ખનીજ ચોરો પર વહીવટી તંત્રની લાલ આંખ : તાલાલા-વેરાવળમાં રૂ. 5.12 લાખની ખનીજ ચોરી પકડાઈ, ચાર વાહનો કબ્જે, કડક કાર્યવાહીથી ખાણમાફિયાઓમાં ચકચાર

દક્ષિણ ગુજરાતથી લઈને સૌરાષ્ટ્રના તટવર્તી વિસ્તારો સુધી ખનીજ ચોરીની સમસ્યા વર્ષોથી ઉગ્ર બની રહી છે. કુદરતી સંપત્તિને ગેરકાયદે રીતે લૂંટવાનો આ કિમિયો માત્ર રાજ્યની આર્થિક વ્યવસ્થાને નુકસાન પહોંચાડતો નથી, પરંતુ પર્યાવરણના સંતુલનને પણ ગંભીર રીતે ખલેલ પહોંચાડે છે. તાજેતરમાં જ જુનાગઢ જિલ્લાના વેરાવળ તથા તાલાલા તાલુકામાં આ પ્રકારની ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ સામે વહીવટી તંત્ર દ્વારા ત્રાટક મારવામાં આવ્યો હતો. જિલ્લા કલેકટર શ્રી એન.વી. ઉપાધ્યાયના માર્ગદર્શન હેઠળ ખાણ અને ખનીજ કચેરીની ટીમે સઘન તપાસ અભિયાન ચલાવ્યું, જેમાં કુલ ચાર વાહનો પકડાયા હતા. આ વાહનોમાંથી બેના માલિકો પાસેથી તાત્કાલિક રૂ. 0.90 લાખનો દંડ વસુલાયો છે, જ્યારે અન્ય બે વાહનો સામે રૂ. 4.52 લાખની દંડની કાર્યવાહી હાથ ધરવામાં આવી છે. આમ, કુલ રૂ. 5.12 લાખની ખનીજ ચોરીનો ભાંડાફોડ કરીને વહીવટી તંત્રએ પોતાની કડક મનોદશાનો સ્પષ્ટ સંદેશો આપી દીધો છે.

ખનીજ ચોરી : સતત વધી રહેલી ચિંતા

રાજ્ય સરકાર વર્ષોથી ખનીજ ચોરીને લગતી ગંભીર ફરિયાદો મેળવી રહી છે. ખાસ કરીને ક્વૉરી, રેતી, બ્લૅકસ્ટોન અને અન્ય કુદરતી ખનીજોનો ગેરકાયદે ખનન એક મફતિયાનો વ્યવસાય બની ગયો છે. વાહનોમાં રાત્રિના અંધારાનો લાભ લઈને ખનીજનો પરિવહન કરવામાં આવે છે. આ કારણે સરકારને લાખો રૂપિયાનું આવકનુક્સાન થાય છે. તાલાલા તથા વેરાવળ જેવા વિસ્તારોમાં દરિયાકાંઠાની નજીકથી ખનીજ ઉપાડવાની ઘટનાઓ ઘણીવાર સામે આવી છે. આ કારણે પર્યાવરણને નુકસાન થવા સાથે જ કાંઠો પણ ખસી જવાની ભીતિ ઊભી થાય છે.

ખનીજ ચોરી રોકવા માટે રાજ્ય સરકારે નિયમો બનાવીને દંડની જોગવાઈ કરી છે. પરંતુ તંત્રની સાવચેત નજરથી બચીને ખાણમાફિયા હજીયે ગેરકાયદે ધંધો ચલાવે છે. આવા સમયમાં વહીવટી તંત્ર દ્વારા કરાયેલા અચાનક દરોડા ખાણમાફિયાઓ માટે લાલબત્તી સમાન સાબિત થાય છે.

કલેકટરશ્રીની કડક સૂચનાઓ

જિલ્લા કલેકટર શ્રી એન.વી. ઉપાધ્યાયે તંત્રને સ્પષ્ટ સૂચનાઓ આપી છે કે, ખનીજ ચોરી સહન કરાશે નહીં. ખાણ અને ખનીજ કચેરીને સમયાંતરે અચાનક તપાસ હાથ ધરવાની તથા ગેરકાયદે પરિવહન કરતી ગાડીઓને તરત જ કબ્જે કરીને દંડ વસૂલવાની ફરજ સોંપવામાં આવી છે. આ સૂચનાઓ અનુસાર તાજેતરમાં કરવામાં આવેલી કાર્યવાહીમાં તંત્રને નોંધપાત્ર સફળતા મળી છે.

કાર્યવાહીની વિગત

તંત્ર દ્વારા વેરાવળ તથા તાલાલા તાલુકામાં હાથ ધરાયેલી તપાસમાં કુલ ચાર વાહનોને બિનઅધિકૃત રીતે ખનીજ વહન કરતા ઝડપાયા.

બે વાહનોમાંથી તરત જ રૂ. 0.90 લાખનો દંડ વસૂલાયો.
અન્ય બે વાહનો સામે નિયમ અનુસાર રૂ. 4.52 લાખની દંડની કાર્યવાહી હાથ ધરાઈ રહી છે.

આ રીતે કુલ રૂ. 5.12 લાખની ખનીજ ચોરી પકડાઈ છે. વાહનોને કાયદેસરની કાર્યવાહી પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી કબ્જે રાખવામાં આવશે.

