મનોજ જરાંગે પાટીલને મુંબઈ પોલીસે ફટકારી નોટિસ: આઝાદ મેદાન ખાલી કરવાની ફરજ

મરાઠા સમાજ માટે અનામતની લડત છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં સૌથી મોટા મુદ્દા તરીકે ઉભરી આવી છે. આંદોલનના મુખ્ય ચહેરા તરીકે મનોજ જરાંગે પાટીલનું નામ સતત ચર્ચામાં રહ્યું છે.
૨૯ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૫થી તેઓ મુંબઈના આઝાદ મેદાનમાં અનિશ્ચિતકાળની ભૂખ હડતાળ પર બેઠા છે. પરંતુ હવે કોર્ટ અને પોલીસ બંનેએ તેમની હડતાળ તથા વિરોધ પ્રદર્શનને ગેરકાયદેસર અને વિક્ષેપકારક ગણાવીને તાત્કાલિક મેદાન ખાલી કરવાની નોટિસ આપી છે.

હાઈકોર્ટની કડક ટિપ્પણીઓ

બોમ્બે હાઈકોર્ટે પોતાના અવલોકનમાં જણાવ્યું કે:

વિરોધ કરવાનો અધિકાર બંધારણ આપતું હોવા છતાં, આંદોલન “માન્ય મર્યાદા” પાર કરી ચૂક્યું છે.
મુંબઈનું જનજીવન ઠપ્પ થયું છે, ખાસ કરીને ગણેશોત્સવ ૨૦૨૫ દરમિયાન.
નાગરિકોના હક્કો પર કોઈપણ આંદોલન હાવી થઈ શકે નહીં.
પહેલાથી નક્કી કરેલી શરતોનું ખુલ્લેઆમ ઉલ્લંઘન થયું છે.

કોર્ટએ સ્પષ્ટ કહ્યું કે, “મુંબઈને સ્થિર કરી શકાય નહીં; સામાન્ય નાગરિકોનું જીવન પ્રાથમિક છે.”

પોલીસની કાર્યવાહી

કોર્ટના આદેશ બાદ મુંબઈ પોલીસે તાત્કાલિક પગલા લીધા:

આઝાદ મેદાન પોલીસ સ્ટેશને મનોજ જરાંગે પાટીલ તથા તેમની કોર કમિટીને નોટિસ ફટકારી.
નોટિસમાં ઉલ્લેખ કરાયો કે:
- ફક્ત એક દિવસ માટે અને ૫૦૦૦ સહભાગીઓ સુધી જ પરવાનગી અપાઈ હતી.
- છતાં પણ પ્રદર્શન સતત ચાલુ રાખવામાં આવ્યું.
- ભીડ વધતી ગઈ અને કાયદો–વ્યવસ્થા ખોરવાઈ.
જરાંગે પાટીલના મીડિયા નિવેદનોને પણ ઉલ્લેખિત કરવામાં આવ્યા, જે નિયમોના ઉલ્લંઘનમાં ફાળો આપે છે.
પોલીસએ સ્પષ્ટ કર્યું કે વિરોધ સ્થળ તાત્કાલિક ખાલી કરવું જ પડશે.

માનવતાવાદી ચિંતાઓ

કોર્ટએ સાથે સાથે માનવતાવાદી દૃષ્ટિકોણ પણ અપનાવ્યો.

પ્રદર્શનકારીઓને પાણી–ખોરાકની કામચલાઉ વ્યવસ્થા કરવાની મંજૂરી આપી.
જો ભૂખ હડતાળ દરમિયાન મનોજ જરાંગે પાટીલની તબિયત બગડે તો તેમને તાત્કાલિક તબીબી સહાય મળી રહે તે સુનિશ્ચિત કરવાનો આદેશ આપ્યો.

મનોજ જરાંગે પાટીલની માંગ

જરાંગે પાટીલ અને તેમના સાથીઓની મુખ્ય માંગ છે:

મરાઠા સમાજને OBC શ્રેણી હેઠળ ૧૦ ટકા અનામત આપવામાં આવે.
સરકાર આ મુદ્દે સ્પષ્ટ વલણ દાખવે.

રવિવારે પણ, નિવૃત્ત ન્યાયાધીશ સંદીપ શિંદેની અધ્યક્ષતામાં આવેલા પ્રતિનિધિમંડળે પ્રદર્શન સમાપ્ત કરવાની વિનંતી કરી હતી. પરંતુ જરાંગે પાટીલે આ અપીલને ફગાવી દીધી.

રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્ય

મરાઠા અનામતનો મુદ્દો છેલ્લા કેટલાય વર્ષોથી રાજ્યની રાજકીય દિશા નક્કી કરતો આવ્યો છે.

શાસક પક્ષ માટે આ મુદ્દો માથાનો દુખાવો છે.
વિરોધ પક્ષ તેને પોતાના હિતમાં વાપરવાનો પ્રયત્ન કરે છે.
પરંતુ રસ્તાઓ પર ઉતરેલા મરાઠા યુવાનો માટે આંદોલન તેમની ઓળખ અને ભવિષ્યનો પ્રશ્ન બની ગયું છે.

હાલની સ્થિતિ

કોર્ટના આદેશ બાદ, આંદોલન હવે કાનૂની લડાઈના તબક્કામાં પ્રવેશી રહ્યું છે.
આઝાદ મેદાનમાંથી પ્રદર્શન ખાલી કરાવ્યા પછી પણ, મનોજ જરાંગે પાટીલ આગામી વ્યૂહરચના ઘડશે એવી શક્યતા છે.
પોલીસ અને પ્રશાસન માટે મુખ્ય પડકાર એ છે કે મુંબઈ જેવા મહાનગરમાં શાંતિ જાળવવી.

નિષ્કર્ષ

મનોજ જરાંગે પાટીલનું આંદોલન મહારાષ્ટ્રના સામાજિક–રાજકીય જીવનમાં માઈલસ્ટોન સાબિત થઈ રહ્યું છે. પરંતુ કોર્ટના કડક શબ્દો અને પોલીસની તાત્કાલિક કાર્યવાહી પછી હવે પ્રશ્ન એ છે કે: