મુંબઈ મોનોરેલ – એક ઝલક
મુંબઈ, ભારતની આર્થિક રાજધાની, તેની અતિ વ્યસ્ત જનજીવન અને પરિવહન સુવિધાઓ માટે સમગ્ર વિશ્વમાં જાણીતી છે. રોજબરોજ લાખો મુસાફરો ટ્રેનો, બસો, મેટ્રો, ઓટો અને ટેક્સી દ્વારા પોતાના કામકાજે પહોંચે છે. શહેરના પૂર્વ-પશ્ચિમ કોરિડોરને જોડવા માટે શરૂ કરાયેલ મોનોરેલ પ્રોજેક્ટ મુંબઈના પરિવહન તંત્રમાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું હતું. ચેમ્બુરથી સંત ગાડગે મહારાજ ચોક સુધીની મોનોરેલે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી લાખો મુસાફરોને સેવા આપી છે અને ટ્રાફિકનું ભારણ હળવું કર્યું છે.
પરંતુ છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી મોનોરેલની સેવાઓમાં ટેક્નિકલ ખામીઓ, રેક્સની જૂની થતી હાલત અને સિગ્નલિંગ સિસ્ટમની મર્યાદાઓ સામે આવી રહી હતી. આ પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને મુંબઈ મેટ્રોપોલિટન રિજન ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી (MMRDA) એ મુસાફરોની સુરક્ષા અને ભવિષ્ય માટે મજબૂત મોનોરેલ સિસ્ટમ ઉભી કરવા માટે મોટો નિર્ણય લીધો છે.
20 સપ્ટેમ્બરથી સેવાઓ અસ્થાયી રૂપે સ્થગિત
MMRDA એ જાહેરાત કરી છે કે 20 સપ્ટેમ્બર 2025 થી મોનોરેલની તમામ સેવાઓ હંગામી ધોરણે બંધ રહેશે. આ નિર્ણય માત્ર અસ્થાયી છે, પરંતુ તેના પરિણામે મુસાફરોને ભવિષ્યમાં વધુ વિશ્વસનીય, ઝડપી અને સુરક્ષિત સેવા મળી રહેશે.
સેવાઓ હાલમાં દરરોજ સવારે 6:15 વાગ્યાથી રાત્રે 11:30 વાગ્યા સુધી ચાલી રહી હતી. આ સમયગાળામાં ઇન્સ્ટોલેશન અને મેન્ટેનન્સ માટે માત્ર 3.5 કલાકનો રાત્રિ બ્લોક મળતો હતો, જે આધુનિકીકરણ જેવા મોટા કામ માટે પૂરતો નહોતો. હવે સંપૂર્ણ સસ્પેન્શન પછી રેક્સના રિટ્રોફિટિંગ, નવા રોલિંગ સ્ટોકના કમિશનિંગ, CBTC સિગ્નલિંગ અપગ્રેડ, ઇલેક્ટ્રોનિક ઇન્ટરલોકિંગ અને ટ્રેન ડિટેક્શન સિસ્ટમ્સના પરીક્ષણ માટે પૂરતો સમય મળશે.
ટેક્નોલોજીકલ અપગ્રેડ્સ – ભવિષ્ય માટેની તૈયારી
મોનોરેલને સંપૂર્ણપણે આધુનિક બનાવવા માટે અનેક નવી ટેક્નોલોજીનો અમલ શરૂ થઈ ગયો છે.
-
ઇલેક્ટ્રોનિક ઇન્ટરલોકિંગ : 32 સ્થળોએ 5 ઇલેક્ટ્રોનિક ઇન્ટરલોકિંગ સિસ્ટમ સ્થાપિત થઈ છે. આથી ટ્રેનો વચ્ચેના સંકલન અને સલામતીમાં વધારો થશે.
-
વાઇ-ફાઇ એક્સેસ પોઇન્ટ્સ : મુસાફરો માટે સુવિધા વધારવા 260 એક્સેસ પોઇન્ટ્સ લગાવવામાં આવ્યા છે.
-
RFID ટેગ્સ અને ડિટેક્શન સિસ્ટમ્સ : 500 RFID ટેગ્સ અને 90 ટ્રેન ડિટેક્શન સિસ્ટમ્સ સ્થાપિત થયા છે. આથી ટ્રેનોનું મોનિટરિંગ વધુ સચોટ બનશે.
-
વે સાઈડ સિગ્નલિંગ અને WATC યુનિટ્સ : વેસાઇડ સિગ્નલિંગ પૂર્ણ થઈ ગયું છે અને હાલમાં સંકલિત પરીક્ષણ ચાલી રહ્યું છે.
આ ટેક્નોલોજીકલ સુધારાઓથી ટ્રેનો વચ્ચેનો અંતરાલ ઓછો થશે, સેવાઓ ઝડપી બનશે અને વિશ્વસનીયતા વધશે.
રોલિંગ સ્ટોક આધુનિકીકરણ
મોનોરેલ રેકસ લાંબા સમયથી સેવા આપી રહ્યાં હોવાથી તેમનું સંપૂર્ણ ઓવરહોલિંગ અને રેટ્રોફિટિંગ જરૂરી બન્યું છે.
