હિંદુ ધર્મના મહત્તમ તીર્થસ્થળોમાંથી એક અને પૌરાણિક અખંડ આશ્થાનું પ્રતિક એવા સોમનાથ મંદિર ટ્રસ્ટ સામે તાજેતરમાં એક ગંભીર આક્ષેપ ઉઠાવાયો છે. દશનામ ગોસ્વામી પરિવાર તરફથી-trust દ્વારા ઉધરેશ્વર મહાદેવ મંદિરે તેમનાં ૨૦૦ વર્ષથી વધુ સમયથી રહેલ આસ્થાના હકોનો ભંગ કરાયો હોવાનો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો છે.
આ મામલે દશનામ ગોસ્વામી પરિવારના પ્રતિનિધિ ગોસ્વામી ભાવેશ ગીરીએ સોમનાથ ટ્રસ્ટના અધ્યક્ષ શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીને લેખિત અરજી કરી છે, જેમાં આ સમગ્ર ઘટનાને વિષદ રીતે રજૂ કરીને તેમના વંશ-parંપરા, ધાર્મિક જવાબદારી અને પૂર્વજોના સમાધિ સ્થળોનું રક્ષણ કરવાની માંગ રજુ કરવામાં આવી છે.
૨૦૦ વર્ષથી વધુ સમયથી રહેલ ધાર્મિક સેવા અને સમાધિ સ્થાન
ગોસ્વામી ભાવેશગિરી દ્વારા અરજીમાં સ્પષ્ટ કરાયું છે કે, “અમારા પરિવાર દ્વારા છેલ્લા સાત પેઢીથી ઉધરેશ્વર મહાદેવના સ્થાન પર પૂજાવિધી, આરાધના અને ધાર્મિક સેવા કરવામાં આવી રહી છે. આ સ્થાનમાં અમારા પૂર્વજો સાધુસંત તરીકે વસવાટ કરતા, જ્યાં તેમનાં સ્મૃતિસ્થળ તરીકે સમાધિઓ આજે પણ હાજર છે.
તેઓએ જણાવ્યુ કે, “સદીઓ પહેલા લોકો અભણ અને ઓછી વિધાનિક સમજ ધરાવતા હોવાથી જમીનના દસ્તાવેજો સરકારી રીતે અમલમાં નહોતા આવ્યાં. તેમ છતાં સાચા અર્થમાં આ ધરોહર પેઢીથી પેઢી સુધી અમારું અધ્યાત્મિક કેન્દ્ર રહી છે.“
ટ્રસ્ટ દ્વારા ‘એકવવિર’ કરાયેલ જગ્યા અને ધાર્મિક અધિકારના હરણનો આક્ષેપ
વિવાદના કેન્દ્રમાં રહેલી જમીન અંગે, ગોસ્વામી પરિવારનો આક્ષેપ છે કે, “સોમનાથ ટ્રસ્ટે અમારી જાણ વગર અને વિના સહમતી તે સ્થાનનું કબજું લઇ લીધું છે. હવે અમને ત્યાં પૂજા, દર્શન કે સમાધિ સ્થાનો સુધી જવા આપવામાં મર્યાદા મૂકી દેવામાં આવી છે. આ માત્ર ભૌતિક હક નહીં પરંતુ ધાર્મિક અને ભાવનાત્મક અધિકારનું ઉલ્લંઘન છે.“
તેમણે જણાવ્યું કે, “અમે ટ્રસ્ટ સમક્ષ આ મુદ્દે વૈકલ્પિક જગ્યા આપવાની વિનંતી પણ કરી હતી, પણ તેને ગંભીરતાથી લેવામાં આવી નથી. કાયદાકીય લડાઈ પણ અમારે લડી પડી છે, છતાં હવે સમય આવી ગયો છે કે આ અવાજ દેશના વડાપ્રધાન સુધી પહોંચે.”
