ગુજરાતમાં દારૂબંધી કાયદો રાજ્યની ઓળખ સમાન ગણાય છે. રાજ્યની પ્રજા આ કાયદા પાછળની ભાવનાને માન આપે છે. પરંતુ, સમયાંતરે દારૂની હેરાફેરી તથા ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓના ભાંડાફોડ થતાં રહે છે. તાજેતરમાં વલસાડ જિલ્લામાં બનેલી એક ઘટના રાજ્યભરમાં ચર્ચાનો વિષય બની છે. બે હોમગાર્ડ જવાનો પર પાંચ હજાર રૂપિયાની લાંચ લેવાનો આરોપ લાગતા, કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવાના જવાબદાર સુરક્ષાજવાનો જ ભ્રષ્ટાચારના કિસ્સામાં ઘેરાયા છે. આ ઘટના એ સાબિત કરે છે કે કાયદા અમલમાં મૂકનાર તંત્રના અમુક તત્વો જ ગેરવર્તણૂક તરફ વળી જાય તો સિસ્ટમ કેવી રીતે નબળી પડે છે.
ઘટના કેવી રીતે બની?
મળતી માહિતી અનુસાર, વલસાડ નજીક ચેકપોસ્ટ પર બે હોમગાર્ડ જવાનો ફરજ પર હતા. આ દરમિયાન મહારાષ્ટ્ર તરફથી એક વાહન ગુજરાતમાં પ્રવેશવાનું હતું. રાજ્યમાં દારૂબંધી હોવાને કારણે, ચેકપોસ્ટ પર કડક તપાસ કરવામાં આવે છે. વાહન રોકીને તપાસ કરતા હોમગાર્ડને અંદર દારૂ હોવાની શંકા જણાઈ. આ સમયે, આરોપ છે કે હોમગાર્ડ જવાનોએ વાહનચાલક પાસેથી કાયદેસર કાર્યવાહીથી બચવા માટે રૂપિયા પાંચ હજારની લાંચ માગી અને લીધી.
જો કે, આ સમગ્ર ઘટનાની જાણકારી ઉપરના અધિકારીઓ સુધી પહોંચી ગઈ. બાદમાં આંતરિક તપાસ શરૂ થઈ અને આખો ભાંડો ફૂટી ગયો. હોમગાર્ડ જવાનો પર સીધો લાંચ લેવાનો આરોપ લાગતા વિભાગે તેમને સસ્પેન્ડ કરવાની કાર્યવાહી હાથ ધરી છે.
દારૂબંધી કાયદો અને ભ્રષ્ટાચારનો જોખમ
ગુજરાતમાં દારૂબંધી કાયદો અમલમાં છે. દારૂની ખરીદી, વેચાણ અને સેવન બંને ગેરકાયદેસર ગણાય છે. પરંતુ સરહદિયાં વિસ્તારોમાં, ખાસ કરીને મહારાષ્ટ્ર અને દાદરા-નગર હવેલીમાંથી દારૂની હેરાફેરી વારંવાર થતી રહે છે. પોલીસ, જી.આર.ડી., હોમગાર્ડ તથા અન્ય સુરક્ષા દળો આ ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓને રોકવા માટે સતત પેટ્રોલિંગ અને ચેકિંગ કરે છે.
પરંતુ જયારે કાયદો જાળવવા માટેની ફરજ સંભાળતા જ લોકો ભ્રષ્ટાચાર કરે ત્યારે કાયદો કાગળ પર જ રહી જાય છે. નાની રકમની લાંચથી મોટી હેરાફેરીઓ છુપાઈ જતી હોય તો દારૂબંધીની અસરકારકતા પર પ્રશ્નો ઊભા થાય છે.
સ્થાનિક સ્તરે ચકચાર
વલસાડની આ ઘટનાની ચર્ચા ગામથી શહેર સુધી થઈ રહી છે. લોકોમાં ગુસ્સો છે કે, રાજ્ય સરકાર દારૂબંધી કડક કરવા માટે ભારે ખર્ચ કરે છે, અનેક દળોની નિમણૂક થાય છે, પરંતુ કેટલાક કર્મચારીઓ ફક્ત થોડા રૂપિયાની લાલચમાં આખી સિસ્ટમને બગાડી નાખે છે.
ચર્ચાઓમાં એક મુદ્દો વારંવાર સામે આવે છે – હોમગાર્ડ જવાનો સામાન્ય રીતે ઓછા પગારમાં ફરજ બજાવે છે. ફરજની તુલનાએ ઓછા વેતનને કારણે કેટલાક જવાનો આવી ગેરરીતિમાં સંડોવાઈ જાય છે. જો કે, આ કોઈ પણ રીતે કાયદા વિરુદ્ધ કામ કરવા માટેનું સમર્થન બની શકતું નથી.
