દ્વારકા, જ્યાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે પોતાના રાજ્યની સ્થાપના કરી હતી, તે પવિત્ર ભૂમિ પર દરેક તહેવાર એક નવી ઉર્જા અને આસ્થા સાથે ઉજવાય છે. નવરાત્રિ એ તો દ્વારકાના ધાર્મિક જીવનનું હ્રદય છે. અહીં માત્ર મંદિરોમાં જ નહીં, પણ ગલીઓ, ચોક અને વિસ્તારોમાં પણ ભક્તિ અને ઉત્સવનો રંગ છવાઈ જાય છે. આવા પાવન પ્રસંગે “જય અંબે ગરબી મંડળ”, જે ખાસ કરીને મહિલાઓ દ્વારા સંચાલિત છે, વર્ષો થી અનોખી પરંપરા જાળવીને ગરબી મહોત્સવનું આયોજન કરે છે.
આ ગરબી મંડળ માત્ર નૃત્ય, સંગીત અને ઉત્સવનો માધ્યમ નથી, પરંતુ સામાજિક એકતા, ધાર્મિક શ્રદ્ધા અને સ્ત્રી-શક્તિના પ્રતિકરૂપે ઊભર્યું છે. વર્ષોથી ચાલતી આવી મહિલા સંચાલિત ગરબી આજે દ્વારકાની ઓળખ બની ગઈ છે.
ગરબી મંડળની સ્થાપના અને પરંપરાનું જતન
“જય અંબે ગરબી મંડળ”ની સ્થાપના દાયકાઓ પહેલા થોડી મહિલાઓએ ભક્તિની ભાવના સાથે કરી હતી. શરૂઆતમાં થોડા ઘરોની મહિલાઓ ભેગી થઈને સરળ રીતે ગરબી રમતી. સમય જતાં આ પરંપરા વિસ્તરી ગઈ અને આજે તે દ્વારકાના જાણીતા ઉત્સવોમાં ગણી શકાય છે.
આ મંડળનો મુખ્ય ઉદ્દેશ માતા અંબાને ભાવપૂર્વક પ્રાર્થના કરવો, સમાજમાં સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોનું સંવર્ધન કરવું અને સ્ત્રીઓની સક્રિય ભૂમિકા સાબિત કરવી છે.
મહિલાઓ દ્વારા સંચાલન – એક અનોખી ઓળખ
સામાન્ય રીતે ગરબા મંડળોમાં પુરુષોનું પ્રભુત્વ જોવા મળે છે, પરંતુ દ્વારકાનું “જય અંબે ગરબી મંડળ” સંપૂર્ણપણે મહિલાઓ દ્વારા સંચાલિત છે. આમાં આયોજન, સજાવટ, માઇક સિસ્ટમ, ભજન-કીર્તન, ગરબા તાલીમ, નાણાકીય વ્યવસ્થા સહિતના તમામ ક્ષેત્રોમાં મહિલાઓ જ અગ્રીમ છે.
આથી આ મંડળ મહિલાઓને આત્મવિશ્વાસ, સ્વાવલંબન અને નેતૃત્વના પાઠ શિખવાડે છે. યુવા પેઢી ખાસ કરીને કિશોરીઓ આ મંડળ દ્વારા પ્રેરણા લે છે કે સમાજમાં સ્ત્રીઓ પણ મોટા સ્તરે આયોજન કરી શકે છે.
નવરાત્રિ દરમિયાન ગરબીનું આયોજન
દર વર્ષે નવરાત્રિમાં “જય અંબે ગરબી મંડળ” ઉત્સાહી કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે. ગરબી શરૂ કરતા પહેલા માતાજીની આરતી, ચાંદલો, કુંડમાં દીવો પ્રગટાવવો અને શાસ્ત્રીય વિધિ દ્વારા સ્થાપના થાય છે.
ગરબા રમતી વખતે પરંપરાગત વાદ્યો – ઢોલ, તબલા, ઝાંઝ, મંજિરો સાથે આધુનિક સંગીત સાધનોનો પણ સુમેળ જોવા મળે છે. મહિલાઓ પરંપરાગત પોશાક – ચણિયા ચોળી, ઓઢણી અને કાંથલા સાથે, ગળામાં ચાંદી-સોનાના દાગીના પહેરીને ઝળહળતી જોવા મળે છે.
ગરબીની પ્રાર્થના એવી હોય છે કે –
“હે અંબે મા, તું અમારી પર કૃપા કરજે, દુઃખ દૂર કરજે અને સદાય સુખ-શાંતિ આપજે.”
સામાજિક અને ધાર્મિક સંદેશો
આ મંડળ માત્ર ગરબા રમવા પૂરતું નથી, પરંતુ સમાજને સકારાત્મક સંદેશ આપવાનું પણ કામ કરે છે. દર વર્ષે ગરબીના કાર્યક્રમમાં સ્વચ્છતા, શિક્ષણ, સ્ત્રી-સશક્તિકરણ, નશાબંધી, પર્યાવરણ જતન જેવા વિષયો પર નાટિકાઓ, ગીતો અને પ્રવચનો યોજાય છે.
