જામનગરમાં નદીના પટમાં વિકાસકામો પર ફરી ઉઠ્યાં સવાલ
જામનગર શહેરમાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી નદીના પટમાં અેરટીને ખોલવાની તેમજ વિવિધ પ્રકારના ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરલ વિકાસકામો ચલાવાઇ રહ્યા છે. જો કે, એ કામોનું આયોજન અને અમલ કઈ હદ સુધી યોગ્ય અને સમયસુસંગત છે તેની પર હાલ નાગરિકો તેમજ સ્થાનિક લોકો તરફથી સવાલો ઉઠાવાઇ રહ્યા છે. તાજેતરમાં પ્રકાશમાં આવેલું એક મોટું ઉદાહરણ એ છે કે, જે નદીને ખુલ્લી કરવામાં આવી હતી તે વિસ્તારની અંદર પાણીની લાઇન નાખવાનું અને તેનો કોંક્રીટ કામ ચાલુ વરસાદની મોસમ વચ્ચે જ હાથ ધરવામાં આવ્યું છે.
રેઇનસીઝનમાં કોંક્રિટ કાર્ય – જવાબદારી કે બેદરકારી?
ચોમાસાના પ્રવેશની સાથે જ જમીન ભીના પડી જતી હોય છે, વરસાદના પગલે માટી પથળતી અને ખિસકતી હોય છે ત્યારે તેવા સમયમાં કોંક્રીટના કામો કરવાને લાયક માનવામાં આવતું નથી. હજુ તો નદીના પટમાં પાણી ભરાવાની સંભાવના હોય અને નદીઓમાં વહેતા પાણીના પ્રવાહમાં પ્રકૃતિ પણ પોતાનું કાર્ય કરવાનું ચાલુ કરે ત્યારે એ વિસ્તારની અંદર પાણીની લાઈનો નાખવાનું અને તેમા કોંક્રીટના કામો કરવાનું શાસનશ્રીઓનું આ પગલું કેટલું યોગ્ય છે એ ચર્ચાનો વિષય બન્યો છે.
કઈ રીતે હોય છે નદીના પટમાં કામ કરવાના નિયમો? સામાન્ય રીતે નદીના પટમાં કોઇપણ પ્રકારની પર્મનન્ટ સ્ટ્રક્ચરલ ડેવલપમેન્ટ કરવા માટે પર્યાવરણ વિભાગ તથા જળસંબંધિત વિભાગોની મંજૂરી જરૂરી હોય છે. ઉપરાંત, આ કામો માટે મૌસમ પણ યોગ્ય હોવો જરૂરી હોય છે – સામાન્ય રીતે ચોમાસાના પહેલા અથવા પછીના સમયગાળામાં જ આ પ્રકારના કામો હાથ ધરવામાં આવતા હોય છે.
વિકાસ જરૂર, પણ સમય અને વ્યવસ્થાનો ખ્યાલ હોવો જોઈએ
જામનગર નગરપાલિકા દ્વારા નદીના પટને ખુલ્લો કરવાના અને વિતરણ માળખા સુધારવાના કામો કર્યા જતા હોવા છતાં તેમાં યોગ્ય તકેદારી રાખવામાં આવી છે કે નહિ એ મોટી વાત છે. અત્રે ખાસ ઉલ્લેખનીય છે કે, ચાલુ વરસાદ દરમિયાન જે લાઈનો નાખવામાં આવી રહી છે તેમનું કોંક્રીટ કાર્ય ભવિષ્યમાં પાટા તૂટી જવાની અથવા પાણી લીક થવાની શક્યતા ઊભી કરી શકે છે. પરિણામે નાગરિકોને પરેશાનીનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
નાગરિકોની ચિંતાઓ અને ગુસ્સો
સ્થાનિક નાગરિકોએ જણાવ્યું કે, “અમે વિકાસ વિરુદ્ધ નથી. પરંતુ વિકાસ કામો યોગ્ય સમયે અને યોગ્ય રીતથી થવા જોઈએ. આજે વરસાદના સમયમાં જ્યારે નદીના પટમાં પાણી ભરાઈ શકે છે ત્યારે ત્યાં કાર્ય કરવું અર્થહીન છે. પાણીની લાઇનમાં લિકેજ આવે તો આખો વિસ્તાર પાણીના ભરાવાથી પરેશાન થઈ શકે.”
