જામનગર જિલ્લાના દરિયાકાંઠે આવેલું વાડીનાર સ્થિત નરારા બેટ, કુદરતી સૌંદર્ય અને જૈવવિવિધતાથી સમૃદ્ધ એવા મરીન નેશનલ પાર્કનો અગત્યનો ભાગ છે. અહીંનું દરિયાઈ પર્યાવરણ માત્ર ગુજરાત કે ભારત માટે જ નહીં, પણ વૈશ્વિક સ્તરે પણ મહત્વ ધરાવે છે. દર વર્ષે સપ્ટેમ્બર મહિનામાં સમગ્ર વિશ્વમાં મનાવવામાં આવતી ઇન્ટરનેશનલ કોસ્ટલ ક્લીન-અપ (ICC) અભિયાન અંતર્ગત આ વર્ષે પણ ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ (Indian Coast Guard – ICG) સ્ટેશન વાડીનાર દ્વારા એક વિશાળ ક્લીન-અપ ડ્રાઇવનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
આ ભવ્ય કાર્યક્રમમાં માત્ર કોસ્ટ ગાર્ડના જવાનો જ નહીં, પરંતુ અનેક સરકારી તથા ખાનગી સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓ, શાળાના બાળકો, NCC કેડેટ્સ તેમજ સ્થાનિક ગ્રામ પંચાયતના પ્રતિનિધિઓએ પણ ઉત્સાહભેર ભાગ લીધો. કુલ મળી 300થી વધુ સ્વયંસેવકોની હાજરીએ આ કાર્યક્રમને અદભુત સફળતા અપાવી.
🌊 નરારા બેટનું પર્યાવરણીય મહત્વ
નરારા બેટ પર્યાવરણીય રીતે અત્યંત સંવેદનશીલ વિસ્તાર છે. અહીં સમુદ્રી જળચર જીવોનું વિશાળ વૈવિધ્ય જોવા મળે છે. મરીન નેશનલ પાર્કમાં વિવિધ પ્રકારની પ્રવાળ ભીતો (Coral reefs), દુર્લભ માછલીઓ, સમુદ્રી કાચબા અને અનેક પ્રજાતિના પક્ષીઓ વસવાટ કરે છે. આ વિસ્તાર પર્યટકોને આકર્ષે છે, પરંતુ સાથે જ વધતી માનવીય પ્રવૃત્તિઓના કારણે પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ પણ ગંભીર સમસ્યા બની રહ્યું છે.
કાંઠા પર આવતા પ્રવાસીઓ દ્વારા પાણીની બોટલ, પ્લાસ્ટિક થેલી, ફૂડ પેકેટ, અને અન્ય કચરો બેદરકારીથી ફેંકાઈ જાય છે. આ કચરો દરિયામાં પ્રવેશીને જળચરો માટે જીવલેણ સાબિત થાય છે. દરિયાઈ કાચબા પ્લાસ્ટિકને ખોરાક સમજી ગળી જાય છે, જ્યારે માછલીઓ તથા પક્ષીઓ પણ આના શિકાર બને છે.
આ સંજોગોમાં આવા વિસ્તારોમાં સ્વચ્છતા અભિયાન માત્ર એક કાર્યક્રમ નહીં, પરંતુ પર્યાવરણના સંરક્ષણ માટે અત્યંત અગત્યનું યોગદાન સાબિત થાય છે.
🚢 કાર્યક્રમની શરૂઆત અને ભાગીદારી
ઈન્ટરનેશનલ કોસ્ટલ ક્લીન-અપ-2025 અંતર્ગત સવારે વહેલી કિરણો ફૂટતાં જ નરારા બેટ ખાતે કોસ્ટ ગાર્ડના અધિકારીઓની હાજરીમાં કાર્યક્રમનો આરંભ કરવામાં આવ્યો.