દ્વારકાના લોકો ખાસ કરીને આ મંડળને એ કારણે પણ માન આપે છે કે અહીં ભક્તિ સાથે જાગૃતિ અભિયાન જોડાય છે.
દ્વારકાની ધાર્મિક ધરોહર અને ગરબીનો રંગ
દ્વારકા પોતે જ ભારતનું એક અતિ પવિત્ર યાત્રાધામ છે. વિશ્વપ્રસિદ્ધ દ્વારકાધીશજીનું મંદિર અહીં આવેલા છે, જ્યાં વર્ષભર યાત્રાળુઓનો પ્રવાહ રહે છે.
નવરાત્રિના પ્રસંગે જ્યારે દ્વારકાના માર્ગોમાં દીપોની કિરણજ્યોતિ ફેલાય છે, ત્યારે “જય અંબે ગરબી મંડળ”ની ગરબી આ પવિત્રતામાં એક નવી કડી ઉમેરે છે.
યાત્રાળુઓ ખાસ કરીને દ્વારકા આવ્યા હોય ત્યારે સ્થાનિક ગરબીનો આનંદ માણવા આ મંડળના કાર્યક્રમોમાં હાજરી આપે છે.
સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો અને સ્પર્ધાઓ
આ મંડળ દર વર્ષે વિવિધ ગરબા સ્પર્ધાઓ, શ્રેષ્ઠ વસ્ત્ર પરિધાન સ્પર્ધા, શ્રેષ્ઠ દંપતી ગરબા જેવી સ્પર્ધાઓનું આયોજન કરે છે.
વિજેતાઓને સ્મૃતિચિહ્નો અને પુરસ્કાર આપીને પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે. આથી મહિલાઓમાં માત્ર ઉત્સાહ જ નહીં, પરંતુ સાંસ્કૃતિક ગૌરવની ભાવના પણ વિકસે છે.
વિશેષતા – સર્વે ભાવ ભક્તિથી ઉજવણી
આ મંડળની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે અહીં સર્વે ભાવ ભક્તિથી ગરબી રમાય છે.
-
કોઈપણ જાતિ, વર્ગ કે સમાજની ભેદભાવ વિના મહિલાઓ ભેગી થાય છે.
-
તમામ ઉંમરના સ્ત્રીઓ – કિશોરીઓથી લઈને વૃદ્ધા સુધી – ઉત્સાહથી ગરબીમાં ભાગ લે છે.
-
કાર્યક્રમ દરમિયાન સૌ સાથે મળીને પ્રસાદ બનાવે છે, માતાજીને અર્પણ કરે છે અને પછી સૌ સાથે ભોજન કરે છે.
આ રીતે આ મંડળ ભક્તિ સાથે સમાનતા અને સામાજિક એકતાનો જીવંત સંદેશ આપે છે.
સ્થાનિક સમાજમાં મંડળનું મહત્વ
“જય અંબે ગરબી મંડળ” માત્ર નવરાત્રિમાં જ નહીં, પરંતુ વર્ષ દરમિયાન પણ સામાજિક કાર્યોમાં સક્રિય રહે છે.
-
જરૂરિયાતમંદ વિદ્યાર્થીઓને શૈક્ષણિક સહાય પૂરી પાડવી.
-
અનાથાશ્રમ અને વૃદ્ધાશ્રમમાં દાન કરવું.
-
આરોગ્ય કેમ્પ અને રક્તદાન શિબિરનું આયોજન કરવું.
આ કારણે દ્વારકાના નાગરિકો આ મંડળને માત્ર ગરબા માટે નહીં, પરંતુ સામાજિક સેવા માટેનું કેન્દ્ર માને છે.
ભવિષ્ય માટેનો દ્રષ્ટિકોણ
આ મંડળ આગામી વર્ષોમાં વધુ યુવા પેઢીને જોડીને ગરબીની પરંપરાને વૈશ્વિક સ્તરે પહોંચાડવા ઇચ્છે છે.
-
ઓનલાઈન લાઈવ ગરબા કાર્યક્રમો.
-
અન્ય શહેરોમાં મહિલા સંચાલિત મંડળોની સ્થાપના માટે માર્ગદર્શન.
-
દ્વારકાની સંસ્કૃતિને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પહોંચાડવા પ્રચાર.
સમાપન – સ્ત્રીશક્તિનો મહોત્સવ
દ્વારકાનું “જય અંબે ગરબી મંડળ” એ સાચા અર્થમાં સ્ત્રીશક્તિનો ઉત્સવ છે. અહીં માત્ર ગરબા નથી, પરંતુ ભક્તિ, સંસ્કૃતિ, સેવા અને એકતાનો સંગમ છે.
મહિલાઓ દ્વારા સંચાલિત આ મંડળે સમાજને બતાવ્યું છે કે જ્યારે સ્ત્રીઓ આગળ આવે છે, ત્યારે પરંપરાઓને નવો આયામ મળે છે અને ધાર્મિક-સાંસ્કૃતિક ઉત્સવોમાં નવી જ્યોતિ પ્રગટે છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
