જામનગર, તા. ૧૦ જુલાઈ:
શહેરી વિસ્તારના આંતરિક સ્પાઓમાં હવે માત્ર વ્યસનકારક પ્રવૃતિઓ નહીં પણ બાળમજૂરી જેવી ગંભીર અને સંવેદનશીલ સામાજિક સમસ્યાઓ પણ ઝડપાઈ રહી છે. જામનગરના રણજીતસાગર રોડ પર આવેલી ખોડિયાર એનેક્સ બિલ્ડિંગમાં આવેલ એક બોડીકેર સ્પામાંથી પોલીસની એન્ટી હ્યુમન ટ્રાફિકિંગ યુનિટ (AHTU) દ્વારા દરોડા દરમિયાન બાળ મજૂરીનો ગંભીર ગુનો પકડવામાં આવ્યો છે.
બોડીકેર સ્પાના સંચાલક અલ્પેશ જમનભાઈ પોપલિયાએ પોતાની આકર્ષક સેવાઓ આપતી સંસ્થા દ્વારા નાની વયના બાળક પાસેથી સફાઈ તેમજ અન્ય કામ કરાવતું હોવાનું ખુલ્યું છે. જેની ગંભીરતાને લઈ જામનગર એ.એચ.ટી.યુ. વિભાગ દ્વારા કાયદેસર કાર્યવાહી હાથ ધરાઈ છે.
દરોડાની વિગતો અને પોલીસની કાર્યવાહી
જામનગર પોલીસે મળેલ ગુપ્ત માહિતીના આધારે કાર્યવાહી શરૂ કરી હતી. ખોડિયાર એનેક્સ બિલ્ડિંગના ત્રીજા માળે ચાલતા બોડીકેર સ્પા ખાતે હાલત ચકાસવા માટે એન્ટી હ્યુમન ટ્રાફિકિંગ યુનિટના પી.આઈ. એ.એ. ખોખર અને તેમની ટીમે ઓચિંતો દરોડો પાડ્યો.
દરોડા દરમિયાન, એક સગીર વયના બાળક પાસેથી સફાઈ સહિતનાં કામ લેવાતા હોવાનો હકીકત બહાર આવી, જેથી બાળકને તાત્કાલિક સુરક્ષિત કબ્જામાં લઈ જામનગર બાળ સંરક્ષણ ગૃહને સોંપવામાં આવ્યો.
જજમેન્ટ એટ વનસાઈડ: બાળમજૂરી ગુનાહિત વલણ – આજે પણ ગુજરાતમાં પનપતું રાષ્ટ્રદ્રોહ સમાન છે!
બાળ મજૂરી બાબત ભારત સરકારે “જુવેનાઈલ જસ્ટિસ એક્ટ – ૨૦૧૫” અને “બાળ મજૂરી પ્રતિબંધ અધિનિયમ” જેવા કાયદા અમલમાં મૂક્યા છે. છતાં આવી ઘટનાઓ એ દર્શાવે છે કે શહેરી વિસ્તારોમાં આવાં કૃત્યો દિ્ને દિ્ન ચાલી રહ્યા છે અને નાની વયના બાળકોને તેમનાં બાળપણથી વંચિત કરવામાં આવે છે.
આ કેસમાં પણ જુવેનાઈલ જસ્ટિસ એક્ટની કલમ ૭૯ હેઠળ, અલ્પેશ પોપલિયા સામે ગુનો દાખલ કરવામાં આવ્યો છે, જે બાળકનો શારીરિક, માનસિક, આવાસીય કે શૈક્ષણિક હક હરણ કરવા બદલ બંધ બારણે ચાલતા શોષણના વિરોધમાં બહુજ મહત્વની કલમ છે.
વિશ્વાસઘાતનું નામ છે “બાળમજૂરી” – સ્પા જેવી દ્રશ્યમાત્ર ચમકતી વ્યવસ્થાઓ પાછળનું કાળું ચિત્ર
જોકે સ્પા સેન્ટરો સામાન્ય રીતે આરોગ્ય અને આરામ માટે હોવા જોઈએ, પરંતુ નમ્ર વેશ ધારણ કરેલી કેટલીક સંસ્થાઓ હકીકતમાં ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓનું અંધારું મથક બની ગઈ છે. આ કેસમાં સ્પા સંચાલકે માત્ર ખર્ચ બચાવવા માટે એક નિર્દોષ બાળક પાસેથી સફાઈ જેવી મહેનતી કામગીરી કરાવવી, એ પોતાની ભોગવટીઓ છુપાવવાના પ્રયાસ કરતા વધુ ખરાબ છે.
