રક્ષાબંધન — ભાઈ અને બહેનના પવિત્ર સ્નેહના અવિનાશી બંધનનો દિવસ. સામાન્ય રીતે આ તહેવાર ઘરમાં પરિવાર સાથે, હાસ્ય અને આનંદના વાતાવરણમાં ઉજવાય છે. પરંતુ સમાજનો એક એવો વર્ગ છે, જે આ દિવસે પોતાના ઘરની બહાર છે — કાયદાની વિરુદ્ધ ગયેલા, સજા ભોગવી રહેલા કેદીઓ. તેઓના જીવનમાં પણ બહેનનો સ્નેહ અને આશીર્વાદ એટલો જ મહત્વનો છે. આ વાતને સમજતા, જામનગર જિલ્લા જેલના પ્રશાસન દ્વારા એક અનોખી પહેલ હાથ ધરવામાં આવી છે.
આ વર્ષે રક્ષાબંધનના અવસરે, કેદી વન ભાઈઓ માટે રાખડી બાંધવાની વિશેષ વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી છે, જેથી બહેનો પોતાના ભાઈઓને મળીને તહેવાર ઉજવી શકે. સલાખોની વચ્ચે પણ આ એક એવો દિવસ છે, જે કેદીઓને તેમના પરિવારના પ્રેમ અને આશીર્વાદની અનુભૂતિ કરાવશે.
તહેવારનું સાંસ્કૃતિક મહત્વ
રક્ષાબંધન માત્ર એક રાખડી બાંધવાનો પ્રસંગ નથી, તે ભાઈ-બહેનના અแตก્ય પ્રેમ, સંરક્ષણ અને વિશ્વાસનું પ્રતિક છે. ભારતની સંસ્કૃતિમાં આ તહેવારને શતાબ્દીઓથી વિશેષ સ્થાન મળ્યું છે. પૌરાણિક કથાઓથી માંડીને ઐતિહાસિક પ્રસંગો સુધી, રક્ષાબંધન અનેક વખત સમાજમાં ભાઈ-બહેનના સંબંધની અનોખી વ્યાખ્યા આપતું આવ્યું છે.
આ તહેવાર દરમિયાન, બહેન પોતાના ભાઈને રાખડી બાંધીને તેના લાંબા આયુષ્ય, સુખ-સમૃદ્ધિ અને સુરક્ષા માટે પ્રાર્થના કરે છે, જ્યારે ભાઈ જીવનભર બહેનની રક્ષા કરવાનો સંકલ્પ લે છે.
જેલની અંદર તહેવાર ઉજવવાની પડકારો
જેલમાં તહેવાર ઉજવવો સહેલો નથી. અહીં કડક સુરક્ષા નિયમો, સમય મર્યાદાઓ અને આંતરિક શિસ્તનો કડક અમલ થાય છે. છતાં, જામનગર જિલ્લા જેલના અધિકારીઓએ સમજ્યું કે આ દિવસ કેદીઓ માટે માનસિક શક્તિ, આત્મવિશ્વાસ અને પુનર્વસનની દિશામાં એક મોટું પગલું સાબિત થઈ શકે છે.
જેલ સુપરિન્ટેન્ડન્ટે જણાવ્યું:
“સજા ભોગવી રહેલા વ્યક્તિઓ પણ સમાજનો એક ભાગ છે. તેમના ભાવનાત્મક અને કુટુંબીય સંબંધોને જીવંત રાખવું તેમના સુધાર માટે આવશ્યક છે. રક્ષાબંધનનો તહેવાર એ માટે શ્રેષ્ઠ અવસર છે.”
તૈયારીઓ અને આયોજન
આ કાર્યક્રમ માટે જેલમાં વિશેષ વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી.
-
વિશેષ મુલાકાત સમય: તહેવારના દિવસે બહેનોને પોતાના ભાઈઓને મળવા માટે વધારાનો સમય આપવામાં આવશે.
-
સુરક્ષા ચકાસણી: જેલના દરવાજા પર દરેક મુલાકાતીને કડક સુરક્ષા તપાસમાંથી પસાર થવું પડશે. રાખડી, તિલક માટેનો સામાન અને મીઠાઈને પૂર્વ-પરિક્ષણ બાદ અંદર લઈ જવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે.