કાયદાકીય પગલાં
સત્તાવાર સૂત્રોના જણાવ્યા પ્રમાણે, બંને હોમગાર્ડ જવાનો સામે વિભાગીય તપાસ શરૂ થઈ છે. જો લાંચ લેવાનો ગુનો સાબિત થશે તો તેઓને નોકરીમાંથી બરતરફ કરવામાં આવશે. સાથે જ ભ્રષ્ટાચાર નિવારણ કાયદા હેઠળ કાયદેસર કાર્યવાહી પણ હાથ ધરાશે.
આ કેસમાં દારૂ લાવવાનો પ્રયત્ન કરનાર વ્યક્તિ સામે પણ ગુનો નોંધાયો છે. ગુજરાત પોલીસ દારૂ મામલે શૂન્ય સહિષ્ણુતાની નીતિ પર કામ કરે છે. એટલે કે, ગેરકાયદેસર દારૂની હેરાફેરી કરતા પકડાયેલા કોઈપણ વ્યક્તિને કડક સજા થાય છે.
અગાઉના કિસ્સાઓની યાદ અપાવે છે
આવો કિસ્સો પહેલીવાર સામે આવ્યો નથી. અગાઉ પણ અનેકવાર દારૂ હેરાફેરીના કેસોમાં સુરક્ષા તંત્રના કેટલાક કર્મચારીઓની સંડોવણી સામે આવી ચૂકી છે. અમુક ચેકપોસ્ટો પર નિયમિત “સેટિંગ” ચાલી રહ્યું હોવાના આરોપો સ્થાનિક સ્તરે ઉઠતા રહે છે.
2018માં પણ વલસાડ જિલ્લામાં જ એક કિસ્સામાં પોલીસે બે કર્મચારીઓને સસ્પેન્ડ કર્યા હતા, કારણ કે તેઓ દારૂની ટ્રક ગુજરાતમાં પ્રવેશે એ બદલ લાંચ લેતા ઝડપાયા હતા. તાજેતરના કેસે ફરીથી એ જ ચિંતાઓને હકીકત સાબિત કરી છે.
જનતાની પ્રતિક્રિયા
સોશિયલ મીડિયા પર પણ આ ઘટના વાયરલ થઈ ગઈ છે. લોકોએ કટાક્ષ કરતા કહ્યું કે “કાયદો અમલ કરનારા જ કાયદા તોડે છે તો પ્રજાએ કોને ભરોસો કરવો?” કેટલાક લોકોએ સરકારને સલાહ આપી કે હોમગાર્ડ જેવી ફોર્સની કામગીરી પર નિયમિત ઓડિટ અને મોનીટરીંગ જરૂરી છે.
નિષ્ણાતોની ટિપ્પણી
સામાજિક કાર્યકરોનું કહેવું છે કે, દારૂબંધી કાયદાને સાચે જ અસરકારક બનાવવો હોય તો ફક્ત પોલીસ ચેકિંગ પૂરતું નથી. નાગરિકોમાં જાગૃતિ લાવવી પડશે અને દારૂની માંગ ઓછી કરવાની દિશામાં પણ પ્રયાસ કરવો પડશે. સાથે સાથે, કાયદો અમલ કરનારા કર્મચારીઓ માટે સખત તાલીમ અને આચારસંહિતા પર ભાર મૂકવો પડશે.
આગળનું ચિંતન
વલસાડનો આ કેસ એ સ્પષ્ટ કરે છે કે, કાયદાની કડકાઈ ફક્ત કાગળ પર નહીં પરંતુ અમલમાં પણ દેખાવા જોઈએ. ભ્રષ્ટાચાર સામે શૂન્ય સહિષ્ણુતા જરૂરી છે. જો સિસ્ટમમાં વિશ્વાસ જાળવવો હોય તો નાના-મોટા ભ્રષ્ટાચારના કિસ્સાઓને ગંભીરતાથી લઈને દોષિતોને સજા કરવી અનિવાર્ય છે.
નિષ્કર્ષ
ગુજરાત દારૂબંધી માટે જાણીતા રાજ્ય તરીકે ઓળખાય છે. પરંતુ આવા કિસ્સાઓ કાયદાની વિશ્વસનીયતાને પડકાર આપે છે. વલસાડના બે હોમગાર્ડ જવાનો પર લાગેલો લાંચનો આરોપ સમગ્ર તંત્ર માટે ચેતવણી છે. જો સમયસર કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે તો ભવિષ્યમાં અન્ય લોકો માટે પણ આ એક ઉદાહરણરૂપ બનશે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
