સુરેન્દ્રનગરમાં સરકારી અનાજ સગેવગે કરવાનું મોટું કૌભાંડ બહારઃ 3.37 લાખનો માલ જપ્ત, છ જણા ઝડપાતા ખળભળાટ

ગુજરાતના સુરેન્દ્રનગર જિલ્લામાં એક વખત ફરી એ મામલો સામે આવ્યો છે, જે રાજ્યના પી.ડી.એસ. સિસ્ટમ (Public Distribution System) પર ગંભીર પ્રશ્નો ઉભા કરે છે. ગરીબો અને જરૂરિયાતમંદો માટે નક્કી કરાયેલ સરકારી અનાજનો જથ્થો બારોબાર સગેવગે થતો હોવાનો ખુલાસો થતાં સમગ્ર જિલ્લામાં હંગામો મચી ગયો છે. સ્થાનિક પોલીસ અને સપ્લાય વિભાગની સંયુક્ત કાર્યવાહી દરમિયાન કુલ 3.37 લાખ રૂપિયાનું અનાજ, તોલકાંટા, વાહનો અને અન્ય માલમત્તા જપ્ત કરવામાં આવી છે, જ્યારે કૌભાંડમાં શામેલ કુલ છ વ્યક્તિઓની ધરપકડ થઈ છે.

આ ઘટના માત્ર કાનૂની ભંગનું એક નાના સ્તરની ચૂકી જ નથી, પરંતુ ગરીબોને મળવાના હક્કના ખોરાક પર ચાલતી એક સુયોજિત ખાઈખાવાની વ્યવસ્થા છે, જેને પોલીસએ સમયસર ઉકેલી નાંખી છે. ચાલો, આ સમગ્ર કૌભાંડને વિગતવાર સમજીએ.

🔶 કૌભાંડ શું હતું? કેવી રીતે ખુલ્યું?

સરકારી અનાજ — ખાસ કરીને રાશન પર મળતું ઘઉં, ચોખા, ખાંડ અને દાળ — ગરીબોના ભોજનનો આધાર છે. આ અનાજને ભંડારગૃહથી લઈને સરકારી રેશન દુકાન સુધી પહોંચાડવાની એક પ્રણાલીત પદ્ધતિ છે. પરંતુ ઘણા સમયથી ગરીબોને ઓછું અનાજ મળતું હોવાની ફરિયાદો જિલ્લાભરમાં સાંભળવા મળી રહી હતી.

• “મેડમ, રાશન કાર્ડમાં 5 કિલો લખ્યું છે, પણ દુકાનદાર ફક્ત 3 કિલો આપે છે.”

• “ચોખામાં રેતી હોય છે.”

• “તોલવાનું મશીન ખોટું છે.”

• “વખતે-વખતે દુકાન બંધ રહે છે.”

આ જેવી અરજીઓ સુરેન્દ્રનગરના જિલ્લા સપ્લાય અધિકારીએ ગંભીરતાથી લીધી. એક ગુપ્ત તપાસ શરૂ કરાઈ. ત્યારબાદ એક ચોક્કસ રાશન પરિવહન વાહનમાંથી અનાજ ચોરી થતું હતું અને બજારમાં વેચાતું હતું એવી બાતમી મળી. આ બાતમી પરથી પોલીસ અને વિભાગે સંયુક્ત વોચ ગોઠવી.

રાત્રીના સમયે માટીદાંઠા રોડ પર એક ખાલી મેદાનમાં ખાનગી વાહનમાં સરકારી અનાજ ભરાઈ રહ્યું હતું. ધમધમતી હલચલ જોતા જ પોલીસ ટીમ ત્યાં પહોંચી ગઈ. વાહનમાં ભરાઈ રહેલા અનાજના બેગ, લોકોનું ભાગમભાગ કરવાનો પ્રયત્ન અને ખોવાઈ ગઈ ગભરાટની પળોએ સમગ્ર ચિત્ર સ્પષ્ટ કરી નાખ્યું — આ સરકારી અનાજ સગેવગે કરવાનો મોટો ખેલ હતો.

🔶 શું–શું જપ્ત થયું?