આ કાર્યક્રમમાં નીચેના સંસ્થાઓએ સક્રિય ભાગ લીધો:
-
ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (IOCL)
-
દેંદયાલ પોર્ટ ઓથોરિટી (DPA)
-
ભારત પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (BPCL)
-
નયારા એનર્જી લિમિટેડ
-
વન વિભાગ
-
મરીન પોલીસ
-
ફિશરીઝ વિભાગ
તેમજ સ્થાનિક સ્તરે NCC કેડેટ્સ, શાળાના વિદ્યાર્થીઓ અને પંચાયતના પ્રતિનિધિઓ પણ મોટી સંખ્યામાં જોડાયા હતા.
🧹 ક્લીન-અપ અભિયાનની પ્રક્રિયા
ભાગ લેનાર તમામ સ્વયંસેવકોને નાના-નાના જૂથોમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા હતા. દરેક જૂથને કચરો એકત્રિત કરવા માટે અલગ અલગ વિસ્તાર ફાળવવામાં આવ્યો. હાથમાં દસ્તાના, કચરાના થેલા તથા સુરક્ષા સાધનો લઈને સૌએ કાર્ય આરંભ્યું.
-
બીચ પર પડેલો પ્લાસ્ટિક કચરો, પાઉચ, થર્મોકોલના ટુકડા, પ્લાસ્ટિક બોટલ વગેરે મોટી સંખ્યામાં એકત્રિત કરવામાં આવ્યા.
-
માછીમારો દ્વારા વપરાતા તૂટેલા ફિશિંગ નેટ્સ તથા દોરીઓ પણ દરિયામાંથી બહાર કાઢવામાં આવી.
-
કેટલાક કચરામાંથી પુનઃપ્રયોગ કરી શકાય તેવું અલગ કરી રાખવામાં આવ્યું.
આ અભિયાનના અંતે અંદાજે 340 કિલોગ્રામ પ્લાસ્ટિક અને અન્ય કચરો એકત્રિત કરવામાં આવ્યો.
📢 જાગૃતિનો સંદેશ
કોસ્ટ ગાર્ડના અધિકારીઓએ કાર્યક્રમ દરમિયાન હાજર વિદ્યાર્થીઓ અને કેડેટ્સને સંબોધતા જણાવ્યું કે દરિયાઈ પર્યાવરણનું સંરક્ષણ દરેકની જવાબદારી છે.
“પ્લાસ્ટિક આપણા દૈનિક જીવનમાં ભલે જરૂરી લાગે, પરંતુ દરિયાઈ પર્યાવરણ માટે તે ધીમું ઝેર છે. એક બોટલ કે થેલી દરિયામાં જતાં હજારો માછલી, કાચબા કે પક્ષીના જીવન માટે ખતરનાક બની શકે છે. તેથી આપણે સૌએ Reduce, Reuse અને Recycleના સિદ્ધાંતને જીવનમાં અપનાવવો જ જોઈએ.”
આ સંદેશાએ કાર્યક્રમમાં હાજર દરેકને ઊંડો પ્રભાવિત કર્યો.
🌍 ICC-2025 નો વૈશ્વિક સંદર્ભ
ઈન્ટરનેશનલ કોસ્ટલ ક્લીન-અપ અભિયાન સમગ્ર વિશ્વમાં દરિયાઈ કાટમાળ ઘટાડવા માટે એક વિશાળ જનચળવળ રૂપે ઉજવાય છે. અમેરિકાની Ocean Conservancy નામની સંસ્થા દ્વારા 1986માં શરૂઆત કરાયેલ આ અભિયાન આજે 100થી વધુ દેશોમાં ફેલાઈ ચૂક્યું છે. દર વર્ષે લાખો સ્વયંસેવકો વિશ્વભરના દરિયાકાંઠાઓ પર જઈને કચરો સાફ કરે છે અને આંકડા નોંધે છે.
