મુંબઈમાં “સાઇબર અવેરનેસ મન્થ”ના પ્રારંભ પ્રસંગે બોલીવુડ સુપરસ્ટાર અક્ષય કુમારે પોતાની દીકરી નિતારાનો એક ચોંકાવનારો અનુભવ જાહેરમાં શૅર કર્યો હતો. આ બનાવે માતા-પિતા, બાળકો અને શિક્ષકોને ડિજિટલ યુગના જોખમો સામે વધુ સાવચેત રહેવાની તાતી જરૂરિયાત સમજાવી દીધી છે. અક્ષય કુમારે જણાવ્યું કે આજના બાળકો ઑનલાઇન ગેમ્સ, સોશિયલ મીડિયા અને ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ પર અજાણ્યા લોકો સાથે સરળતાથી સંપર્કમાં આવી જાય છે. ક્યારેક નિર્દોષ લાગતી વાતચીત કેટલી મોટી દુર્ઘટનામાં ફેરવાઈ શકે છે તેનો જીવંત દાખલો તેમની દીકરી નિતારાના કિસ્સામાં જોવા મળ્યો.
🎮 કઈ રીતે બન્યો ચોંકાવનારો બનાવ?
અક્ષય કુમારે જણાવ્યું કે નિતારા પોતાના મોબાઇલમાં એક ઑનલાઇન ગેમ રમી રહી હતી. આ ગેમમાં ખેલાડીઓ વચ્ચે ચેટિંગ કરવાની સુવિધા પણ હતી. શરૂઆતમાં સામેનો ખેલાડી “વેલ પ્લેય્ડ”, “ફૅન્ટાસ્ટિક”, “થૅન્ક યુ” જેવા સામાન્ય મેસેજ કરતો હતો. વાતચીત સામાન્ય હતી એટલે કોઈને શંકા ન થઈ.
પરંતુ થોડી જ વારમાં એ અજાણ્યા પ્લેયરે નિતારાને પૂછ્યું કે તે “મેલ છે કે ફીમેલ”. નિતારાએ નિર્દોષપણે જવાબ આપ્યો કે તે ફીમેલ છે. એટલું સાંભળતાં જ સામેનો વ્યક્તિનો લહેજો બદલાઈ ગયો. અચાનક જ તેણે નિતારાને કહ્યું કે તે પોતાના ન્યૂડ ફોટો મોકલે.
આ અનિચ્છનીય અને શરમજનક માગણી જોઈને નિતારાએ તરત જ ગેમ બંધ કરી દીધી અને વિલંબ કર્યા વિના પોતાની મમ્મીને આખી વાત જણાવી.
👩👧 બાળકો માટે આદર્શ પ્રતિસાદ
અક્ષય કુમારે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે દીકરીએ આ બનાવ પોતાના સુધી જ સીમિત રાખ્યો નહોતો. તેણે તરત જ પોતાની મમ્મીને જાણ કરી. આ એક અત્યંત મહત્વની બાબત છે કારણ કે ઘણી વખત બાળકો શરમ, ડર અથવા અચકાટને કારણે આવા બનાવો છૂપાવી લે છે. પરિણામે તેઓ મોટી મુશ્કેલીમાં ફસાઈ જાય છે.
અક્ષયના શબ્દોમાં,
“જો નિતારાએ મમ્મીને આ વાત ન કહી હોત તો કદાચ તે પણ એવી જ ફસાવામાં આવી જતી જેવી અનેક નિર્દોષ બાળકીયો રોજ આવી જાય છે. પરંતુ નિતારાએ સમજદારી બતાવી, ગેમ બંધ કરી અને તરત જ મમ્મીને વાત કરી.”
🛡️ સાઇબર અવેરનેસ મન્થનો સંદેશ
આ બનાવની સાથે જ અક્ષય કુમારે જણાવ્યું કે દરેક સ્કૂલોમાં સાઇબર સિક્યુરિટી વિષય ભણાવવામાં આવવો જોઈએ. આજના સમયમાં બાળકો માટે આ અભ્યાસ એટલો જ જરૂરી છે જેટલો ગણિત કે વિજ્ઞાન.
મુંબઈ પોલીસ દ્વારા આયોજિત **“સાઇબર અવેરનેસ મન્થ ઑક્ટોબર 2025”**ના પ્રારંભ પ્રસંગે અક્ષય કુમાર, મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને અભિનેત્રી રાની મુખરજી હાજર રહ્યા હતા. આ અવસર પર બાળકો, પેરન્ટ્સ, શિક્ષકો અને સિનિયર સિટિઝન્સને ડિજિટલ યુગના જોખમો વિશે સમજાવવાના કાર્યક્રમો યોજાશે.
⚠️ ટીનેજર્સ કેમ બને છે ‘સોફ્ટ ટાર્ગેટ’?
અહેવાલો મુજબ ઑનલાઇન ગેમ્સ અને સોશિયલ મીડિયા પર ટીનેજર્સ સૌથી સરળ શિકાર બને છે.
-
અજાણ્યા લોકો તેમને “ફ્રેન્ડશિપ”, “ગેમિંગ” અથવા “રિલેશનશિપ”ના નામે વાતમાં ખેંચે છે.
-
શરૂમાં સામાન્ય અને નિર્દોષ વાતો થાય છે.
-
થોડા દિવસો પછી ફોટા, વિડિયો અથવા પર્સનલ ડીટેલ્સ માગવામાં આવે છે.
-
બાળકો ડર, શરમ કે અણસમજને કારણે મમ્મી-પપ્પાને કહેતા નથી.