-
વિશેષ હોલ: રાખડી બાંધવા માટે એક સ્વચ્છ અને સજાવટ કરાયેલ હોલ તૈયાર કરાયો છે, જ્યાં કેદી અને બહેન થોડા સમય માટે મળીને તહેવાર ઉજવી શકે.
-
ભાવનાત્મક સહાય: તહેવાર પહેલા કેદીઓને તેના મહત્વ અને પરંપરા અંગે સમજાવવા માટે જેલમાં કાઉન્સેલિંગ સત્રો યોજાયા.
કેદીઓની લાગણીઓ
આ આયોજનની ખબર મળતાં જ કેદીઓમાં ઉત્સાહનો માહોલ ફેલાયો.
એક કેદીએ કહ્યું:
“બે વર્ષથી હું મારી બહેનને રક્ષાબંધનના દિવસે મળ્યો નથી. આ વર્ષે તેને મળવાનો અવસર મળશે, એ મારા માટે આખા વર્ષનો સૌથી મોટો આનંદ છે.”
બીજા કેદીએ ઉમેર્યું:
“અમે ભૂલ કરી છે, પણ પરિવારનો પ્રેમ ક્યારેય ખૂટતો નથી. બહેનની રાખડી મને એ યાદ અપાવશે કે મારી પાસે સુધરવાનો અને નવા જીવનની શરૂઆત કરવાનો મોકો છે.”
બહેનોની પ્રતિભાવ
ઘણા કેદીઓની બહેનો માટે આ દિવસ વિશેષ લાગણીથી ભરેલો છે.
એક બહેન બોલી:
“મારા ભાઈ સાથેનો તહેવાર હંમેશાં મારા જીવનનો અભિન્ન ભાગ રહ્યો છે. તે જેલમાં છે, પણ તે મારો ભાઈ છે — અને હું તેને રાખડી બાંધવા જરૂર જઇશ.”
સામાજિક અને માનસિક અસર
સામાજશાસ્ત્રીઓના જણાવ્યા મુજબ, આવી પહેલો કેદીઓના પુનર્વસન માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. તે તેમને પોતાના કુટુંબીય સંબંધોની યાદ અપાવે છે, માનસિક તાણ ઘટાડે છે અને સકારાત્મક વલણ વિકસાવવામાં મદદ કરે છે.
માનસિક આરોગ્ય નિષ્ણાત ડૉ. હેમંતભાઈ પટેલ જણાવે છે:
“ભાવનાત્મક આધાર કેદીઓને આંતરિક પરિવર્તન માટે પ્રેરણા આપે છે. તહેવાર દ્વારા મળતી આ ખુશી તેમના માટે નવી ઉર્જા સમાન છે.”
વિસ્તૃત કાર્યક્રમની ઝાંખી
આ વર્ષે રક્ષાબંધનના અવસરે જેલમાં નીચે મુજબ કાર્યક્રમ થશે:
-
સવારથી જ સફાઈ અભિયાન: કેદીઓ પોતે જ હોલ અને આસપાસનો વિસ્તાર સ્વચ્છ કરશે.
-
સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ: કેદીઓ દ્વારા દેશભક્તિ ગીતો અને ભાઈ-બહેનના પ્રેમ પર આધારિત કાવ્ય પાઠ.
-
રાખડી વિધિ: બહેનો પોતાના ભાઈઓને તિલક લગાવી રાખડી બાંધશે, મીઠાઈ ખવડાવશે.
-
પ્રેરણાત્મક ભાષણ: જેલ અધિકારીઓ અને મહેમાનો દ્વારા સુધાર અને પુનર્વસન પર ભાષણ.
-
સમાપન: બહેનોને સુરક્ષિત રીતે વિદાય આપવામાં આવશે.
સમાજ માટે સંદેશ
આવો કાર્યક્રમ સમાજને યાદ અપાવે છે કે, સજા ભોગવી રહેલા લોકો પણ માનવી છે, જેમના લાગણીસભર સંબંધો છે. તેમને સુધારવાનો માર્ગ કડક સજા સાથે સાથે પ્રેમ અને સમજણથી પણ પસાર થાય છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
