હિંદુ સંસ્કૃતિના તેજસ્વી પ્રકાશમાં ઝળહળતા બોરીવલીના બે ગણેશ પંડાળ

મહારાષ્ટ્રનો શ્વાસ એટલે ગણપતિ બાપ્પાની મહિમા.

“ગણપતિ બાપ્પા મોરયા”ના ઉલ્લાસભર્યા નારા વિના મુંબઈનું જીવન અધૂરું લાગે છે. દર વર્ષે ભાદરવા મહિનાની ચતુર્થીથી શરૂ થતો આ ભવ્ય ઉત્સવ માત્ર ધાર્મિક જ નથી, પરંતુ સામાજિક, સાંસ્કૃતિક અને રાષ્ટ્રીય એકતાનું પ્રતિક છે. મુંબઈના દરેક ખૂણે, દરેક સોસાયટીમાં, દરેક રસ્તા પર પોતાના અંદાજે બાપ્પાની પધરામણી થાય છે.

આજે ખાસ વાત કરીએ બોરીવલી વિસ્તારમાં આવેલા બે અનોખા ગણેશ પંડાળની—એક છે શ્રી વિઘ્નહર્તા મંડળ, જે ગોપાલ કૃષ્ણ સોસાયટીમાં છેલ્લા દસ વર્ષથી સતત ભક્તિભાવથી બાપ્પાની સ્થાપના કરે છે, અને બીજું છે બાલ મિત્ર મંડળ, દત્તપાડા રોડ પર, જે ૧૯૮૪થી અવિરત રીતે સેવા અને સંસ્કૃતિનું પ્રતિક બનીને કાર્યરત છે.

આ બંને મંડળોએ આ વર્ષે તેમની ઉજવણીમાં જે થીમ્સ પસંદ કર્યા છે તે માત્ર ભક્તોને મંત્રમુગ્ધ જ નથી કરતાં, પરંતુ હિંદુ સંસ્કૃતિ, સંસ્કારો અને શૌર્યગાથાનું પ્રેરણાસ્ત્રોત બની રહ્યા છે.

વિઘ્નહર્તા મંડળનો ‘છાવા’ થીમ – છત્રપતિ સંભાજી મહારાજને અંજલિ

વિઘ્નહર્તા મંડળ દર વર્ષે પોતાના પંડાળ માટે કોઈ અનોખી થીમ પસંદ કરે છે. આ વર્ષે તેમણે ‘છાવા’ ફિલ્મથી પ્રેરિત થીમ પસંદ કરી છે. છત્રપતિ સંભાજી મહારાજનું જીવન શૌર્ય, ત્યાગ, પરાક્રમ અને ધર્મનિષ્ઠાનું અનોખું પ્રતિક છે.

ગણપતિ બાપ્પા અહીં ‘છાવા’ના સ્વરૂપમાં બિરાજમાન છે. શૂરવીર વેશભૂષા, તલવાર અને સિંહાસનની ઝાંખી સાથે બાપ્પાને જોઈને દરેક ભક્તના હૃદયમાં ગર્વ અને ભક્તિની લાગણી એકસાથે જગે છે.

મંડળના સભ્યોનું માનવું છે કે સંભાજી મહારાજે જે રીતે મોગલો અને વિદેશી આક્રમણો સામે અડગ રહીને હિંદુ ધર્મની રક્ષા કરી, તેવી જ રીતે આજના યુવાનોને પણ જીવનમાં પડકારો સામે મજબૂતાઈથી લડવું જોઈએ. જીવનમાં મુશ્કેલીઓ આવશે, પરંતુ જો સંકલ્પ અને ધીરજ સાથે સામનો કરવામાં આવે તો સફળતા નક્કી છે.

ભક્તોની પ્રતિક્રિયા

દર વર્ષે હજારો ભક્તો આ પંડાળમાં બાપ્પાના દર્શન કરવા આવે છે. આ વર્ષે ‘છાવા’ સ્વરૂપના બાપ્પાને જોઈને ભક્તોનું મન ગર્વ અને શ્રદ્ધાથી ભરાઈ જાય છે. નાના બાળકો સંભાજી મહારાજની શૌર્યકથા જાણવા આતુર છે, તો વડીલો આ થીમથી પોતાના ઈતિહાસની યાદો તાજી કરે છે.

આ રીતે વિઘ્નહર્તા મંડળે માત્ર એક પંડાળ નથી બનાવ્યો, પરંતુ ઇતિહાસને જીવંત કરીને સમાજને પ્રેરણા આપવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે.

બાલ મિત્ર મંડળ – હિંદુ સંસ્કૃતિનો ઉજાસ

બીજી તરફ, દત્તપાડા રોડ પર આવેલ બાલ મિત્ર મંડળ ૧૯૮૪થી સતત સેવા આપે છે. આ મંડળની વિશેષતા એ છે કે અહીં કોઈ રાજકીય પક્ષની છાપ નથી, કોઈ ઉઘરાણી નથી. મંડળના સભ્યો પોતે જ સેવા આપે છે, પોતે જ ફાળો એકત્ર કરે છે અને ઉત્સવનું આયોજન કરે છે.

આ વર્ષે બાલ મિત્ર મંડળે પોતાની ઉજવણીને હિંદુ સંસ્કૃતિ અને સંસ્કારોને અર્પિત કરી છે. અહીંનો પંડાળ પરંપરાગત કલા, વેદિક મૂલ્યો અને આધ્યાત્મિકતા સાથે ઝળહળે છે.

ભજન-કીર્તનથી ગુંજતું વાતાવરણ

બાલ મિત્ર મંડળમાં દરરોજ સાંજે બાળકો અને યુવાઓ મળીને ભજનગાન કરે છે. “ગણપતિ બાપ્પા મોરયા”ના નારા વચ્ચે ભજનોની મીઠી ધૂન પંડાળના વાતાવરણને દિવ્ય બનાવે છે.

અહીં ફક્ત પૂજા-અર્ચના જ નહીં, પરંતુ હિંદુ સંસ્કૃતિનો ગર્વ પણ ભક્તોને સંભળાવવામાં આવે છે. “ગર્વ સે કહો હિન્દુ હૈ હમ”નો સંદેશ દરેકના હૃદયમાં ઉર્જા ભરી દે છે.

ભવ્ય હિંદુ સંમેલનનો વિચાર

મંડળના સભ્યો હવે ભવિષ્યમાં વિસ્તારમાં ભવ્ય હિંદુ સંમેલન યોજવાનો પણ વિચાર કરી રહ્યા છે. આ સંમેલન દ્વારા હિંદુ સમાજની એકતા, સંસ્કારો અને મૂલ્યોને મજબૂત બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરાશે.

બોરીવલીના પંડાળોની વિશેષતાઓ

પરંપરા અને આધુનિકતાનો સંગમ – વિઘ્નહર્તા મંડળ ઈતિહાસની ઝાંખી કરાવે છે, તો બાલ મિત્ર મંડળ સંસ્કૃતિને ઉજાગર કરે છે.
યુવાનોનો ઉત્સાહ – બંને મંડાળોમાં યુવાઓ મોટી સંખ્યામાં જોડાય છે અને પોતાની ઊર્જા સમાજ અને ધર્મના કાર્યમાં સમર્પિત કરે છે.
સામાજિક સંદેશ – બાપ્પાના દર્શન સાથે ભક્તોને જીવનમાં પ્રેરણા, એકતા અને સંસ્કારોનો પાઠ મળે છે.
રાજકારણથી મુક્ત સેવા – ખાસ કરીને બાલ મિત્ર મંડળનું કાર્ય દર્શાવે છે કે સાચી ભક્તિ નિઃસ્વાર્થ સેવા દ્વારા જ જીવંત રહે છે.

ગણેશોત્સવનું મહત્ત્વ

ગણેશોત્સવ માત્ર ધાર્મિક ઉત્સવ નથી. તે એક સામાજિક આંદોલન છે. લોકમાન્ય બાલ ગંગાધર તિલકે આ ઉત્સવને જાહેર સ્તરે ઉજવવાનું શરૂ કર્યું હતું, જેથી બ્રિટિશ શાસન સામે હિંદુ સમાજને એક મંચ મળી રહે. આજેય આ ઉત્સવ સમાજને જોડે છે, ભક્તિ સાથે સાથે સંસ્કારોનો વારસો આપે છે અને રાષ્ટ્રપ્રેમની લાગણી જગાવે છે.

અંતિમ વિચાર

બોરીવલીના આ બંને પંડાળ સાબિત કરે છે કે ગણેશોત્સવ માત્ર પૂજા-અર્ચનાનો જ પ્રસંગ નથી, પરંતુ હિંદુ સંસ્કૃતિ, પરંપરા, ઇતિહાસ અને મૂલ્યોને ઉજાગર કરવાનો ઉત્સવ છે. વિઘ્નહર્તા મંડળે સંભાજી મહારાજના શૌર્યને જીવંત કર્યો છે, જ્યારે બાલ મિત્ર મંડળે હિંદુ સંસ્કૃતિનો દિવ્ય ઉજાસ પ્રગટાવ્યો છે.

આવા પંડાળ ભક્તોને માત્ર બાપ્પાના આશીર્વાદ જ નહીં આપે, પરંતુ જીવનમાં સંઘર્ષ સામે લડવાની શક્તિ, સંસ્કૃતિ પ્રત્યેનો ગર્વ અને સમાજ માટે કંઈક કરવાના સંકલ્પની પ્રેરણાનું સ્ત્રોત બને છે.

ગણપતિ બાપ્પાની આરતી સાથે ગુંજતા નારા એ જ સંદેશ આપે છે—
“ગણપતિ બાપ્પા મોરયા, મંગળ મૂર્તિ મોરયા, આગળ્યા વર્ષી લોંકાર્યા!”

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060