અરજીઅમાં નમ્ર અને ધાર્મિક સ્ફૂરણાથી રજૂ કરાયેલ માંગણીઓ
અરજીઅમાં ગોસ્વામી ભાવેશગિરીએ કહ્યું છે કે,
“અમે કોઈ અહંકારથી નહીં પણ અમારા પૂર્વજોના આદર્શ, ધરોહર અને ધાર્મિક હક માટે માંગ કરી રહ્યા છીએ. અમારા પિતૃઓની સમાધિઓ અમારા શ્રદ્ધાનું કેન્દ્ર છે. જ્યાં દર્શન પૂજન કરતા અમારું જીવન આરાધનામાં અર્પિત થયું છે. અમે માત્ર એટલુ જ માંગીએ છીએ કે આ સ્થાન ઉપર અમારું હક પુનઃસ્થાપિત થાય.“
તેમણે વડાપ્રધાનશ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદી સહિત સોમનાથ ટ્રસ્ટના ટ્રસ્ટીઓ જેમ કે શ્રી અમિત શાહ, શ્રી પી.કે.લહેરી, શ્રી જેડી પરમાર, શ્રી યોગેન્દ્ર દેસાઈ (સચિવ) વગેરેને પણ નકલ મોકલેલી છે.
સાંસ્કૃતિક સંવેદનશીલતા સામે પ્રશ્નચિહ્ન: શું વ્યવસ્થાપન અર્થશક્તિથી ઊભું રહે કે આસ્થાથી?
આ આખો મુદ્દો માત્ર જમીન કે હક્કનો નથી, પણ હિંદુ ધર્મના આધ્યાત્મિક અને આધિન પરંપરાગત વ્યવસ્થાપન સામે એક વાસ્તવિક પ્રશ્ન છે. જ્યારે ટ્રસ્ટ દ્વારા આધુનિક દ્રષ્ટિકોણથી વિસ્તરણ, વિકાસ કે સંચાલન થાય છે ત્યારે ઈતિહાસથી જોડાયેલ પૌરાણિક અધિકારોનો મૂલ્યાંકન કેવી રીતે થાય?
દરેક ધાર્મિક તીર્થમાં ઘણા નાના સંતપરિવારો સદીઓથી નિવાસ કરે છે, તેમનો સ્નેહ અને ત્યાગ – મંદિર માટે અદ્રશ્ય પણ આધારભૂત પાયાનો સ્તંભ હોય છે. જ્યારે આવા પરિવારોને વિના પતાવટ દૂર કરવામાં આવે, ત્યારે આધ્યાત્મિક વ્યવસ્થાનું માનવીય મૂલ્ય ઘટે છે.
સ્થાનિક સમર્થન અને ધાર્મિક વર્તુળોની ચિંતા
સોમનાથ પંથકના ધાર્મિક વર્તુળોમાં પણ આ મુદ્દે ચર્ચા શરૂ થઈ છે. કેટલાક મહંતો, સાધુસંતોએ ગોસ્વામી પરિવારે ઉઠાવેલી માંગણીઓને ન્યાયસંગત ગણાવી છે. કેટલીક સંતસંસ્થાઓએ જણાવ્યું કે,
“ધાર્મિક પરિવારોના હકમાં સંવેદનશીલ વ્યવહાર જરૂરી છે. તીર્થધામમાં માત્ર ઇમારતો નહીં, પણ આસ્થાની આડશાંકો પણ રહેવી જોઈએ.“
ઉપસાંહાર: આસ્થા સામે વ્યવસ્થાની ક્ષમા અને સંવાદ જરૂરી
આ સમગ્ર ઘટનાથી એક સ્પષ્ટ સંકેત મળે છે કે જ્યારે વ્યવસ્થાપન અધિકાર મેળવવા માટે વ્યાવસાયિક ઢાંચામાં આગળ વધે છે, ત્યારે સંતપરંપરાની અવાજને અવગણવું ધર્મવિરુદ્ધ ગણાય.
જામનગરથી લઈને ગુજરાતના અનેક ધર્મસ્થળો પર આવો વિવાદ ઊભો થયો છે, જ્યાં ઇતિહાસ, પરંપરા અને દસ્તાવેજ વચ્ચે અથડામણ જોવા મળે છે.
દશનામ ગોસ્વામી પરિવારની અરજીે હવે રાજકીય અને ધાર્મિક બંને ક્ષેત્રે ચર્ચા ઊભી કરી છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે સોમનાથ ટ્રસ્ટ દ્વારા આ મહત્વના ધાર્મિક વિવાદે સંવેદનશીલ રીતે શું નિવારણ લાવાય છે, અને વડાપ્રધાનશ્રી આ અરજીમાં શું પગલાં લે છે.
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/samay__sandesh/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/SamaySandeshoffice
આવા ને આવા લટટેસ્ટ ન્યુસ જાણવા માટે સમયસંદેશન્યુસની વેબસાઇટને વિઝિટ કરો