-
આવી પરિસ્થિતિ ક્યારેક બ્લેકમેઇલ, માનસિક તાણ કે આત્મહત્યાની ઘટનાઓ સુધી પહોંચી જાય છે.
અક્ષય કુમારે જણાવ્યું કે માતા-પિતા માટે આવું સમજવું અત્યંત જરૂરી છે કે બાળકોની દુનિયા હવે માત્ર સ્કૂલ અને ઘરમાં મર્યાદિત નથી રહી. તેમની દુનિયા ઑનલાઇન પ્લેટફોર્મ સુધી વિસ્તરી ગઈ છે જ્યાં દરેક ખૂણે અજાણ્યા લોકો છુપાયેલા છે.
👨👩👧 માતા-પિતાની ભૂમિકા શું હોવી જોઈએ?
અક્ષય કુમારે પોતાના અનુભવથી શીખ આપતાં કહ્યું કે :
-
બાળકોને ભય વિના વાત કરવાનો આત્મવિશ્વાસ આપવો જોઈએ.
-
ઘરમાં એવો માહોલ હોવો જોઈએ કે બાળકો કોઈપણ શંકાસ્પદ અનુભવ તરત કહી શકે.
-
પેરન્ટ્સે બાળકોના ડિજિટલ ઉપયોગ પર નજર રાખવી જોઈએ પરંતુ ગુપ્ત રીતે નહીં, મિત્ર તરીકે.
-
સમયાંતરે બાળકોને સમજાવવું જોઈએ કે અજાણ્યા લોકોની સાથે વ્યક્તિગત માહિતી, ફોટો કે વિડિયો શેર કરવો ખતરનાક છે.
🤖 આર્ટિફિશ્યલ ઇન્ટેલિજન્સનો ખતરનાક ઉપયોગ – ફડણવીસનો અનુભવ
મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસે પોતાના કડવા અનુભવ વિશે પણ જણાવ્યુ. તેમણે કહ્યું કે,
“યુટ્યુબ પર મેં એક જાહેરાત જોઈ જેમાં મારા જ અવાજમાં દવા વેચાતી હતી. એમાં બતાવવામાં આવ્યું કે મેં દવા વાપરી છે અને તે ખૂબ જ અસરકારક છે. હકીકતમાં એ બધું ખોટું હતું.”
આ ઉદાહરણ બતાવે છે કે આર્ટિફિશ્યલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI)નો દુરુપયોગ કેવી રીતે થઈ રહ્યો છે. હવે માત્ર બાળકો જ નહીં પરંતુ રાજકીય નેતા, સેલિબ્રિટી કે સામાન્ય નાગરિક – દરેક એના શિકાર બની શકે છે.
🌐 સાઇબર ક્રાઇમ સામેની જંગ
“સાઇબર અવેરનેસ મન્થ” દરમિયાન નીચેના અભિગમો અપનાવવાના છે :
-
સ્કૂલોમાં સાઇબર સુરક્ષા વર્કશોપ
-
સિનિયર સિટિઝન્સ માટે ફિશિંગ અને ફ્રોડ સામે જાગૃતિ
-
પેરન્ટ્સ માટે ચાઇલ્ડ ઑનલાઇન પ્રોટેક્શન ગાઇડલાઇન્સ
-
એઆઈના દુરુપયોગ અને “ડીપફેક” અંગે જનજાગૃતિ
-
પોલીસ દ્વારા લાઇવ ડેમો કે કેવી રીતે સાયબર ગુનેગારો લોકોને ફસાવે છે
📝 નિષ્કર્ષ
અક્ષય કુમારનો આ અનુભવ માત્ર એક ઘર સુધી મર્યાદિત નથી. આ દરેક ઘરમાં બનવાની સંભાવના છે. બાળકો ગેમ રમી રહ્યા હોય, સોશિયલ મીડિયા પર મિત્રો સાથે વાત કરી રહ્યા હોય કે ઓનલાઇન ક્લાસ એટેન્ડ કરી રહ્યા હોય – દરેક જગ્યાએ ખતરાની શક્યતા છુપાયેલી છે.
આ બનાવે સાબિત કર્યું છે કે માતા-પિતા, શિક્ષકો અને સમાજ માટે હવે “સાઇબર સેફ્ટી” એ માત્ર ટેક્નોલોજીની બાબત નથી પરંતુ બાળકોના જીવન રક્ષણની બાબત છે.
✅ અક્ષય કુમારનો સંદેશ:
“બાળકોને ડરાવવું નહીં, સમજાવવું જોઈએ. એમને વિશ્વાસ આપો કે જો કંઈ ગડબડ લાગે તો તરત જ માતા-પિતા પાસે દોડી આવવું જોઈએ.”
✅ દેવેન્દ્ર ફડણવીસનો સંદેશ:
“ડિજિટલ યુગમાં સાવચેતી સૌથી મોટું હથિયાર છે. સરકાર અને સમાજને સાથે મળી લોકોને સુરક્ષિત કરવું પડશે.”
📌 કુલ સંદેશ:
આજના સમયમાં મોબાઇલ-ઇન્ટરનેટ વગર જીવવું શક્ય નથી, પરંતુ તેને સુરક્ષિત બનાવવું આપણા સૌની જવાબદારી છે. સાઇબર ગુનેગારો સામે જંગ જીતવા માટે દરેક ઘરમાં જાગૃતિ, ચર્ચા અને વિશ્વાસનું વાતાવરણ જરૂરી છે.
