ન્યાય દરેક નાગરિકનો મૂળભૂત અધિકાર છે, અને તે સમયસર મળે અને સરળતાથી મળે, એ ન્યાયિક વ્યવસ્થાની પવિત્ર જવાબદારી છે. આપણા દેશના ન્યાયપાલિકા પાયાથી લઈને સર્વોચ્ચ અદાલત સુધી સતત પ્રયાસ કરી રહી છે કે ન્યાય પ્રક્રિયા માત્ર ઝડપી જ ન બને, પણ તે આધુનિક ટેકનોલોજીથી સજ્જ અને દરેક નાગરિક માટે સુલભ બની રહે.
એ જ દિશામાં ગુજરાત રાજ્યના જામનગર જિલ્લામાં ન્યાયવ્યવસ્થામાં એક ઐતિહાસિક પહેલ થવા જઈ રહી છે. આગામી તા. ૪ જૂન, ૨૦૨૫ના રોજ સવારે ૧૦:૧૫ કલાકે જામનગર ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટ ખાતે “ફોર્મલ વિટનેસ ડિપોઝિશન સેન્ટર”નું ઉદ્ઘાટન થવાનું છે.
આ કેન્દ્ર ન્યાયિક પ્રક્રિયાને વધુ સુવ્યવસ્થિત, કાર્યક્ષમ અને સાક્ષી-કેન્દ્રિત બનાવવા એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે, જેનાથી સાક્ષીઓ માટે પોતાની ફરજ નિભાવવી સરળ બનશે અને કોર્ટની કામગીરી પણ વધુ સુવ્યવસ્થિત રીતે આગળ વધશે.
ન્યાયિક વ્યવસ્થામાં ટેકનોલોજીનો નવો પુરાવો – ફોર્મલ વિટનેસ ડિપોઝિશન સેન્ટર શું છે?
ફોર્મલ વિટનેસ ડિપોઝિશન સેન્ટર એટલે એવું આધુનિક કક્ષાનું કેન્દ્ર જ્યાં સાક્ષીઓ બીજી કોર્ટની હદમાંથી બહાર જઈને હાજર રહેવા વગર વિડિઓ કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા પોતાની સાક્ષી આપી શકે છે.
આવી વ્યવસ્થા ખાસ કરીને એવા સાક્ષીઓ માટે અમૂલ્ય છે જેમ કે:
-
નિવૃત્ત સરકારી કર્મચારીઓ
-
મેડિકલ અધિકારીઓ
-
પોલીસ અધિકારીઓ
-
એફ.એસ.એલ. નિષ્ણાતો
-
અને અન્ય ટેક્નિકલ કે વ્યવસાયિક સાક્ષીઓ
જે લોકો પોતાના વ્યવસાય, આરોગ્ય અથવા વયના કારણે મુસાફરી કરવા સક્ષમ નથી, પણ જેમની સાક્ષી કેસ માટે જરૂરી છે. આવા લોકો માટે હવે સાક્ષી આપવી સરળ બનશે – કારણ કે તેઓ જામનગર ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટના આ વિશિષ્ટ સેન્ટર પર જઈને વિડિઓ કોન્ફરન્સ મારફતે સાક્ષી આપી શકશે.
સુપ્રીમ કોર્ટ અને ગુજરાત હાઈકોર્ટની દ્રષ્ટિથી પ્રેરિત નવું પગલું:
સુપ્રીમ કોર્ટ અને ગુજરાત હાઈકોર્ટના દિશા-નિર્દેશોને અનુસરીને આ પહેલ કરવામાં આવી છે. આનો મુખ્ય હેતુ સાક્ષી વ્યવસ્થાને વધુ માનવીય, ટેકનોલોજી આધારિત અને અસરકારક બનાવવાનો છે.
ભારતીય ન્યાયિક કાયદાની નવી દિશા – B.N.N.S. 2024 (ભારતીય ન્યાય નીતિ સંહિતા, 2024) અંતર્ગત આ કેન્દ્રનો વિકાસ કરવામાં આવ્યો છે. આ કાયદા હેઠળ એવી અનેક નવી રીતની સુવિધાઓ ઊભી કરવામાં આવી રહી છે, જેનાથી ન્યાય પ્રક્રિયા 21મી સદીની જરૂરિયાતોને અનુરૂપ બની રહે.
