પર્યાવરણનું સંરક્ષણ અને વન્યપ્રાણીનું સંવર્ધન આજના સમયમાં એક અગત્યનું વિષય બની ગયું છે. વધતી શહેરીકરણની દોડ, ઔદ્યોગિક વિકાસ અને અતિશય કુદરતી સ્રોતોના દુરુપયોગને કારણે પર્યાવરણનું સંતુલન ખોરવાઈ રહ્યું છે. આ સ્થિતિને બદલવા માટે સમાજમાં જાગૃતિ જરૂરી છે. આ જ હેતુસર, શહેરા વન વિભાગ દ્વારા દર વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ વન્યપ્રાણી સપ્તાહ 2025નું આયોજન કરવામાં આવ્યું.
આ સપ્તાહ દરમિયાન અનેક કાર્યક્રમો યોજાયા, પરંતુ વિશેષ આકર્ષણ રહ્યું મોડલ સ્કૂલ કાંકરી ખાતે રજૂ કરાયેલ શેરી નાટક, જેમાં વિદ્યાર્થીઓ સમક્ષ **“વૃક્ષો બચાવો, પર્યાવરણ બચાવો”**નો ઉર્જાસભર સંદેશ આપવામાં આવ્યો.
📌 કાર્યક્રમનું આયોજન અને સહયોગ
આ કાર્યક્રમનું આયોજન શહેરા વન વિભાગ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું અને તેમાં વનકૂલ ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટએ સહયોગ આપ્યો હતો.
-
આ કાર્યક્રમના મુખ્ય માર્ગદર્શક તરીકે ગોધરા ડિવિઝનના ડીસીએફ પ્રિયંકા ગેહલોત અને શહેરા આર.એફ.ઓ આર.વી. પટેલ ઉપસ્થિત રહ્યા.
-
કાર્યક્રમનું સંચાલન પ્રોજેક્ટ દંડ પ્રમોદ ગુપ્તા તથા તેમની ટીમે કર્યું.
તેમના માર્ગદર્શન હેઠળ રજૂ થયેલા શેરી નાટકે વિદ્યાર્થીઓ અને ઉપસ્થિત લોકોને પર્યાવરણપ્રેમી બનવાની પ્રેરણા આપી.
🎭 શેરી નાટક : સંદેશ સાથેનું મનોરંજન
શેરી નાટકનું મૂળ હેતુ લોકોમાં જાગૃતિ ફેલાવવાનો હતો.
નાટકની વાર્તા સરળ પરંતુ અત્યંત અસરકારક હતી.
-
તેમાં દર્શાવવામાં આવ્યું કે જો આપણે વૃક્ષોનો વિનાશ કરીએ તો તેના ગંભીર પરિણામો સ્વરૂપે વરસાદમાં અછત, ગરમીમાં વધારો અને કુદરતી આપત્તિઓનો સામનો કરવો પડશે.
-
સાથે સાથે નાટકે વન્યપ્રાણીઓના સંરક્ષણની જરૂરિયાત ઉપર ભાર મૂક્યો. જંગલો ખતમ થતા પ્રાણીઓનું જીવન જોખમમાં મુકાય છે, અને તેઓ ગામ-શહેરોમાં ઘૂસીને માનવી સાથેનો સંઘર્ષ વધારી રહ્યા છે.
કલાકારો દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલ સંવાદો હાસ્યજનક અને પ્રભાવશાળી હતા. વિદ્યાર્થીઓએ તેને તાળીઓ સાથે સ્વીકાર્યું.
👩🎓 વિદ્યાર્થીઓનો ઉત્સાહ અને પ્રતિભાવ
મોડલ સ્કૂલ કાંકરીના વિદ્યાર્થીઓએ નાટક ખુબ ધ્યાનપૂર્વક જોયું.
-
વિદ્યાર્થીઓએ કહ્યું કે, સામાન્ય પાઠ્યપુસ્તકમાં શીખવવામાં આવતી વાતો નાટકના સ્વરૂપમાં જોતા વધુ અસરકારક લાગે છે.
-
ઘણાં વિદ્યાર્થીઓએ નક્કી કર્યું કે તેઓ પોતાના ઘરમાં વધુ વૃક્ષો વાવશે અને અન્ય મિત્રો અને પાડોશીઓને પણ પ્રેરણા આપશે.
વિદ્યાર્થીઓએ “વૃક્ષો અમારી જીંદગી છે” જેવા સૂત્રો સાથે પ્રેરણાદાયી સૂત્રોચ્ચાર પણ કર્યા.
🌿 પર્યાવરણનું મહત્વ અને વન વિભાગની ભૂમિકા
ડીસીએફ પ્રિયંકા ગેહલોતે પોતાના સંબોધનમાં કહ્યું :
“વૃક્ષો વિના માનવજીવન અધૂરું છે. ઓક્સિજન, પાણી અને શુદ્ધ હવા જેવા કુદરતી સ્રોતો વૃક્ષોથી જ મળે છે. જો આજે આપણે વૃક્ષો બચાવવાના પ્રયાસો નહીં કરીએ, તો આવતી પેઢીને જીવવું મુશ્કેલ બની જશે.”
તેમણે વિદ્યાર્થીઓને દર વર્ષે ઓછામાં ઓછું એક વૃક્ષ વાવવાનો સંકલ્પ લેવા પ્રેર્યા.
🌏 વન્યપ્રાણી સપ્તાહનો સંદેશ
વન્યપ્રાણી સપ્તાહ દરમિયાન માત્ર નાટક જ નહીં પરંતુ :
-
પ્રકૃતિ પ્રવાસ
-
વન્યપ્રાણી વિષયક ક્વિઝ સ્પર્ધા
-
ચિત્રસ્પર્ધા
-
નિબંધ સ્પર્ધા
જેમના માધ્યમથી વિદ્યાર્થીઓમાં પર્યાવરણ પ્રત્યેનો લાગણીસભર અભિગમ વિકસે, તેવા કાર્યક્રમો યોજાયા.
🚸 સમાજ માટે શીખ
આ નાટકમાંથી મળેલો સૌથી મોટો સંદેશ એ રહ્યો કે –
-
વૃક્ષો માત્ર હરિયાળી માટે જ નથી, પરંતુ માનવ જીવનનો આધારસ્તંભ છે.
-
જો દરેક નાગરિક પોતાની ફરજ સમજીને પર્યાવરણનું રક્ષણ કરે તો કુદરતી આપત્તિઓથી ઘણો અંશે બચી શકાય છે.
-
નાટકે લોકોને સમજાવ્યું કે “પ્રકૃતિ આપણા માટે છે, પરંતુ આપણે પણ પ્રકૃતિ માટે જવાબદાર છીએ.”
🌳 નિષ્કર્ષ : નાની ક્રિયા, મોટો બદલાવ
આ કાર્યક્રમ દ્વારા વન વિભાગ અને વનકૂલ ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટએ સફળતાપૂર્વક સંદેશ આપ્યો કે,
👉 “એક વૃક્ષ વાવો એટલે એક જીવ બચાવો.”
વિદ્યાર્થીઓ, શિક્ષકો અને સ્થાનિક સમાજના સભ્યો પર આ નાટકનો ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો.
આવો પ્રયાસ દર્શાવે છે કે જો સરકારી તંત્ર, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને સમાજ મળીને કાર્ય કરે તો પર્યાવરણ પ્રત્યેની જાગૃતિ લાવવામાં સફળતા મળી શકે છે.