સ્થાનિકોમાં ઉગ્ર પ્રતિસાદ, નાગરિકો એડવોકસીની માંગ કરે છે
રામનગર વિસ્તારના સ્થાનિક નાગરિકો અને ચિંતિત વાલીઓએ આ ઘટનાને બાદબાકી કરતા જણાવ્યું કે, “આવો વ્યવસાય છે તો પુત્રીઓ કે પુત્રોને આ મહોલ્લામાં પણ મોકલવા વિચારીએ?” તેમને આશંકા છે કે વધુ સ્પાઓમાં આવી શંકાસ્પદ પ્રવૃત્તિઓ થઈ રહી હોઈ શકે છે.
અત્રે નોંધનીય છે કે અનેક સ્થાનિકોએ માંગ કરી છે કે જામનગર મહાનગરપાલિકા તથા પોલીસ વિભાગ દ્વારા દરેક સ્પા, મેસેજ પાર્લર, બ્યુટી કેર સેન્ટરોમાં surprise ચેકિંગ થવું જોઈએ.
બાળમજૂરી કઈ રીતે રાષ્ટ્રના વિકાસને ધક્કો આપે છે?
એક બાળક જ્યારે શાળાની જગ્યાએ સ્પા જેવી જગ્યાએ મહેનત કરે છે ત્યારે:
-
તે પોતાનું શિક્ષણ ગુમાવે છે,
-
બાળપણનો વિકાસ અટકે છે,
-
સમાજમાં ગુનાહિત દિશામાં મજબૂરીથી આગળ વધે છે,
-
અને ભવિષ્યમાં શ્રમશક્તિનું ક્ષય થાય છે.
આ માટે બોધવાક્ય જરૂરી છે – “શિક્ષણ માટે હક અને શ્રમ માટે નફો ન બને”.
કાયદેસરની કાર્યવાહી આગળ શું?
જેમ જેમ આ કેસ આગળ વધશે તેમ:
-
બાળ મજૂરીને કારણે POCSO અધિનિયમ સહિતના અન્ય ગુનાઓ લાગુ પડે તેવી શક્યતા પણ તપાસવામાં આવશે.
-
અલ્પેશ પોપલિયાની ધરપકડ અને રિમાન્ડ મળ્યા બાદ વધુ ખુલાસા થાય તેવી પણ સંભાવના છે.
-
અન્ય પણ સ્પા કે સંબંધિત સ્થળોએ બાળકોથી શ્રમ લેવાતું હોય તો વધુ દરોડા પડી શકે છે.
ઉપસાંહાર: દંડ નહીં, તો દંડનીયતા વધશે!
જામનગર શહેરે આ પહેલા પણ કેટલાક સ્પાઓ, હોટલો, ગેસ્ટ હાઉસમાં થઈ રહેલી ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓનો ભોગ બન્યો છે. પરંતુ હવે જ્યારે બાળકના અધિકાર હરણ થાય છે, ત્યારે માત્ર ‘ફાઈન’ કે ‘સાવધાની’ પૂરતી નથી.
જાહેર નાગરિક તરીકે આપણી જવાબદારી છે કે:
-
આવા કૃત્યો સામે અવાજ ઉઠાવવો,
-
શક્ય હોય ત્યાં FIR, RTI અથવા નગરસેવાનો માધ્યમથી અધિકારીઓને ચેતવવા,
-
અને બાળકોને સમજાવવી કે “હું અહીં કામ કરવા નથી, શાળા જવા પાત્ર છું.“
નોંધ:
આ કેસમાં બાળકનું નામ ગોપનીય રાખવામાં આવ્યું છે. નોંધનીય છે કે, નાબાલગને કામ પર લગાડવો એ માત્ર કાયદાનો ભંગ નહિ, પણ નૈતિક જવાબદારીનો ભંગ છે. જો તમારે બાળ અધિકાર, બાળમજૂરી વિરોધી અભિયાન અથવા આ મુદ્દે વધુ તથ્યપ્રેમી સામગ્રી જોઈતી હોય તો જરૂરથી કહો.
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/samay__sandesh/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/SamaySandeshoffice
આવા ને આવા લટટેસ્ટ ન્યુસ જાણવા માટે સમયસંદેશન્યુસની વેબસાઇટને વિઝિટ કરો
