મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના હસ્તે 13 લાખ વિદ્યાર્થીઓને રૂ.370 કરોડની સ્કોલરશીપ સહાય વિતરણ
નમો લક્ષ્મીથી જ્ઞાનસેતુ સુધી – શિક્ષણના દરેક પગથિયે સરકારનો સહારો**
ગાંધીનગર :
ગુજરાતમાં શિક્ષણ ક્ષેત્રે રાજ્ય સરકારની પ્રતિબદ્ધતાનું વધુ એક ઉદાહરણ શનિવારે ગાંધીનગર ખાતે જોવા મળ્યું, જ્યાં મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના હસ્તે રાજ્યની વિવિધ મહત્વની શૈક્ષણિક યોજનાઓ અંતર્ગત 13 લાખથી વધુ વિદ્યાર્થીઓને રૂ.370 કરોડથી વધુની સ્કોલરશીપ સહાય ડાયરેક્ટ બેનેફિટ ટ્રાન્સફર (DBT) મારફતે એનાયત કરવામાં આવી. આ કાર્યક્રમમાં નાયબ મુખ્યમંત્રી શ્રી હર્ષ સંઘવી, શિક્ષણ મંત્રી ડૉ. પ્રદ્યુમન વાજા તથા શિક્ષણ રાજ્ય મંત્રી શ્રીમતી રીવાબા જાડેજાની પ્રેરક ઉપસ્થિતિ રહી હતી.
આ સહાય નમો લક્ષ્મી યોજના, નમો સરસ્વતી વિજ્ઞાન સાધના યોજના, મુખ્યમંત્રી જ્ઞાન સાધના મેરીટ સ્કોલરશીપ તથા મુખ્યમંત્રી જ્ઞાનસેતુ મેરીટ સ્કોલરશીપ યોજનાઓ હેઠળ રાજ્યના લાખો વિદ્યાર્થીઓના બેંક ખાતામાં સીધી જ ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી છે. રાજ્ય સરકારના જણાવ્યા અનુસાર, આ યોજનાઓનો મુખ્ય હેતુ એ છે કે કોઈ પણ વિદ્યાર્થી માત્ર આર્થિક કારણોસર શિક્ષણથી વંચિત ન રહે.
“KGથી PG સુધીનું શિક્ષણ સરળતાથી મળે – વડાપ્રધાનશ્રીની નેમ પાર પડી રહી છે” : મુખ્યમંત્રી
કાર્યક્રમને સંબોધતા મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે જણાવ્યું હતું કે, વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીના નેતૃત્વ અને માર્ગદર્શન હેઠળ છેલ્લા અઢી દાયકામાં ગુજરાતમાં શિક્ષણ ક્ષેત્રે આમૂલ પરિવર્તન આવ્યું છે. “KGથી PG સુધીનું શિક્ષણ બાળકોને સરળતાથી મળે એવી વડાપ્રધાનશ્રીની નેમ આજે ગુજરાતમાં સાકાર થઈ રહી છે,” તેમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ વધુમાં કહ્યું કે, પ્રાથમિક શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યા બાદ વિદ્યાર્થીઓ માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કરે, તેમજ કન્યા શિક્ષણને વધુ પ્રોત્સાહન મળે – આ આશયથી નમો લક્ષ્મી યોજના અને નમો સરસ્વતી વિજ્ઞાન સાધના જેવી યોજનાઓ અમલમાં મૂકવામાં આવી છે.
બેટી પઢાવો અભિયાનથી દીકરીઓના ભણતરનો નવો અધ્યાય
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે જણાવ્યું હતું કે, યશસ્વી વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ “બેટી પઢાવો” અભિયાન દ્વારા દેશભરમાં દીકરીઓના શિક્ષણને નવી દિશા આપી છે. વર્ષ 2001માં જ્યારે વડાપ્રધાનશ્રીએ ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી તરીકે સેવાદાયિત્વ સંભાળ્યું ત્યારે રાજ્યમાં શિક્ષણ ક્ષેત્રે અનેક પડકારો હતા.