અન્ય નાગરિકોએ પણ આ કાર્યવાહી અંગે આશંકા વ્યક્ત કરતા જણાવ્યું હતું કે, “વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના યુગમાં પણ જો આવા વિકાસકામો વિચારવિમર્શ વિના હાથ ધરાશે તો તેની અસર આખા શહેર પર પડી શકે છે. નદીઓ કુદરતી પ્રવાહ છે. તેમાં બેફામ અંદર ઘૂસીને કામ કરવું ખતરનાક સાબિત થઈ શકે.”
જવાબદારી નક્કી થવી જરૂરી
વિચારવા જેવી વાત એ છે કે, આ કામો કયા અધિકારીઓની દેખરેખ હેઠળ થઈ રહ્યા છે? શું પર્યાવરણનું પ્રમાણપત્ર લેવામાં આવ્યું છે? શું શહેરના સંચાલકો પાસે ચોમાસા પહેલાંના મૌસમ અંગેનો અભ્યાસ કર્યો હતો કે નહિ? આ તમામ સવાલો હવે નાગરિકો પૂછવા લાગ્યા છે. જો આવી કામગીરીના પરિણામે કોઈ દુર્ઘટના કે નુકસાન થાય તો તેની જવાબદારી કોણ લેશે?
શહેરી પ્લાનિંગ અને કામગીરી વચ્ચે ખોટી સિંક
જામનગર જેવા શહેરમાં જ્યાં નદીના પટો ઝડપથી શહેરીકરણની ઝપટમાં આવી રહ્યો છે, ત્યાં આવા કિસ્સાઓ વધુ જોખમભરા બની જાય છે. અનેક સ્થળોએ જોઇ શકાય છે કે, શહેરી આયોજન અને વાસ્તવિક જમીન પર ચાલી રહેલી કામગીરી વચ્ચે સંકલનની ખામી છે. જેના કારણે લોકોના જિંદગી, સંપત્તિ અને સરકારી ખર્ચ બંનેની ભયજનક બરબાદી થવાની શક્યતા વધી જાય છે.
અંતે પ્રશ્ન એ જ છે: વિકાસ કે દ્રષ્ટિહીનતા?
જામનગરમાં ચાલતા વિકાસકામો જરૂરી છે એમાં કોઈ શંકા નથી. પરંતુ તેની પ્રક્રિયા યોગ્ય હોય, સમય યોગ્ય હોય, મોસમ યોગ્ય હોય અને તે કાર્ય લોકોની સલામતીને ધ્યાને રાખીને કરવામાં આવે – એ મહત્વનું છે. આજે જો નદીના પટમાં વરસાદ દરમિયાન જ પાણીની લાઈનનું કોંક્રીટ કાર્ય થશે તો તેની ટકાઉપણું, સલામતી અને પ્રભાવશીલતા પર મોટો પ્રશ્નચિહ્ન ઊભો થાય છે.
તંત્ર પાસે નાગરિકોની અપેક્ષા
અંતે નાગરિકોની એક જ અપેક્ષા છે – અમારી સલામતીનું પૂરું ધ્યાન રાખો, કામ યોગ્ય રીતે કરો, સમયને અનુરૂપ કામ કરો અને જવાબદારીથી કરો. કેમ કે જે પણ વિકાસકામો થઈ રહ્યા છે એ હકિકતમાં નાગરિકોના ભવિષ્ય સાથે સંકળાયેલા છે.
નિષ્કર્ષ:
જામનગરના નદી પટમાં ચાલુ વરસાદે કરવામાં આવતું કોંક્રીટનું કામ તંત્રની બેદરકારી છે કે વિકસિત દ્રષ્ટિનું ઉદાહરણ? સમય જ તેની અસર બતાવશે. પરંતુ હાલના તબક્કે તંત્ર માટે જરૂરી છે કે તે નાગરિકોની ચિંતાઓને ગંભીરતાથી લે અને આગામી સમયમાં આવી બેદરકારી પુનરાવર્તિત ન થાય તે માટે કામગીરીમાં પારદર્શિતા અને જવાબદારી નક્કી કરે.
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/samay__sandesh/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/SamaySandeshoffice
આવા ને આવા લટટેસ્ટ ન્યુસ જાણવા માટે સમયસંદેશન્યુસની વેબસાઇટને વિઝિટ કરો