ખાણમાફિયાઓમાં ચકચાર

આ કાર્યવાહી પછી તાલાલા-વેરાવળ વિસ્તારમાં ખાણમાફિયાઓમાં ચકચાર મચી ગઈ છે. લાંબા સમયથી સ્થાનિક સ્તરે સાંઠગાંઠ કરીને ચાલતા આ ધંધાને આ ઝાટકાએ મોટો ઝટકો આપ્યો છે. ખનીજ ચોરી રોકવા માટે સ્થાનિક જનતા અને પર્યાવરણપ્રેમી સંગઠનો વારંવાર અવાજ ઉઠાવતા આવ્યા છે. હવે તંત્રે હાથ ધરી છે તે જોતા લોકોમાં સંતોષનો માહોલ જોવા મળે છે.

પર્યાવરણ પર ખનીજ ચોરીનો ઘાતક પ્રભાવ

ખનીજ ચોરી માત્ર સરકારની આવકને અસર કરતી નથી, પરંતુ કુદરતી તંત્ર પર પણ ઘાતક અસર કરે છે.

નદીનાં પટમાંથી બિનઅધિકૃત રેતી ખોદકામ થવાથી નદીઓની દિશા બદલાઈ શકે છે.
દરિયાકાંઠા નજીકથી રેતી ઉપાડવાથી દરિયા કાંઠાનો ક્ષય થાય છે, જેના કારણે દરિયાઈ તોફાન સમયે ગામડાંઓ પર ખતરો વધે છે.
જમીનમાંથી અતિશય ખોદકામ થવાથી ભૂગર્ભ જળસ્તર નીચે ખસી જાય છે.

આવા અનેક પરિબળોને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર દ્વારા કડક કાયદા ઘડવામાં આવ્યા છે. પરંતુ ખાણમાફિયાઓ નફાની લાલચમાં આ કાયદાનો ભંગ કરતા હોય છે.

કાયદેસરની જોગવાઈ

ગેરકાયદે ખનન અને ખનીજ ચોરી સામે રાજ્ય સરકારે ‘ગુજરાત માઈનિંગ એક્ટ’ અંતર્ગત કડક જોગવાઈ કરી છે.

ગેરકાયદે ખનન કે ખનીજ પરિવહન કરતા પકડાયેલા વાહનોને તરત જ કબ્જે કરવામાં આવે છે.
લાખોથી કરોડોના દંડની જોગવાઈ છે.
ફરી વાર આ ગુનામાં ઝડપાય તો વાહન જપ્ત કરીને હરાજી કરવાની કાર્યવાહી થાય છે.

તાલાલા-વેરાવળમાં થયેલી કાર્યવાહી એનો સ્પષ્ટ દાખલો છે કે તંત્ર હવે કડક વલણ અપનાવી રહ્યું છે.

સ્થાનિક જનતાની પ્રતિક્રિયા

આ સમગ્ર કાર્યવાહી અંગે સ્થાનિક લોકોમાં ખુશી જોવા મળી રહી છે. તાલાલા તથા વેરાવળ વિસ્તારમાં લાંબા સમયથી ગેરકાયદે ખનીજ ચોરી ચાલતી હોવાના આરોપો હતા. ગામજનો ઘણીવાર તંત્ર સુધી અવાજ પહોંચાડતા હતા. હવે તંત્રે કડક પગલા લીધા છે તે જોતા લોકોમાં આશાનું વાતાવરણ છવાયું છે.

એક ગામજનએ જણાવ્યું કે, “અમારા વિસ્તારમાં રાત્રે ટ્રકોની આવન-જાવન ચાલતી હતી. આ કારણે રસ્તાઓ ખરાબ થઈ જતા અને ધૂળમાટીથી લોકો પરેશાન થતા. હવે તંત્રએ પગલાં લીધાં છે તે જોઈને અમને રાહત મળી છે.”

ભવિષ્યની દિશા

તંત્ર હવે આવનારા દિવસોમાં આવા દરોડાઓને વધુ નિયમિત બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. કલેકટરશ્રીએ સૂચના આપી છે કે, માત્ર તાલાલા-વેરાવળ જ નહીં પરંતુ સમગ્ર જિલ્લામાં ખનીજ ચોરીના કેસો સામે ઝીરો ટોલરન્સ અપનાવવું જોઈએ. અચાનક દરોડા, રાત્રિના સમયમાં તપાસ તથા ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ખાણમાફિયાઓને પકડવાની દિશામાં કાર્યવાહી હાથ ધરાશે.

અંતિમ શબ્દ

તાલાલા અને વેરાવળમાં થયેલી આ કાર્યવાહી વહીવટી તંત્રની દ્રઢ મનોદશાનો સ્પષ્ટ સંદેશ છે. ખનીજ ચોરી કરનારાઓ માટે હવે છૂટછાટનો કોઈ રસ્તો નથી. કુદરતી સંપત્તિની ચોરી અટકાવવા માટે સરકાર તથા તંત્રની આ સંયુક્ત મહેનત સફળ થશે તો જ પર્યાવરણનું સંતુલન બચાવી શકાય અને રાજ્યની આવકમાં વધારો થશે.

વહીવટી તંત્રની લાલ આંખ હવે ખાણમાફિયાઓ માટે કડક ચેતવણી સમાન છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606