અમેરિકાના વધારાના ટેરિફનો ઝટકો : ભારતથી આયાત થતી વસ્તુઓ પર કુલ ૫૦ ટકા આયાતશુલ્ક લાગુ, કેન્દ્ર સરકાર હરકતમાં

અમેરિકા અને ભારત વચ્ચે વેપાર સંબંધોને લઈને એક મોટો ઝટકો ત્યારે આવ્યો છે, જ્યારે અમેરિકન સરકારે ભારતમાંથી આયાત થતી અનેક વસ્તુઓ પર વધારાના ૨૫ ટકા ટેરિફ લગાવવાનો સત્તાવાર નોટિફિકેશન જાહેર કર્યો છે. આ નોટિફિકેશન અનુસાર કુલ આયાત શુલ્ક હવે ૫૦ ટકા થઈ જશે. આ નિર્ણય ૨૭ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૫ના રોજ બરાબર ૧૨.૦૧ વાગ્યાથી અમલમાં આવશે. આ અચાનક આવેલા પગલાથી ભારતના નિકાસકારો, ઉદ્યોગજગત, તેમજ સરકારમાં ભારે ચિંતા છવાઈ છે.

નોટિફિકેશનની વિગત

અમેરિકાની ટ્રેડ રિપ્રેઝન્ટેટિવ ઓફિસે જાહેર કરેલા આ સત્તાવાર નોટિફિકેશનમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે ભારતમાંથી આયાત થતી કેટલીક પસંદગીની કેટેગરીની વસ્તુઓ પર વધારાના ટેરિફ લાગશે. મુખ્યત્વે સ્ટીલ, ટેક્સટાઇલ્સ, ફાર્માસ્યુટિકલ્સના કેટલાક પ્રકાર, તેમજ આઈટી હાર્ડવેર સામગ્રી પર સીધી અસર થશે. અમેરિકા દલીલ આપે છે કે ભારત દ્વારા અમુક સેક્ટરોમાં સબસિડી તથા આંતરિક રક્ષણાત્મક નીતિઓ અપનાવવામાં આવતા અમેરિકન ઉત્પાદકોને નુકસાન થઈ રહ્યું છે, તેથી આ ટેરિફ લાગુ કરવાની ફરજ પડી છે.

ભારત માટે સીધી અસર

ભારત અમેરિકા માટે ત્રીજું મોટું નિકાસ કેન્દ્ર છે. ખાસ કરીને ટેક્સટાઇલ્સ, જ્વેલરી, ફાર્મા, ઓટો પાર્ટ્સ અને આઈટી હાર્ડવેરમાં ભારતનો મોટો હિસ્સો છે. નવા ટેરિફ લાગવાથી આ સેક્ટરોને સીધો આર્થિક ઝટકો લાગવાનો ભય છે. ઉદ્યોગ સંગઠનોનું કહેવું છે કે નિકાસ ખર્ચ વધી જશે, સ્પર્ધાત્મકતા ઘટશે અને ઓર્ડરનું સ્થળાંતર અન્ય દેશોમાં થઈ શકે છે. ખાસ કરીને નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (SMEs) પર આનો ભારે પ્રભાવ પડશે.

રાજકીય અને રાજદ્વારીય પ્રતિસાદ

કેન્દ્ર સરકાર તરત હરકતમાં આવી ગઈ છે. આજે જ વડાપ્રધાન કાર્યાલય (PMO)માં ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠક બોલાવાઈ શકે છે. આ બેઠકમાં નાણાં મંત્રાલય, વાણિજ્ય મંત્રાલય અને વિદેશ મંત્રાલયના અધિકારીઓ સાથે સાથે પ્રભાવિત ઉદ્યોગ ક્ષેત્રોના પ્રતિનિધિઓ પણ હાજર રહે તેવી શક્યતા છે. ભારત સરકારના સૂત્રો કહે છે કે અમેરિકા સાથે રાજદ્વારીય વાતચીતના માધ્યમથી ઉકેલ લાવવાનો પ્રયાસ થશે. WTOમાં અપીલ કરવાનો વિકલ્પ પણ સરકાર સામે ખુલ્લો છે.

ભારતીય ઉદ્યોગજગતની પ્રતિક્રિયા

ઉદ્યોગ જગતમાંથી તીવ્ર પ્રતિક્રિયાઓ આવી રહી છે. ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયન એક્સપોર્ટ ઓર્ગેનાઈઝેશન્સ (FIEO)ના પ્રમુખે જણાવ્યું કે આ પગલું ભારતના નિકાસકારો માટે અત્યંત ગંભીર છે અને તેની સામે તરત જ નીતિગત પગલાં લેવાની જરૂર છે. ફાર્માસ્યુટિકલ ક્ષેત્રના પ્રતિનિધિઓનું કહેવું છે કે “અમેરિકા ભારતના જનરિક દવાઓના સૌથી મોટા ખરીદદારોમાંનું એક છે. જો આ દવાઓ પર ૫૦ ટકા ટેરિફ લાગશે તો તેની કિંમત વધશે, જેનો સીધો ખ્યાલ અમેરિકન દર્દીઓને પણ થશે.”

