ગુજરાત રાજ્યમાં ખાદ્યસુરક્ષા એક અત્યંત મહત્વનો મુદ્દો છે. લોકોના આરોગ્ય સાથે સીધો સંબંધ ધરાવતી ખોરાકની વસ્તુઓમાં ભેળસેળ કે ડુપ્લિકેટ માલનો વેપાર એક મોટી ચિંતા બની રહે છે. આ સ્થિતિમાં ખોરાક અને ઔષધ નિયમન તંત્ર (Food and Drugs Control Administration – FDCA) સમયાંતરે સક્રિય બનીને રાજ્યના નાગરિકોના આરોગ્યની રક્ષા માટે ચુસ્ત કામગીરી કરે છે.
ચાલુ વર્ષે ઓગસ્ટ 2025 માસમાં તંત્રે રાજ્યભરમાં વિશેષ અભિયાન ચલાવ્યું. નિયમિત તપાસો ઉપરાંત રાજ્યના અનેક જિલ્લામાં દરોડા પાડવામાં આવ્યા. આ કામગીરીમાં અંદાજે રૂ. 1.8 કરોડ મૂલ્યના 46 ટન જેટલા અખાદ્ય ખાદ્ય પદાર્થોનો જથ્થો જપ્ત કરવામાં આવ્યો.
આ જપ્તી દરમિયાન મુખ્યત્વે ઘી, પામ ઓઈલ, કૂકિંગ મીડિયમ અને ચાંદીના વરખનો સમાવેશ થતો હતો.
કાર્યક્રમની પૃષ્ઠભૂમિ : શુદ્ધ આહાર માટે રાજ્યની પ્રતિબદ્ધતા
ગુજરાત સરકારના માર્ગદર્શનમાં તથા મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ અને આરોગ્ય મંત્રી ઋષિકેશ પટેલના નેતૃત્વમાં રાજ્યમાં ભેળસેળયુક્ત ખાદ્યપદાર્થો સામે ઝીરો ટોલરન્સની નીતિ અપનાવવામાં આવી છે.
ખાસ કરીને શ્રાવણ માસ દરમિયાન ફરાળી ચીજવસ્તુઓ, ઘી, તેલ, મસાલા, દૂધ-દહીં જેવા પદાર્થોનો મોટા પ્રમાણમાં ઉપયોગ થતો હોવાથી આ અવધિમાં વિશેષ ડ્રાઈવ હાથ ધરવામાં આવે છે. આ વર્ષે પણ આ જ વિચાર સાથે તંત્રે રાજ્યવ્યાપી અભિયાન ચલાવીને નાગરિકોને શુદ્ધ અને સલામત આહાર મળે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે તીવ્ર પગલાં લીધા.
અભિયાનના આંકડા
-
10 જેટલા દરોડા પાડવામાં આવ્યા.
-
28 નમૂનાઓ એકત્ર કરવામાં આવ્યા.
-
અંદાજે રૂ. 1.8 કરોડ મૂલ્યના 46 ટન ખાદ્ય પદાર્થો જપ્ત થયા.
-
વિશેષ શ્રાવણ ડ્રાઈવ દરમિયાન 774 નમૂનાઓ લેવામાં આવ્યા.
-
1.77 લાખ રૂપિયાનો જથ્થો જપ્ત.
-
468 પેઢીઓની રૂબરૂ તપાસ.
-
12 ટન જથ્થો જપ્ત, તથા 32 કિલોગ્રામ જથ્થાનો તાત્કાલિક નાશ.
આ આંકડાઓ દર્શાવે છે કે તંત્ર માત્ર નમૂના લેવાથી સીમિત નથી, પરંતુ ખરાબ અને અખાદ્ય માલને તરત જ જપ્ત કરીને લોકો સુધી પહોંચે નહીં તેની વ્યવસ્થા કરે છે.
વિશિષ્ટ કેસો અને જપ્ત થયેલો માલ
આ અભિયાન દરમિયાન રાજ્યના અલગ-અલગ જિલ્લાઓમાં અનેક સ્થળોએ દરોડા પાડવામાં આવ્યા. કેટલીક મહત્વની જપ્તીઓ નીચે મુજબ છે :
સુરત
-
SRK ડેરી ફાર્મમાંથી ઘીના ત્રણ અને બટરનો એક નમૂનો લેવામાં આવ્યો.
-
અંદાજે રૂ. 65 લાખ મૂલ્યનો 10 ટન જથ્થો જપ્ત.
-
લેબોરેટરી તપાસમાં ઘીના ત્રણ નમૂનાઓ સબસ્ટાન્ડર્ડ જાહેર.
-
શ્યામ એન્ટરપ્રાઇઝમાંથી રૂ. 62 હજારનો 208 કિલો વેજ ફેટ જપ્ત.
અમદાવાદ
-
ન્યૂ આદિનાથ ડેરી પ્રોડક્ટ્સમાંથી રૂ. 2.75 લાખનો 448 કિલો ઘી જપ્ત.
-
મહાદેવ ડેરીમાંથી રૂ. 10 લાખનો 11 ટન ઘી જપ્ત – બાદમાં સબસ્ટાન્ડર્ડ જાહેર.
-
**શિવમ ઓઈલ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ, બાકરોલ-બુજરંગ (તા. દસક્રોઈ)**માંથી રૂ. 7.48 લાખનો 5 ટન પામ ઓઈલ જપ્ત.
-
કેદાર ટ્રેડિંગ કંપની, દસક્રોઈમાંથી રૂ. 6.5 લાખનો 2.7 ટન પામ ઓઈલ જપ્ત.
