી નાચતા, ગાતા અને સૂત્રોચ્ચારો કરતા જોવા મળ્યા. અનેક લોકોએ જરાંગેને ખભે ઉચકી વિજયોત્સવ મનાવ્યો. મહિલાઓએ પણ એકબીજાને તિલક કરી મીઠાઈ વહેંચી. ઘણા લોકો માટે આ માત્ર રાજકીય જીત નહોતી, પણ પોતાના અસ્તિત્વ અને ઓળખ માટે મળેલો નવો આધાર હતો.
મનોજ જરાંગેની ભાવનાત્મક પ્રતિક્રિયા
જરાંગેએ પોતાના સંબોધનમાં કહ્યું કે આ જીત માત્ર તેમની નથી પરંતુ સમગ્ર મરાઠા સમાજની છે. તેમણે કહ્યું કે, “આંદોલનનો અંત એક નવી શરૂઆત છે. સરકારએ આપેલા વચનો પર અમલ થાય ત્યાં સુધી અમે સતર્ક રહીશું.”
તેમણે પોતાના અનુયાયીઓને શાંતિપૂર્વક ગામડે પરત જવા વિનંતી કરી. તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે મરાઠા સમાજ હંમેશા કાયદા અને વ્યવસ્થાને માન આપતો આવ્યો છે અને આવશે.
સરકારનું નિવેદન
રાધાકૃષ્ણ વિખે પાટિલે જરાંગેની ભૂખ હડતાળ સમાપ્ત થવા અંગે જણાવ્યું કે આ દિવસ મહારાષ્ટ્ર માટે ઐતિહાસિક છે. તેમણે કહ્યું કે સરકાર મરાઠા સમાજની ન્યાયસંગત માંગણીઓ પૂરી કરવા પ્રતિબદ્ધ છે અને આવનારા દિવસોમાં બાકી રહેલી માંગણીઓ પર પણ સકારાત્મક નિર્ણય લેવાશે.
મુંબઈમાં પડેલો પ્રભાવ
મરાઠા આંદોલનના કારણે છેલ્લા ચાર દિવસથી મુંબઈના દક્ષિણ વિસ્તારમાં ભારે અવરોધ સર્જાયો હતો. છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ ટર્મિનસ અને આજુબાજુના વિસ્તારોમાં ટ્રાફિક જામથી લોકોને મુશ્કેલી પડી. રેલવે સેવાઓ પર પણ અસર થઈ હતી. રસ્તાઓ પર કચરો અને ભીડને કારણે સ્થાનિક નાગરિકો પરેશાન થઈ ગયા હતા.
પરંતુ આજે જરાંગેની જાહેરાત બાદ ભીડ ધીરે ધીરે છટાઈ રહી છે. લોકો ગામડે પરત ફરી રહ્યા છે અને મુંબઈ ધીમે ધીમે પોતાની સામાન્ય ગતિ પર પાછું આવી રહ્યું છે.
મરાઠા સમાજનો ઐતિહાસિક સંઘર્ષ
મરાઠા સમાજ લાંબા સમયથી આરક્ષણ માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યો છે. 2018માં પણ મરાઠા ક્રાંતિ મોર્ચા દ્વારા રાજ્યવ્યાપી આંદોલન કરવામાં આવ્યું હતું. અનેકવાર માર્ગ અવરોધ, ચક્કાજામ, મૌન મોર્ચા જેવા પગલાં ભરાયા હતા. પરંતુ કાનૂની અવરોધોને કારણે અનેક પ્રયાસો અધૂરા રહી ગયા હતા.
જરાંગેએ પોતાના અડગ સંકલ્પથી આંદોલનને નવી દિશા આપી છે. તેમના નેતૃત્વ હેઠળ મરાઠા સમાજ ફરી એક વાર એકજૂથ થઈને પોતાની માગણીઓ માટે લડવા તૈયાર થયો હતો.
ભાવિ પડકારો
ભલે જ સરકારએ છ માગણીઓ સ્વીકારી છે, પરંતુ હજુ બે મુખ્ય મુદ્દા બાકી છે. મરાઠા સમાજ ઇચ્છે છે કે આરક્ષણને કાનૂની રીતે અખંડિત સુરક્ષા મળે જેથી ભવિષ્યમાં કોઈ અવરોધ ન ઊભો થાય. આ મુદ્દા પર આગામી દિવસોમાં સરકારને ચોક્કસ પગલાં લેવા પડશે.
ઉપસંહાર
મનોજ જરાંગેની ભૂખ હડતાળનો અંત માત્ર એક આંદોલનનો અંત નથી, પરંતુ મરાઠા સમાજ માટે નવી આશાની કિરણ છે. લીંબુ શરબતનો એક ઘૂંટ આજે હજારો પરિવારોના જીવનમાં નવી ઉજાસ લાવ્યો છે. આ દિવસ મહારાષ્ટ્રના રાજકીય અને સામાજિક ઈતિહાસમાં સીમાચિહ્નરૂપ બની રહેશે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