કાર્યવાહી દરમિયાન પોલીસે નીચેનો મુદ્દામાલ કબજે કર્યો:

• સરકારી અનાજની 145 બોરીઓ

• ચોખા અને ઘઉંનો વિશાળ જથ્થો

• અवैધ રીતે ફેરફાર કરેલું તોલકાંટા મશીન

• એક મિની-ટ્રક અને એક ટેમ્પો

• ખાલી બોરીઓના નાણા લઇને વેચાણ માટેનાં હેન્ડલિંગ સાધનો

• વિન વિધ પ્રકારના દસ્તાવેજો

• ખાનગી બજારમાં વેચાણ માટે તૈયાર કરેલી પેકેજિંગ સામગ્રી

આ મુદ્દામાલની કિંમત અંદાજે ₹3,37,000 જેટલી હોવાનું પોલીસએ જણાવ્યું.

🔶 કોણ હતા આ કૌભાંડના આરોપી?

પોલીસે કુલ છ વ્યક્તિઓને ઝડપ્યા છે, જેઓ પોતાની ખાતરીપૂર્વક ગરીબોના નામે મળતા અનાજને મોટી માત્રામાં કાળા બજારમાં વેચી નાખતા હતા.

આ આરોપીઓમાં સમાવેશ થાય છે:

1. રાશન વિતરણ દુકાનનો માલિક

2. ડિલિવરી વાનનો ડ્રાઈવર

3. બ્લેક-માર્કેટ ડીલર

4. તોલકાંટા ઓપરેટર

5. વેપારી સ્તરે સોદા કરનાર વ્યક્તિ

6. નકલી રસીદો બનાવતો ક્લાર્ક

આ દરેક વ્યક્તિ કૌભાંડની સાંકળમાં એક મહત્વની કડી હતો. કોઈ એક વ્યક્તિ વગર પણ આ આખી વ્યવસ્થા ચાલે નહીં, જે બતાવે છે કે આ કૌભાંડ કોઈ એકદમ તાત્કાલિક નહીં, પણ લાંબા સમયથી ચાલતો સુયોજિત રેકેટ હતો.

🔶 કેવી રીતે ચાલતું હતું કૌભાંડ? — સમગ્ર મોડસ ઓપરેન્ડી જાહેર

આ કૌભાંડ પાછળની પદ્ધતિ ખૂબ ગોઠવેલી હતી:

1️⃣ રાશન દુકાનમાં ઓછી તોલ આપવી

દુકાનદારો ગ્રાહકોને 5 કિલો ચોખા કે ઘઉં ના બદલે 3.5 અથવા 4 કિલો આપતા.
બાકીનું અનાજ છૂપાવી દેવામાં આવતું.

2️⃣ વધેલું અનાજ વિશેષ સમયમાં પરિવહન કરવું

અનાજ ભરેલા બેગ રાત્રે અથવા બપોરનાં મોડી સમયે ખાનગી વાહનમાં મૂકવામાં આવતા.

3️⃣ વેરહાઉસના રેકોર્ડ સાથે છેડછાડ

• ખોટી એન્ટ્રી

• નકલી રસીદો

• ફેક સ્ટોક રજીસ્ટર

આ બધું વપરાતું.

4️⃣ અનાજ કાળા બજારમાં વેચી નાખવું

ચોખા, ઘઉં, દાળને સામાન્ય બજારમાં અડધી કિંમત કરતા પણ ઓછી કિંમતમાં વેચી નાખવામાં આવતું.

5️⃣ માથાભારે લોકોની ભાગીદારી

આ પૈસાનો વહેંચાણ રેકેટના દરેક સભ્ય સુધી પહોંચાડવામાં આવતો.

🔶 પોલીસની કાર્યવાહી: કડક સ્ટેન્ડ

મામલો બહાર આવ્યા પછી પોલીસ અધિકારીઓએ આ કૌભાંડને “સમાજના સૌથી નબળા વર્ગ સામેનું ગુનાહિત શડયંત્ર” ગણાવ્યું.

જિલ્લા પોલીસ અધિકક્ષકે જણાવ્યું:

“જે અનાજ ગરીબોનું હક છે, તે અનાજનો ગેરકાયદે વેપાર આપણા સમાજના અંતિમ નાગરિક પર સીધી અસર કરે છે. આવા લોકોની સામે કડક પગલા લેવામાં આવશે.”