ભારતમાં કોસ્ટ ગાર્ડ આ અભિયાનને નેતૃત્વ આપે છે અને દરિયાઈ સુરક્ષા સાથે સાથે પર્યાવરણ સંરક્ષણ માટે પણ કાર્ય કરે છે.
👩👩👧👦 યુવાનોની ભાગીદારી
આ વખતે ખાસ વાત એ રહી કે સ્થાનિક શાળાઓમાંથી આવેલા બાળકો અને NCC કેડેટ્સે ખૂબ ઉત્સાહ સાથે ભાગ લીધો. તેમના હાથમાં કચરાના થેલા અને ચહેરા પર પર્યાવરણ માટેની ચિંતા સ્પષ્ટ દેખાતી હતી.
એક વિદ્યાર્થીએ કહ્યું:
“અમે સામાન્ય રીતે બીચ પર મોજ કરવા જઈએ છીએ, પરંતુ આજે અમે અહીં સફાઈ કરવા આવ્યા છીએ. હવે પછી બીચ પર કચરો નહીં ફેંકીએ અને બીજાને પણ સમજાવીએ.”
આવા નાના પગલાં ભવિષ્યમાં મોટા પરિવર્તન લાવી શકે છે.
🔬 વિજ્ઞાનીઓ અને પર્યાવરણપ્રેમીઓની ચેતવણી
પર્યાવરણવિદો સતત ચેતવણી આપે છે કે પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ આગામી વર્ષોમાં માનવજાત માટે સૌથી મોટો ખતરો બની શકે છે. દર વર્ષે લાખો ટન પ્લાસ્ટિક દરિયામાં પહોંચે છે. તેના કારણે Microplasticsનું સર્જન થાય છે, જે ખોરાક ચક્રમાં પ્રવેશી મનુષ્યના શરીરમાં સુધી પહોંચે છે.
નરારા બેટ જેવા પર્યાવરણીય સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં જો સમયસર પગલા ન લેવાય તો કુદરતી તંત્રને અપૂરણીય નુકસાન થઈ શકે છે.
🏆 સહભાગીઓનો સન્માન અને સમાપન
અભિયાનના અંતે બધા સ્વયંસેવકોનું આભાર માનવામાં આવ્યું. દરેકને પ્રમાણપત્ર આપવામાં આવ્યા જેથી તેઓ ભવિષ્યમાં પણ આવા કાર્યક્રમોમાં જોડાવા પ્રેરિત થાય.
કોસ્ટ ગાર્ડ અધિકારીઓએ વન વિભાગ અને અન્ય સહયોગી સંસ્થાઓનો વિશેષ આભાર વ્યક્ત કર્યો. સમાપન પ્રસંગે સૌએ મળીને પ્રતિજ્ઞા લીધી કે પ્લાસ્ટિકનો ઓછામાં ઓછો ઉપયોગ કરી પર્યાવરણ બચાવશે.
✅ નિષ્કર્ષ
નરારા બેટ ખાતે યોજાયેલ આ ક્લીન-અપ ડ્રાઇવ માત્ર એક દિવસની સફાઈ જ નહોતી, પરંતુ પર્યાવરણ સંરક્ષણ માટેનો શક્તિશાળી સંદેશ હતો. 340 કિલોગ્રામ પ્લાસ્ટિક કચરો એકત્રિત કરવાનો આંકડો ચોંકાવનારો છે, પરંતુ સાથે જ તે આપણે સૌને યાદ અપાવે છે કે જો સમયસર પગલા ન લેવાય તો આપણા સમુદ્રો કચરાના ઢગલામાં ફેરવાઈ જશે.
કોસ્ટ ગાર્ડ, સરકારી એજન્સીઓ, ઉદ્યોગિક એકમો, સ્થાનિક લોકો અને ખાસ કરીને યુવાનોની સંયુક્ત ભાગીદારી દર્શાવે છે કે સાચી ઇચ્છા અને એકતાથી મોટા પરિવર્તન શક્ય છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