વેપાર સંતુલન પર અસર

ગત કેટલાક વર્ષોમાં ભારત-અમેરિકા વેપાર ૨૦૦ અબજ ડોલરથી પણ વધુ પહોંચ્યો છે. ભારતનું અમેરિકા સાથેનું વેપાર સંતુલન મોટા પ્રમાણમાં ભારતના પક્ષમાં રહેતું આવ્યું છે. ભારત અમેરિકાને નિકાસ વધારે કરે છે જ્યારે આયાત ઓછી છે. અમેરિકાનું માનવું છે કે આ અસંતુલન દૂર કરવા માટે કડક પગલાં લેવાની જરૂર છે. નવી ટેરિફ નીતિને એ જ પ્રયાસનો ભાગ માનવામાં આવે છે.

રાજકીય અર્થશાસ્ત્ર

વિશ્વના બે સૌથી મોટા લોકતંત્રો વચ્ચે વધતો આર્થિક તણાવ માત્ર વેપારની જ વાત નથી પરંતુ રાજકીય અર્થશાસ્ત્ર સાથે પણ જોડાયેલો છે. અમેરિકામાં આવતા વર્ષે રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણી છે. ત્યાંના સ્થાનિક ઉત્પાદકો અને મજૂર સંગઠનોનો દબાણ સરકારે અનુભવ્યો છે. બીજી તરફ, ભારત પોતાના “મેક ઈન ઈન્ડિયા” અને “આત્મનિર્ભર ભારત” અભિયાન દ્વારા સ્થાનિક ઉત્પાદનને મજબૂત બનાવવાનું કાર્ય કરી રહ્યું છે. આવા સમયમાં દ્વિપક્ષીય વેપારના સંબંધોમાં આવતી ખલેલ બંને દેશો માટે ચિંતાનો વિષય છે.

સામાન્ય જનતાની અસર

આ ટેરિફનો અસરકારક પ્રભાવ માત્ર ઉદ્યોગકારો સુધી મર્યાદિત નહીં રહે પરંતુ સામાન્ય જનતા પર પણ થશે. જો ભારતીય ટેક્સટાઇલ્સ અને દવાઓના ભાવ અમેરિકામાં વધી જશે, તો અમેરિકન ગ્રાહકોને વધુ ખર્ચ સહન કરવો પડશે. બીજી તરફ, જો નિકાસ ઘટશે તો ભારતમાં રોજગાર પર પણ માઠી અસર પડશે. લાખો શ્રમિકો આ ઉદ્યોગો પર આધારિત છે.

આગામી રસ્તો

હાલની પરિસ્થિતિમાં ભારત માટે બે વિકલ્પો છે –

1. રાજદ્વારીય ચર્ચા: અમેરિકા સાથે સીધી વાટાઘાટ કરીને નીતિગત સમજૂતી લાવવી.

2. વૈશ્વિક મંચોનો સહારો: WTO જેવી સંસ્થામાં કાયદેસર પડકાર આપવો.

વિશેષજ્ઞોનું કહેવું છે કે ભારતે આ સંજોગોમાં સમજૂતીનો રસ્તો અપનાવવો જોઈએ. કારણ કે બંને દેશો વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર છે અને રક્ષા, ટેકનોલોજી તથા ઊર્જા ક્ષેત્રે સહકાર પણ વધારતા આવ્યા છે.

નિષ્કર્ષ

અમેરિકાના આ વધારાના ટેરિફના નિર્ણયથી દ્વિપક્ષીય વેપાર પર ગાઢ છાયા પડી છે. હકીકતમાં, આર્થિક દ્રષ્ટિએ તો બંને દેશો એકબીજા માટે જરૂરી છે. એક તરફ ભારત અમેરિકાના બજાર વિના પોતાના નિકાસ લક્ષ્યાંકો હાંસલ કરી શકતું નથી, તો બીજી તરફ અમેરિકાને ભારત વિના સસ્તી મજૂરી આધારિત ઉત્પાદનો અને દવાઓ ઉપલબ્ધ થઈ શકતી નથી.

અત્યારે નજર PMOમાં થનારી બેઠક પર છે. જો આ બેઠકમાંથી અસરકારક વ્યૂહરચના બને અને રાજદ્વારીય માધ્યમથી ઉકેલ આવે તો આ સંકટ ટળે તેવી આશા છે. નહીંતર, ભારતના નિકાસકારો માટે આગળના દિવસો ખૂબ કપરા સાબિત થઈ શકે છે.

👉 આ રીતે અમેરિકાના નવા ૫૦ ટકા ટેરિફે માત્ર વેપાર જગત જ નહીં પરંતુ સમગ્ર આર્થિક વ્યવસ્થાને હચમચાવી નાખી છે. ભારત સરકાર હવે કેવી રીતે આ પડકારનો સામનો કરે છે તે આગામી દિવસોમાં નિર્ધારક સાબિત થશે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060

Author: samay sandesh