પોલીસે આરોપીઓ સામે નીચેની કલમો હેઠળ ગુનો નોંધ્યો છે:

• IPC કલમ 406 – વિશ્વાસઘાત

• IPC કલમ 420 – છેતરપિંડી

• Essential Commodities Act – આવશ્યક વસ્તુઓનો ગેરવપરાશ

• Prevention of Corruption Act – સરકારી સ્ટોકનો દુરુપયોગ

આ કલમો અનુસાર તેમને લાંબી જેલસજા અને ભારે દંડ બંને થઇ શકે છે.

🔶 ગરીબોને મળતું અનાજ: કેવી રીતે થતું હતું નુકસાન?

આ કૌભાંડનો સૌથી મોટો ભોગ તો અંતિમ નાગરિક — ગરીબ, દૈનિક મજુર, વિધવા, વૃદ્ધો, બાંયધરી કાર્ડધારકો હતા.

• માસિક મળવાનું અનાજ ઓછું મળતું

• ઓછી ગુણવત્તાનો સ્ટોક મળતો

• દુકાનદાર ‘સ્ટોક ખતમ છે’ કહી પાછું મોકલતો

• તોલના મશીનમાં ગોટાળો કરાતો

• દુકાનનાં સમયપત્રકનો ભંગ થતો

આ અસર સૂક્ષ્મ રીતે લોકોના જીવનમાં ભૂખ અને ઉપવાસ વચ્ચેની રેખાને વધુ પાતળી કરતી હતી.

🔶 શું આ એક જ દુકાનનું કૌભાંડ છે કે મોટું નેટવર્ક?

જિલ્લા સપ્લાય વિભાગ અનુસાર આ કેસ એકલો નથી. તપાસમાં આવી શકે છે કે:

• અન્ય દુકાનો પણ સામેલ

• વેરહાઉસ સ્તરે ગોટાળો

• ડિલિવરી વાહનોની સંડોવણી

• રાજકીય સંરક્ષણ

• નાણા માટે કાળાબજારમાં ખાસ ગ્રાહકો

આથી, તપાસ હવે માત્ર દુકાનદારો સુધી સીમિત નહીં રહે, પરંતુ સમગ્ર જિલ્લાની પી.ડી.એસ. વ્યવસ્થા ફરી તપાસાશે.

🔶 ભવિષ્યમાં આવી ઘટનાઓ અટકાવવા શું થશે?

જિલ્લા કલેક્ટરે નીચેના પગલાં અંગે જાહેરાત કરી છે:

1. રાશન દુકાનો પર સીસીટીવી ફરજિયાત

2. ડિજિટલ વેઇંગ મશીનો

3. ઓપન વેરીફિકેશન માટે ગ્રાહક હેલ્પલાઇન

4. GPS આધારિત પરિવહન મોનિટરિંગ સિસ્ટમ

5. દર મહિને અચાનક ચેકિંગ

6. બેંગ્લોર મોડેલ પ્રમાણે ફૂડ સપ્લાય ટ્રેકિંગ

આ પગલાં લગાડવામાં આવ્યા પછી ગેરરીતિઓમાં ઘટાડો થશે એવી ધારણા છે.

સમાપન: ન્યાયની લડતનો આ પ્રારંભ છે, અંત નહીં

સરકારી યોજનાઓ ગરીબોને સહાય કરવા માટે બનાવવામાં આવે છે. પરંતુ મધ્યમાં બેઠેલા લોંબીચોળ તંત્ર એ સિસ્ટમને તોડી નાખે છે. સુરેન્દ્રનગરનો આ કેસ બતાવે છે કે કડક તપાસ અને સજાગ નાગરિકની જાણ સૌથી મોટી શક્તિ છે.

3.37 લાખનો જથ્થો જપ્ત થવો માત્ર આંકડો નહીં —
તે સેકડો ગરીબ પરિવારના ન્યાયનું પ્રતીક છે.

પોલીસે ઝડપી કાર્યવાહી કરી છે, પરંતુ લોકો હવે એક જ માંગ પુનરાવર્તિત કરે છે:

“આવુ કૌભાંડ કરનારાઓને ઉદાહરણરૂપ સજા થવી જ જોઈએ.”

Author: samay sandesh