છત્રાલ (ગાંધીનગર જિલ્લો)
-
હેપ્પી ઓઈલ ઈન્ડસ્ટ્રીઝમાંથી રૂ. 16 લાખનો 11 ટન RBD પામ ઓઈલ જપ્ત.
ખેડા જિલ્લો (બીડજ)
-
ફૂડ સર્વિસ નેટવર્કમાંથી રૂ. 7 લાખનો 1.7 ટન ટપન કુકીંગ મીડિયમ જપ્ત.
બનાસકાંઠા
-
સુરભી ટ્રેડર્સ, વાવ અને તાસ્વી માર્કેટિંગ એન્ડ ડેરી પ્રોડક્ટ્સ, ડીસામાંથી રૂ. 5.60 લાખનો 824 કિલો શંકાસ્પદ ઘી જપ્ત.
મહેસાણા
-
મે. ડીવાઇન ફૂડ, વિજાપુર ખાતે દરોડો.
-
રૂ. 1.30 લાખનો 649 કિલો પનીર જપ્ત.
-
રૂ. 32 હજારથી વધુ મૂલ્યનો 238 કિલો રિફાઇન્ડ પામોલીન ઓઈલ જપ્ત.
તંત્રની સતત કાર્યવાહી
કમિશનર ડૉ. એચ.જી. કોશિયાએ જણાવ્યું કે આ પ્રકારની કાર્યવાહી હવે એકદમ નિયમિત બની ગઈ છે. તંત્રના ઉદ્દેશો છે :
-
નાગરિકોને શુદ્ધ ખાદ્ય સામગ્રી ઉપલબ્ધ કરાવવી.
-
ભેળસેળયુક્ત અને ડુપ્લિકેટ ઉત્પાદન કરનારાઓને કડક સજા.
-
લોકોમાં જાગૃતિ લાવવી કે નકલી ખોરાક આરોગ્ય માટે કેટલો ઘાતક છે.
-
દરોડા, નમૂના ચકાસણી અને લેબોરેટરી રિપોર્ટથી પુરાવા એકત્ર કરવું.
તંત્રે સ્પષ્ટ કર્યું કે આ કામગીરી માત્ર એક મહિનાની નથી, પરંતુ વર્ષભર ચાલતી પ્રક્રિયા છે. દર મહિને અલગ-અલગ જિલ્લાઓમાં સખત ચકાસણીઓ થતી રહે છે.
નાગરિકોના આરોગ્ય પર અસર
અખાદ્ય ખોરાકનો સીધો પ્રભાવ આરોગ્ય પર પડે છે :
-
નકલી ઘી અથવા તેલ હૃદયરોગ, કોલેસ્ટ્રોલ અને પાચન તંત્રની સમસ્યાઓ વધારતું હોય છે.
-
ભેળસેળ કરેલું પનીર કે દૂધ બાળકો અને વૃદ્ધો માટે ઝેરી સાબિત થઈ શકે છે.
-
ચાંદીના વરખ જેવી વસ્તુમાં કેમિકલ હોય તો કેન્સર સુધીના ખતરાઓ ઉભા થાય છે.
આ કારણસર તંત્રની કામગીરી સામાન્ય કાર્યવાહી નથી, પરંતુ જાહેર આરોગ્યની રક્ષા માટે અનિવાર્ય છે.
શ્રાવણ માસની વિશેષતા
શ્રાવણ મહિનામાં ફરાળી ખાદ્ય વસ્તુઓનો ઉપયોગ વધે છે. લોકો ઉપવાસ દરમિયાન વધારે તળેલી, ઘી-તેલવાળી વસ્તુઓ ખાય છે. આ સમયે જો ભેળસેળવાળો માલ બજારમાં આવે તો બીમારીઓ ઝડપથી ફેલાય શકે છે. તેથી FDCAએ ખાસ “શ્રાવણ સ્પેશિયલ ડ્રાઈવ” યોજીને ગામડાં સુધી પહોંચી તપાસ હાથ ધરી.
આગામી આયોજન
કમિશનરે સ્પષ્ટ કહ્યું કે તંત્ર **“ઝીરો ટોલરન્સ”**ની નીતિ અપનાવીને આગળ પણ કડક કાર્યવાહી કરશે.
-
વધુ લેબોરેટરી ક્ષમતાઓ ઊભી કરવામાં આવશે.
-
ખાદ્ય પેદાશોના સેમ્પલિંગ માટે ડિજિટલ ટ્રેકિંગ સિસ્ટમ લાવવામાં આવશે.
-
લોકોમાં જાગૃતિ માટે સોશિયલ મીડિયા કેમ્પેઇન ચલાવવામાં આવશે.
-
વેપારીઓને વારંવાર તાલીમ આપીને શુદ્ધ ઉત્પાદન માટે પ્રોત્સાહિત કરાશે.
ઉપસંહાર
ઓગસ્ટ 2025ના મહિને જ 46 ટન અખાદ્ય ખોરાક જપ્ત થવો એ ચોંકાવનારું છે, પરંતુ સાથે સાથે એ ખુશીની વાત છે કે તંત્ર સતર્ક છે અને નાગરિકોના આરોગ્યની રક્ષા માટે સતત કાર્યરત છે.
ગુજરાત સરકારે અને ખોરાક-ઔષધ નિયમન તંત્રએ સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે કે ભેળસેળ કરનારાઓને છોડવામાં આવશે નહીં.
લોકો માટે પણ સંદેશ સ્પષ્ટ છે :
“ખરીદતી વખતે ખાદ્ય વસ્તુની ગુણવત્તા તપાસો, પ્રમાણિત બ્રાન્ડ જ વાપરો અને શંકાસ્પદ વસ્તુ તુરંત તંત્ર સુધી પહોંચાડો.”
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
