“વિજયયાત્રા કે અંતિમયાત્રા” : મનોજ જરાંગેનો મરાઠા અનામત સંઘર્ષ નવા તબક્કે

મહારાષ્ટ્રમાં મરાઠા સમાજ માટે અનામતનો પ્રશ્ન છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી ગરમાયો છે. ક્યારેક શાંતિપૂર્ણ ઉપવાસ, તો ક્યારેક હિંસક વિરોધ પ્રદર્શન—બન્ને રૂપમાં આ આંદોલન પ્રગટ થતું રહ્યું છે. આ લડતને દિશા આપનાર નેતા તરીકે મનોજ જરાંગેનું નામ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં પ્રચલિત બન્યું છે. જરાંગેએ વારંવાર સ્પષ્ટ કર્યું છે કે મરાઠા સમાજને OBC શ્રેણી હેઠળ અનામત મળવું જ જોઈએ.

તાજેતરમાં જ મુંબઇના આઝાદ મેદાનમાં જરાંગેએ ફરી એક વખત આગાહી કરી કે, “હવે પાણી પણ બંધ કરી દઈશ. અનામત લીધા સિવાય મુંબઈ છોડવાનો નથી. કાં તો વિજયયાત્રા નીકળશે, કાં અંતિમયાત્રા.”

જરાંગેનો ઉગ્ર નિર્ધાર

જરાંગેએ સરકાર સામે સીધો આક્ષેપ કર્યો કે તેમની માગણીઓને લાંબા સમયથી અવગણવામાં આવી રહી છે. તેમણે જાહેર કર્યું:

“સરકાર કેટલો પણ અન્યાય કરે, મરાઠા સમાજ શાંતિ જાળવે. પથ્થરમારો ન કરે.”
“કોર્ટમાં ‘સરસકટ’ શબ્દને કારણે પ્રોબ્લેમ થાય તો એને પડતો મૂકો, પણ OBC હેઠળ અનામત તો અમને લેવી જ છે.”
“મુંબઈની બોર્ડર અમે રોકી નાખી તો રાજ્યની અર્થવ્યવસ્થાને જોરદાર ઝટકો પડશે.”

જરાંગેનો આ અભિગમ દર્શાવે છે કે તેઓ હવે અંતિમ લડાઈ લડવા તૈયાર છે.

રાજ ઠાકરે સાથેનો તીખો ટકરાવ

પત્રકારોએ જરાંગેને પૂછ્યું કે રાજ ઠાકરે કેમ વારંવાર મરાઠા પ્રશ્નને અલગ દિશામાં વાળે છે?
જરાંગેએ જવાબ આપ્યો:

“બન્ને ઠાકરે ભાઈઓ સારાં છે, પણ રાજ ઠાકરે મરાઠા પ્રશ્નને હંમેશાં ખોટી રીતે રજૂ કરે છે.”
“અમે તેમને ૧૧-૧૩ વિધાનસભ્યો ચૂંટી આપ્યા હતા, પણ બધાં ભાગી ગયા.”
“ફડણવીસે તેમની ગેમ કરી નાખી. દીકરાનો પણ પરાજય થયો.”
“રાજ ઠાકરે માન મેળવવા માગતો છોકરો છે. ઘરે ફડણવીસ ચા પીવા જાય તો પક્ષ બરબાદ થાય તેને ચાલે.”

આ ટિપ્પણીઓથી રાજકીય પરિસ્થિતિ વધુ તંગ બની ગઈ છે. રાજ ઠાકરે મૌન પાળે છે, પરંતુ તેમના અનુયાયીઓ સોશિયલ મીડિયામાં જરાંગેની ટીકા કરી રહ્યા છે.

નીતેશ રાણે સાથેનો વાકયુદ્ધ

જરાંગેએ BJPના કોકણના નેતા નીતેશ રાણેને “છછુંદર” કહીને સંબોધ્યા. આ શબ્દ પ્રચંડ ચર્ચાનો વિષય બન્યો.
રાણેએ જવાબ આપ્યો:

“જો ગાળ આપશો તો જીભ કાઢીને હાથમાં આપી દઈશું. છછુંદર બોલવાનો મતલબ શું?”

જરાંગેએ ફરી સ્પષ્ટ કર્યું:

“છછુંદર ફક્ત બૂમાબૂમ કરે છે. અમારું આંદોલન ચાલુ છે. દાદા (ચંદ્રકાન્ત પાટીલ)ને કહ્યું હતું કે આને દાબમાં રાખો.”

આ વાકયુદ્ધે મરાઠા અનામત મુદ્દાને વધુ રાજકીય રંગ આપી દીધો છે.

કોકણ સામે મરાઠવાડા : આંતરિક ભેદ?

નીતેશ રાણેએ દાવો કર્યો કે,

“કોકણના મરાઠાઓને કુણબી સર્ટિફિકેટ નથી જોઈએ. પ્રશ્ન ફક્ત મરાઠવાડાના મરાઠાઓનો છે.”

આ નિવેદનથી મરાઠા સમાજમાં પ્રાદેશિક વિભાજનની શક્યતા ઊભી થઈ છે. જરાંગે અને તેમના અનુયાયીઓ માનતા છે કે આ પ્રકારની ટિપ્પણીઓ આંદોલનને કમજોર કરવા માટે છે.

આંદોલનના નવા હથિયાર : પાણી બંધ

જરાંગેએ ચેતવણી આપી છે કે આવતી કાલથી પાણી પણ બંધ કરી દેવામાં આવશે.