-
MMRDA એ SMH રેલના સહયોગથી મેધા પાસેથી 10 નવા મેક-ઇન-ઇન્ડિયા રેક્સ ખરીદ્યા છે.
-
અત્યાર સુધી 8 રેક્સ પહોંચાડી દેવામાં આવ્યા છે.
-
9મો રેક હાલ નિરીક્ષણ હેઠળ છે.
-
10મો રેક અંતિમ એસેમ્બલી સ્ટેજ પર છે.
આ નવા રેક્સ મુસાફરોને આરામદાયક, આધુનિક અને સુરક્ષિત સફર આપશે.
સસ્પેન્શન કેમ જરૂરી?
પ્રથમ નજરે લાગશે કે સેવાઓ બંધ કરવાથી મુસાફરોને મુશ્કેલી પડશે, પરંતુ આ એક લાંબા ગાળાનું લાભ આપતું પગલું છે.
-
દૈનિક કામગીરી દરમિયાન મળતો 3.5 કલાકનો રાત્રિ બ્લોક પૂરતો નથી.
-
સલામતીના પ્રોટોકોલ અનુસાર દરરોજ પાવર રેલ્સને બંધ, ડિસ્ચાર્જ અને રિચાર્જ કરવાની ફરજ પડે છે.
-
જેના કારણે ઇન્સ્ટોલેશન અને પરીક્ષણની ગતિ ખૂબ ધીમી બની ગઈ છે.
આથી, અસ્થાયી સસ્પેન્શન દરમિયાન :
-
નવા રેક્સ અને સિગ્નલિંગ સિસ્ટમ્સનું સીમલેસ કમિશનિંગ થઈ શકશે.
-
જૂના રેક્સનું ઓવરહોલિંગ કરી તેમને ફરી સેવા માટે તૈયાર કરી શકાશે.
-
કર્મચારીઓને નવી સિસ્ટમ અંગે તાલીમ આપવામાં આવશે.
તાજેતરની ટેક્નિકલ ખામીઓ – મુખ્ય કારણ
છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયાઓમાં મોનોરેલની સેવાઓ ઘણીવાર ટેક્નિકલ સમસ્યાઓના કારણે ખલેલ પામી હતી. ક્યારેક દરવાજાની ખામી, તો ક્યારેક વીજ પુરવઠાની તકલીફ અને ક્યારેક સિગ્નલિંગની ખામીના કારણે મુસાફરોને વિલંબ સહન કરવો પડ્યો હતો. મુસાફરોના સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને MMRDA એ વિશેષ સમિતિ બનાવી હતી. સમિતિએ અહેવાલ આપ્યો કે જો તાત્કાલિક આધુનિકીકરણ ન કરવામાં આવે તો સમસ્યાઓ વધી શકે છે.
મુસાફરો પર અસર અને વૈકલ્પિક આયોજન
ચેમ્બુરથી સંત ગાડગે મહારાજ ચોક સુધી મુસાફરી કરતા રોજિંદા હજારો મુસાફરો હવે અન્ય વિકલ્પો અપનાવવાની ફરજમાં રહેશે. મુસાફરોને અપીલ કરવામાં આવી છે કે તેઓ પોતાની મુસાફરી પહેલાંથી આયોજન કરે અને બસો, મેટ્રો અથવા ટ્રેનોનો ઉપયોગ કરે.
MMRDA એ BEST અને અન્ય એજન્સીઓ સાથે ચર્ચા કરી રહી છે જેથી મુસાફરોને વિકલ્પ પરિવહન ઉપલબ્ધ થઈ શકે.
મુસાફરોની સુવિધા અને ભવિષ્યના લાભ
MMRDA એ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ નિર્ણય મુસાફરોની અસુવિધા માટે નથી પરંતુ ભવિષ્યમાં વધુ સુરક્ષિત અને ઝડપી સેવા આપવા માટેનું એક વિઝનરી પગલું છે.
અપગ્રેડેડ સિસ્ટમ પછી :
-
ટ્રેનો સમયસર અને ઓછા અંતરાલે ઉપલબ્ધ થશે.
-
ટેક્નિકલ ખામીઓ ઘટશે.
-
મુસાફરોને આરામદાયક કોચ, આધુનિક સુવિધાઓ અને સુરક્ષિત મુસાફરી મળશે.
-
મુંબઈના પૂર્વીય કોરિડોરમાં ટ્રાફિક દબાણ ઘટાડવામાં મોટી રાહત મળશે.
નિષ્કર્ષ
મુંબઈ મોનોરેલનું અસ્થાયી સસ્પેન્શન કદાચ આજના દિવસે મુસાફરોને મુશ્કેલ લાગે, પરંતુ આ નિર્ણય ભવિષ્ય માટેનો એક મજબૂત રોકાણ છે. નવા રેક્સ, આધુનિક સિગ્નલિંગ, ટેક્નોલોજીકલ અપગ્રેડ્સ અને સુરક્ષિત કામગીરી સાથે મોનોરેલ ફરીથી શરૂ થશે ત્યારે મુસાફરોને ગુણવત્તાયુક્ત સેવા મળશે.
MMRDA એ સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે – “આ વિરામ નથી, પરંતુ મુંબઈને વિશ્વ સ્તરની મોનોરેલ આપવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.”
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
