નવ દિલ્હી, તા. 07 ઑક્ટોબર : વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળની મહત્વપૂર્ણ બેઠકમાં આજે દેશના પરિવહન ક્ષેત્ર માટે એક ઐતિહાસિક નિર્ણય લેવાયો છે. મંત્રીમંડળે કુલ ₹24,634 કરોડના ખર્ચે ચાર વિશાળ રેલ્વે પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી આપી છે, જે ભારતના ચાર મુખ્ય રાજ્યો — મહારાષ્ટ્ર, મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાત અને છત્તીસગઢ —ના કુલ 18 જિલ્લાઓને સીધી રીતે લાભાન્વિત કરશે. આ પ્રોજેક્ટ્સ હેઠળ હાલના ભારતીય રેલ્વે નેટવર્કમાં આશરે 894 કિલોમીટરનો નવો ઉમેરો થશે, જે રેલ પરિવહનને વધુ ઝડપ, સલામતી અને કાર્યક્ષમતા આપશે.
🚉 મંજૂર થયેલા ચાર પ્રોજેક્ટ્સનો વિસ્તારવાર વિહંગાવલોકન :
-
વર્ધા-ભુસાવલ સેક્શન (મહારાષ્ટ્ર):
આ પ્રોજેક્ટમાં કુલ 314 કિલોમીટર લાંબી નવી લાઇન બનાવવામાં આવશે. વાર્ધા અને ભુસાવલ વચ્ચેના આ સેક્શનથી વિદર્ભ પ્રદેશના ઉદ્યોગોને તેમજ કાપડ, ખનિજ અને કૃષિ ઉત્પાદનોના પરિવહનને નવી ગતિ મળશે. આ માર્ગથી મુંબઈ અને નાગપુર વચ્ચેના રેલ ટ્રાફિકમાં રાહત મળશે અને મુસાફરો તથા માલવાહક બંને માટે મુસાફરી વધુ સરળ બનશે. -
ગોંદિયા-ડોંગરગઢ સેક્શન (મહારાષ્ટ્ર-છત્તીસગઢ):
84 કિલોમીટર લાંબી આ નવી લાઇન બે રાજ્યોને જોડશે. આ રેલ માર્ગ મધ્ય ભારતના ખનિજ સમૃદ્ધ વિસ્તારોમાં ઉદ્યોગિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપશે. ખાસ કરીને આયર્ન ઓર, કોલસો અને ઔદ્યોગિક માલના પરિવહન માટે આ માર્ગ ખૂબ જ ઉપયોગી બનશે. -
વડોદરા-રતલામ કોરિડોર (ગુજરાત-મધ્યપ્રદેશ):
આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ 259 કિલોમીટરની રેલ લાઇનનું અપગ્રેડેશન અને વિસ્તરણ હાથ ધરાશે. વડોદરા, છોટાઉદેપુર, ધર, રતલામ સહિતના વિસ્તારોમાં આ લાઇનથી મુસાફરોની સુવિધા વધશે, તેમજ માલ પરિવહન માટેનો સમય અને ખર્ચ બંને ઘટશે. આ કોરિડોર પશ્ચિમ રેલ્વે માટે એક વ્યૂહાત્મક કડી તરીકે કામ કરશે. -
ઇટારસી-ભોપાલ-બીના સેક્શન (મધ્યપ્રદેશ):
237 કિલોમીટર લાંબી આ લાઇન મધ્યપ્રદેશના રેલ પરિવહન નેટવર્કને મજબૂત બનાવશે. ભોપાલ અને બીના વચ્ચેના ઉદ્યોગો, ખેતી આધારિત કારખાનાઓ અને નાગરિક મુસાફરી માટે આ પ્રોજેક્ટ અત્યંત મહત્વનો સાબિત થશે.
💡 વિકાસના નવા માર્ગે ચાર રાજ્યો :
આ ચારેય પ્રોજેક્ટ્સ માત્ર રેલ્વેના માળખાકીય વિકાસ સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ પ્રાદેશિક આર્થિક વિકાસ, રોજગાર સર્જન, ઉદ્યોગિકીકરણ અને ગ્રામીણ જોડાણ જેવા અનેક ક્ષેત્રોમાં લાંબા ગાળે ફાયદાકારક સાબિત થશે.
આ નેટવર્ક રાજ્યો વચ્ચેના લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચમાં ઘટાડો લાવશે અને નાના ઉદ્યોગો માટે બજાર સુધી પહોંચવાનું અંતર ઘટાડશે.
🏗️ પ્રોજેક્ટ્સથી મળશે રોજગાર અને અર્થતંત્રને પ્રોત્સાહન :
કેન્દ્રીય રેલ્વે મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, આ ચાર પ્રોજેક્ટ્સના નિર્માણ દરમ્યાન લગભગ 2 લાખ લોકોને સીધો અથવા આડકતરો રોજગાર મળશે. સાથે જ પ્રોજેક્ટ પૂરા થયા બાદ હજારો લોકોને રેલ્વે સંબંધિત સેવા ક્ષેત્રોમાં રોજગારીના અવસરો મળશે.
ઉપરાંત, સ્થાનિક સપ્લાય ચેઇન, કોન્ટ્રાક્ટર્સ, મશીનરી સપ્લાયર્સ અને કાચા માલના વેપારીઓને પણ આ પ્રોજેક્ટ્સથી નોંધપાત્ર લાભ થશે.