ફાયદા: સાક્ષી, ન્યાયપાલિકા અને ન્યાયાર્થી – ત્રણે માટે લાભદાયી
આનાથી અનેક હકારાત્મક પરિવર્તનો થશે:
1. સાક્ષી માટે:
-
લાંબી મુસાફરીની ઝંઝટમાંથી મુક્તિ
-
મુસાફરીના ખર્ચ અને સમયની બચત
-
નજીકના સ્થળે, અનુકૂળ વાતાવરણમાં સાક્ષી આપવાનો સુગમ મોકો
-
ટેક્નોલોજીની મદદથી સ્ટ્રેસ-ફ્રી સહભાગિતા
2. ન્યાયપાલિકા માટે:
-
કેસના નિર્ણયમાં વિલંબ ઘટાડશે
-
સાક્ષીઓની ઉપલબ્ધતા વધુ સહેલી બનશે
-
શિષ્ટ પ્રક્રિયાની કામગીરી ઝડપથી ચાલશે
-
પ્રમાણભૂત અને દસ્તાવેજિત સાક્ષી પ્રક્રિયા
3. ન્યાયાર્થી માટે:
-
કેસ લાંબો ન ચાલે તે માટે સહાયક
-
વધુ જલદી ન્યાય પ્રાપ્ત કરવાની શક્યતા
-
ખર્ચમાં ઘટાડો
-
વિશ્વાસ અને પારદર્શિતા વધારશે
જામનગર ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટનો આગવો પ્રયાસ:
ગુજરાત હાઈકોર્ટના માર્ગદર્શન હેઠળ જામનગર જિલ્લાના જિલ્લા ન્યાયાધીશશ્રીએ ટેક્નોલોજીથી સજ્જ આ નવો સેન્ટર શરૂ કરવાનો નિર્ણયો લીધો છે.
આ ઉદ્ઘાટન કાર્યક્રમ ન્યાયિક વ્યવસ્થામાં પારદર્શિતા અને કાર્યક્ષમતા તરફ એક મોટું પગલું ગણાય છે. સંભવતઃ આ પ્રકારના સેન્ટરો ગુજરાતના અન્ય જિલ્લાઓમાં પણ શરુ થશે, પરંતુ જામનગર પ્રથમ જિલ્લો હશે જ્યાં આવી સુવિધા કાર્યરત રહેશે.
અન્ય સંદર્ભો અને આવનારા યોજનાઓ:
આ કેન્દ્ર શરૂ થયા પછી આગામી મહિનાઓમાં નીચે મુજબની કામગીરીનું આયોજન શક્ય છે:
-
શિક્ષણ ક્ષેત્રે – કાયદા વિષયક વિદ્યાર્થીઓ માટે સ્પેશિયલ ડેમો કાર્યક્રમ
-
પોલીસ અને સરકારી વિભાગ માટે તાલીમ સત્રો
-
સોશિયલ મિડિયા અને લોકલ ન્યૂઝ દ્વારા જનજાગૃતિ
-
ન્યાયલય દ્વારા ખાસ ડ્રાઇવ – પુનરાવર્તન વગરની સાક્ષી પ્રક્રિયા માટે
નિષ્કર્ષ: ન્યાયનું ભવિષ્ય હવે વધુ નજીક છે
ફોર્મલ વિટનેસ ડિપોઝિશન સેન્ટર માત્ર ટેકનિકલ અભિગમ નથી – એ એ વિશ્વાસ છે કે દરેક નાગરિક, ભલે જ્યાં હોય, તે ન્યાયની પ્રક્રિયામાં સહભાગી બની શકે.
આ પહેલ ન્યાયપાલિકા માટે એક નવી ઐતિહાસિક યાત્રાની શરૂઆત છે – જ્યાં ન્યાય માત્ર કોર્ટના કક્ષ સુધી સીમિત નહીં, પણ દરેક વ્યક્તિ સુધી પહોંચે છે.
જામનગર ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટના આ નિર્ણાયક પગલાથી માત્ર જિલ્લાની નહીં પણ રાજ્યની ન્યાયિક ઓળખ વધુ મજબૂત બનશે.
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/samay__sandesh/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/SamaySandeshoffice
આવા ને આવા લટટેસ્ટ ન્યુસ જાણવા માટે સમયસંદેશન્યુસની વેબસાઇટને વિઝિટ કરો