તેમણે કહ્યું કે, “કોઈ રાજ્યના મુખ્યમંત્રી પોતે ગામેગામ જઈને દીકરીઓના ભણતર માટે સેવા યજ્ઞ ઉપાડે – એવો દાખલો શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ દેશમાં બેસાડ્યો.” એટલું જ નહીં, મુખ્યમંત્રી તરીકે તેમને મળતી ભેટ-સોગાદોની હરાજી કરીને મળતી રકમ કન્યા કેળવણી માટે આપવાની પરંપરા પણ તેમણે શરૂ કરી હતી.
આ પ્રયાસોના પરિણામે લોકોમાં દીકરીઓને શાળાએ મોકલવાની જાગૃતિ વધી અને શાળા પ્રવેશોત્સવ તથા કન્યા કેળવણી મહોત્સવ જેવી પહેલો સફળ રહી. મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે, આ પ્રયાસોના કારણે દીકરીઓનો ડ્રોપઆઉટ રેટ 37 ટકાથી ઘટીને બે ટકાથી પણ નીચો આવી ગયો છે – જે રાજ્ય માટે ગૌરવની વાત છે.
વિજ્ઞાન પ્રવાહ અને ઉચ્ચ શિક્ષણમાં ઐતિહાસિક વિસ્તરણ
મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે રાજ્યમાં વિજ્ઞાન અને ઉચ્ચ શિક્ષણ ક્ષેત્રે થયેલા વિસ્તરણ અંગે વિગતવાર આંકડા રજૂ કર્યા. તેમણે જણાવ્યું કે, એક સમય એવો હતો જ્યારે ગામડાઓમાં વિજ્ઞાન પ્રવાહની શાળાઓ નહિવત હતી, જ્યારે આજે રાજ્યમાં વિજ્ઞાન પ્રવાહની 2834 શાળાઓ કાર્યરત છે.
તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું કે, વર્ષ 2001માં ગુજરાતમાં માત્ર 775 કોલેજો હતી, જ્યારે આજે રાજ્યમાં 3200થી વધુ કોલેજો યુવાનોના ઘડતરનું કાર્ય કરી રહી છે. એન્જિનિયરિંગ ક્ષેત્રે પણ નોંધપાત્ર વિકાસ થયો છે – એક સમયે 139 એન્જિનિયરિંગ કોલેજો હતી, જે આજે વધીને 288 થઈ ગઈ છે.
મેડિકલ શિક્ષણ અંગે વાત કરતા મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે, વડાપ્રધાનશ્રીએ ગુજરાતનું સેવાદાયિત્વ સંભાળ્યું ત્યારે રાજ્યમાં માત્ર 1175 મેડિકલ સીટો હતી, જ્યારે આજે આ સંખ્યા 7000થી વધુ થઈ છે.
મેડિકલ અભ્યાસ કરતી દીકરીઓને વિશેષ સહાય
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે, મેડિકલ શિક્ષણમાં અભ્યાસ કરતી દીકરીઓને આર્થિક સહારો મળે તે માટે મુખ્યમંત્રી કન્યા કેળવણી નિધિ યોજના અમલમાં મૂકવામાં આવી છે. આ યોજના અંતર્ગત અત્યાર સુધીમાં રાજ્યની 24 હજારથી વધુ દીકરીઓને સહાય આપવામાં આવી છે, જે રાજ્ય સરકારની કન્યા શિક્ષણ પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે.