🌾 કૃષિ અને ગ્રામીણ અર્થતંત્ર માટે આશીર્વાદ :
આ લાઇનો મુખ્યત્વે એવા વિસ્તારોમાંથી પસાર થાય છે જ્યાં કૃષિ મુખ્ય આધાર છે. નવો રેલ નેટવર્ક ખેડૂતોને તેમના ઉત્પાદનો શહેરોના મોટા બજારોમાં ઝડપથી પહોંચાડવામાં મદદરૂપ બનશે.
કૃષિ ઉપજના પરિવહન ખર્ચમાં ઘટાડો થવાથી ખેડૂતોને વધુ નફો મળશે, જે આત્મનિર્ભર ગ્રામ્ય અર્થતંત્રની દિશામાં મહત્વનું પગલું ગણાશે.
🛤️ રેલ્વે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો આધુનિકીકરણ :
આ પ્રોજેક્ટ્સ અંતર્ગત લાઇનોને ઇલેક્ટ્રિફાઇડ કરવા ઉપરાંત, આધુનિક સિગ્નલિંગ સિસ્ટમ, ડબલ લાઇનિંગ અને હાઇ-સ્પીડ ઈન્ટરચેન્જ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે.
પરિણામે ટ્રેનોની ગતિ વધશે, મુસાફરી સમય ઘટશે અને સલામતીમાં સુધારો થશે.
🇮🇳 ‘વિકસિત ભારત 2047’ માટેના સપનાને બળ આપતું પગલું :
વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ ભારત સરકારનો મુખ્ય ધ્યેય વિકસિત ભારત 2047નું છે. આ દિશામાં આ રેલ્વે પ્રોજેક્ટ્સને “મૂળભૂત માળખાકીય પરિવર્તનના ઈન્જિન” તરીકે જોવામાં આવી રહ્યા છે.
રેલવે માત્ર પરિવહનનું માધ્યમ નથી, પરંતુ તે આર્થિક વિકાસ, એકતા અને સંસ્કૃતિના આદાનપ્રદાનનું પ્રતિક છે.
કેન્દ્ર સરકારે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ પ્રોજેક્ટ્સ “મેક ઈન ઈન્ડિયા” અભિયાનને પણ પ્રોત્સાહન આપશે. રેલ લાઇન નિર્માણમાં સ્થાનિક સ્તરે ઉત્પાદિત સ્ટીલ, સિમેન્ટ, મશીનરી અને તકનીકી સાધનોનો ઉપયોગ પ્રાથમિકતા સાથે કરવામાં આવશે.
🗣️ કેન્દ્રીય રેલ્વે મંત્રાલયનો પ્રતિભાવ :
કેન્દ્રીય રેલ્વે મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું કે,
“આ ચાર પ્રોજેક્ટ્સ ભારતના રેલ્વે ઈતિહાસમાં નવો અધ્યાય ઉમેરશે. આ નિર્ણય વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના ‘ગતિ શક્તિ’ વિઝનને મજબૂત બનાવે છે. દરેક રાજ્યમાં વિકાસના સમાન અવસર મળે એ માટે રેલ્વે સૌથી મોટું સાધન છે.”
મંત્રીએ જણાવ્યું કે આ પ્રોજેક્ટ્સ 100% રાષ્ટ્રીય રોકાણથી હાથ ધરવામાં આવશે અને ખાનગી ક્ષેત્ર સાથે ટેકનિકલ સહયોગ પણ કરવામાં આવશે.
🌍 પર્યાવરણલક્ષી અને ટકાઉ વિકાસ તરફ પગલું :
રેલ પરિવહન પહેલેથી જ સૌથી વધુ પર્યાવરણમૈત્રી પરિવહન માધ્યમ ગણાય છે. નવા પ્રોજેક્ટ્સમાં ઇલેક્ટ્રિફિકેશન, ગ્રીન એનર્જી સિસ્ટમ, સોલાર લાઇટિંગ અને રિસાયક્લિંગ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને કાર્બન ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો કરાશે.
પરિણામે, રેલવે નેટવર્ક “ગ્રીન ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર”ની દિશામાં વધુ એક પગલું ભરશે.
🕰️ સમાપ્તિ અને સમયમર્યાદા :
રેલ્વે બોર્ડના અનુસાર, આ ચારેય પ્રોજેક્ટ્સને આગામી ચારથી પાંચ વર્ષમાં પૂર્ણ કરવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. પ્રોજેક્ટ્સના દરેક તબક્કા માટે માસિક મોનિટરિંગ સિસ્ટમ અમલમાં મુકવામાં આવશે જેથી વિલંબ ન થાય.
✍️ ઉપસંહાર : વિકાસના નવા યુગનો આરંભ
ભારતના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકાસની દિશામાં આ ચાર રેલ્વે પ્રોજેક્ટ્સ એક માઇલસ્ટોન સાબિત થશે.
મહારાષ્ટ્રથી લઈ મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાતથી લઈને છત્તીસગઢ સુધીનો આ જોડાણ માર્ગ માત્ર ટ્રેકનો વિસ્તાર નથી, પરંતુ તે આર્થિક પ્રગતિ, નાગરિક સુખાકારી અને રાષ્ટ્રીય એકતાનો પ્રતીક છે.
આ નિર્ણય વડાપ્રધાન મોદીના “એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારત”ના સપનાને વધુ એક પગથિયો આગળ લઈ જશે અને વિકસિત ભારત 2047ની દિશામાં મજબૂત પગલું ગણાશે.