આનો સીધો અર્થ એ છે કે મરાઠા સમાજ પોતાની ગામડીઓમાંથી પાણી પુરવઠો અટકાવશે.
શહેરો અને ઉદ્યોગો પર તેનું મોટું આર્થિક પ્રભાવ પડશે.

જરાંગેએ સ્પષ્ટ કહ્યું:

“સરકારને આર્થિક નુકસાન થશે, પરંતુ અમને અનામત મળ્યા વિના આ લડત અટકાવવાની નથી.”

અનામતનો કાનૂની ગૂંચવાડો

મરાઠા અનામત મામલો સુપ્રીમ કોર્ટ સુધી ગયો છે. કોર્ટએ અગાઉ મરાઠા અનામત રદ કરી દીધું હતું, કારણ કે તે ૫૦% ની મર્યાદા પાર કરતું હતું.
હવે જરાંગે માંગ કરી રહ્યા છે કે,

“અમને OBC હેઠળ જ સામેલ કરો.”
“સરસકટ શબ્દ કોર્ટમાં સમસ્યા પેદા કરે તો એને કાઢી નાખો.”

આ મુદ્દો કાનૂની રીતે અત્યંત જટિલ છે. સરકારે જો તરત નિર્ણય ન લીધો તો મરાઠા આંદોલન વધુ તીવ્ર બની શકે છે.

સરકારની મુશ્કેલી

એકનાથ શિંદે સરકાર ત્રિમુખી દબાણમાં છે:

મરાઠા સમાજનો ઉગ્ર વિરોધ
OBC સમાજનો વિરોધ – તેઓ ડરે છે કે મરાઠા સામેલ થશે તો તેમનો હિસ્સો ઘટશે.
વિપક્ષની રાજકીય કસરતો – કોંગ્રેસ અને રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી આ મુદ્દે સરકારને ઘેરવા પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે.

સરકાર જાહેરમાં કહી રહી છે કે, “અમને મરાઠાઓની પીડા સમજાય છે, પરંતુ કાયદેસર રીતે જ ઉકેલ લાવી શકાય.”

મુંબઇ પર સંભવિત અસર

જો જરાંગેએ જાહેરાત મુજબ બોર્ડર બંધ કરી નાખે તો—

વ્યાપાર ઠપ્પ થઈ જશે.
પેટ્રોલ-ડીઝલ સપ્લાય અટકી જશે.
શાકભાજી, દૂધ, ખાદ્ય સામગ્રીની કમી ઊભી થશે.
ઉદ્યોગોને ભારે નુકસાન થશે.

મુંબઇ ભારતની આર્થિક રાજધાની છે. અહીં અવરોધ ઊભો કરવો એ રાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ ચિંતા પેદા કરી શકે છે.

જનમાનસની પ્રતિક્રિયા

સમર્થન: ઘણા મરાઠા યુવાનો સોશિયલ મીડિયામાં લખી રહ્યા છે કે જરાંગે સાચી લડાઈ લડી રહ્યા છે.
વિરોધ: સામાન્ય નાગરિકોમાં ડર છે કે જો પાણી બંધ થઈ જશે તો જીવન મુશ્કેલ બની જશે.
તટસ્થ: કેટલાક લોકો માને છે કે પ્રશ્ન કાનૂની છે, રસ્તા પરનો દબાણ ઉકેલ નથી.

રાજકીય વિશ્લેષણ

આંદોલન હવે માત્ર સમાજની લડાઈ નહીં પરંતુ રાજકીય સાતત્યનો મુદ્દો બની ગયો છે.

શિવસેના (શિંદે) સરકાર પર સીધો દબાણ.
BJP માટે મુશ્કેલી – એક તરફ OBC સમર્થન ગુમાવવાનો ખતરો, બીજી તરફ મરાઠા મત ગુમાવવાનો.
રાજ ઠાકરે અને નીતેશ રાણે જેવા નેતાઓ આ મુદ્દાનો પોતપોતાના રીતે ઉપયોગ કરી રહ્યા છે.

ભવિષ્યના સંકેત

જરાંગેએ સાફ કર્યું છે:

“અનામત લીધા સિવાય પાછા નહીં ફરો.”
“વિજયયાત્રા કે અંતિમયાત્રા – બંનેમાં એક પસંદ કરવી જ પડશે.”

આ સંદેશ દર્શાવે છે કે આવનારા દિવસોમાં મહારાષ્ટ્ર રાજકીય રીતે ભારે ઉથલપાથલમાંથી પસાર થશે.

સમાપન

મરાઠા અનામત આંદોલન હવે નિર્ણાયક તબક્કે છે. મનોજ જરાંગેની તીખી ચેતવણી – “હવે પાણી પણ બંધ, વિજયયાત્રા કે અંતિમયાત્રા” – માત્ર એક ઘોષણા નથી, પરંતુ રાજ્યની રાજકીય વ્યવસ્થાને હચમચાવી નાખનાર સત્ય છે.

આંદોલનના પરિણામો કાનૂની, સામાજિક અને આર્થિક સ્તરે વ્યાપક પડશે. સરકાર જો તાત્કાલિક ઉકેલ લાવશે નહીં તો મરાઠા અનામતનો આ મુદ્દો મહારાષ્ટ્રમાં રાજકીય તોફાન ઊભું કરી શકે છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060