“વિદ્યાર્થીઓ પર આર્થિક ભારણ ન પડે – સરકારની સ્પષ્ટ નીતિ” : નાયબ મુખ્યમંત્રી હર્ષ સંઘવી
નાયબ મુખ્યમંત્રી શ્રી હર્ષ સંઘવીએ પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાત અને દેશનું ભવિષ્ય જેમના હાથમાં છે એવા વિદ્યાર્થીઓ માટે રાજ્ય સરકાર શિક્ષણ ક્ષેત્રે સતત નવી પહેલો કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે, શિક્ષણ વિભાગની ફ્લેગશિપ યોજનાઓ પૈકીની ચાર મહત્વની યોજનાઓ અંતર્ગત આજે 13 લાખથી વધુ વિદ્યાર્થીઓના ખાતામાં રૂ.370 કરોડથી વધુની સ્કોલરશીપ સહાય DBT માધ્યમથી સીધી જ ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી છે.
તેમણે ઉમેર્યું કે, “વિદ્યાર્થીઓને ભણતર માટે આર્થિક ચિંતા ન રહે – એ રાજ્ય સરકારનો સ્પષ્ટ આશય છે.” નાયબ મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે, અત્યાર સુધીમાં આ ચારેય યોજનાઓ અંતર્ગત રાજ્ય સરકાર દ્વારા 13.50 લાખથી વધુ વિદ્યાર્થીઓને સહાય પહોંચાડવામાં આવી છે.
“શિક્ષણમાં રોકાણ એટલે વિકસિત ગુજરાતનો પાયો” : શિક્ષણ મંત્રી ડૉ. પ્રદ્યુમન વાજા
શિક્ષણ મંત્રી ડૉ. પ્રદ્યુમન વાજાએ જણાવ્યું હતું કે, શિક્ષણમાં કરાયેલું રોકાણ માત્ર આર્થિક સહાય નથી, પરંતુ વિકસિત ગુજરાતના નિર્માણનો મજબૂત પાયો છે. તેમણે કહ્યું કે, રાજ્ય સરકાર દ્વારા અમલમાં મુકાયેલી સ્કોલરશીપ અને મેરીટ આધારિત યોજનાઓથી વિદ્યાર્થીઓમાં સ્પર્ધાત્મક ભાવના વધે છે અને ગુણવત્તાસભર શિક્ષણને પ્રોત્સાહન મળે છે.
શિક્ષણ રાજ્ય મંત્રી શ્રીમતી રીવાબા જાડેજાએ પણ જણાવ્યું કે, રાજ્ય સરકાર દરેક વિદ્યાર્થી સુધી શિક્ષણ પહોંચે તે માટે સંવેદનશીલ અભિગમ સાથે કાર્ય કરી રહી છે.
DBTથી પારદર્શિતા અને વિશ્વાસ
આ કાર્યક્રમની ખાસિયત એ રહી કે, તમામ સહાય રકમ DBT માધ્યમથી સીધી જ વિદ્યાર્થીઓના બેંક ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી. આથી પ્રક્રિયામાં પારદર્શિતા જળવાઈ છે અને મધ્યસ્થીઓની ભૂમિકા પૂર્ણપણે દૂર થઈ છે.
વિદ્યાર્થીઓ અને વાલીઓએ રાજ્ય સરકારની આ વ્યવસ્થાની પ્રશંસા કરી છે. ઘણા વાલીઓએ જણાવ્યું કે, DBTથી સમયસર સહાય મળતા બાળકોના અભ્યાસમાં કોઈ અડચણ રહેતી નથી.
નિષ્કર્ષ
કુલ મળીને, ગાંધીનગર ખાતે યોજાયેલ આ કાર્યક્રમ રાજ્યના શિક્ષણ ઇતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ માઈલસ્ટોન સાબિત થયો છે. 13 લાખથી વધુ વિદ્યાર્થીઓને રૂ.370 કરોડની સ્કોલરશીપ સહાય વિતરણ કરીને રાજ્ય સરકારે સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે કે, શિક્ષણ એ વિકાસનું સૌથી શક્તિશાળી સાધન છે. આ યોજનાઓના માધ્યમથી ગુજરાત શિક્ષિત, સશક્ત અને આત્મનિર્ભર ભવિષ્ય તરફ મજબૂત પગલાં ભરી રહ્યું છે.
