ડુંગળીના ઓછા ભાવ સામે જામજોધપુરમાં અનોખો વિરોધ : ધારાસભ્ય હેમંત ખવા ખેડુતો સાથે રેલીમાં, વેપારીઓને મફત ડુંગળી વહેંચી સરકાર સુધી પહોંચાડ્યો સંદેશ

જામજોધપુર લાલપુર મતવિસ્તારના લોકપ્રિય ધારાસભ્ય હેમંતભાઈ ખવા દ્વારા ખેડૂતોની પીડા અને તેમની હાલતને અવાજ આપવા અનોખું પગલું લેવામાં આવ્યું. ડુંગળીના ઓછા ભાવને લઈને ખેડૂતોની વ્યથા હવે માત્ર ગામડાંની બેઠકો કે સોસાયટી સુધી સીમિત રહી નથી, પરંતુ ખુલ્લા માર્ગો પર ઉતરીને એક વિશાળ ચળવળનું સ્વરૂપ ધારણ કરી રહી છે. તાજેતરમાં જામજોધપુર મીની બસ સ્ટેશનથી મામલતદાર કચેરી સુધી એક વિશાળ રેલી યોજાઈ હતી જેમાં સેકડો ખેડૂત ભાઈઓ જોડાયા હતા. આ રેલીમાં ખેડૂતોએ પોતાના દુઃખને અનોખી રીતથી વ્યક્ત કરતાં માર્ગમાં વેપારીઓ, રીક્ષાવાળાઓ, લારીવાળાઓ અને રસ્તે જતા સામાન્ય નાગરિકોને વિનામૂલ્યે ડુંગળી વહેંચી.

આ પ્રકારનો વિરોધ માત્ર એક રાજકીય કાવતરુ નહોતું, પરંતુ ખેડૂતોની વ્યથા, તેમના ઘરના અગણિત પ્રશ્નો અને જીવન-મરણના સંકટનું ચિત્રણ હતું.

ખેડૂતોની હાલત : પરિશ્રમ છતાં અવગણના

ગુજરાત રાજ્ય સહિત દેશભરમાં ડુંગળી ખેડૂતો માટે આશીર્વાદ સમાન પાક માનવામાં આવે છે. પરંતુ છેલ્લા કેટલાક મહિનાથી બજારમાં ડુંગળીના ભાવ એટલા ઘટી ગયા છે કે ખેડૂતોને ઉત્પાદન ખર્ચ પણ પોસાતો નથી. ખાતર, કીટનાશક દવાઓ, સિંચાઈ અને મજૂરીમાં ખેડૂતોએ હજારો રૂપિયા ખર્ચ્યા હોવા છતાં તેમને વેચાણ સમયે દર કિલો માટે માત્ર ૨ થી ૩ રૂપિયા મળતા હતા. ઘણી વખત સ્થિતિ એવી સર્જાય છે કે ખેડૂતો પોતાના ખેતરમાં ઉપજેલી ડુંગળી રસ્તા પર ફેંકી દેતા હોય છે કારણ કે તેને ગોડાઉનમાં રાખવું કે બજારમાં લાવવું એ પણ નુકસાનકારક બની જાય છે.

ધારાસભ્ય હેમંત ખવા આ પરિસ્થિતિને સારી રીતે સમજતા હતા. તેથી ખેડૂતો સાથે shoulder to shoulder રહી, તેમણે પોતે આગળ વધીને આંદોલનની આગેવાની લીધી.

રેલીનો આરંભ : મીની બસ સ્ટેશનથી ઉત્સાહી મંડળી

રેલીનું આયોજન ખૂબ જ આયોજનબદ્ધ રીતે કરવામાં આવ્યું હતું. સવારે જામજોધપુર મીની બસ સ્ટેશન ખાતે મોટી સંખ્યામાં ખેડૂત ભાઈઓ, યુવાનો તેમજ મહિલાઓ એકત્ર થયા. હાથમાં પ્લેકાર્ડ્સ અને બેનરો સાથે ખેડૂતો “ડુંગળીના ભાવમાં વધારો કરો”, “ખેડૂતોને યોગ્ય ન્યાય આપો”, “ડુંગળી અમારા માટે જીવન છે” જેવા સૂત્રોચ્ચાર કરતા આગળ વધ્યા.

રેલીમાં દરેક ખેડૂત સાથે ડુંગળીની થેલી અથવા ડબ્બા હતા. લોકોમાં જાગૃતિ લાવવા માટે ખેડૂતો માર્ગમાં આવનાર વેપારીઓ, રીક્ષાચાલકો, લારીવાળાઓ તેમજ અન્ય નાગરિકોને મફતમાં ડુંગળી વહેંચતા હતા. આ અનોખી પદ્ધતિને કારણે નાગરિકોમાં કુતૂહલ ફેલાયું અને તેઓ પણ આ વિરોધનું મહત્વ સમજવા લાગ્યા.

હેમંત ખવાની આગેવાની : ખેડૂતના દુઃખને પોતાની પીડા માન્યું

ધારાસભ્ય હેમંત ખવાએ રેલીની આગેવાની કરી હતી. રસ્તામાં તેઓએ સામાન્ય નાગરિકો સાથે વાતચીત કરતાં જણાવ્યું કે, “ખેડૂતો આ દેશની હાડપિંજર છે. જો ડુંગળીના યોગ્ય ભાવ નહીં મળે તો ખેડૂતોનું ઘર ચલાવવું મુશ્કેલ બની જશે. રાજ્ય તથા કેન્દ્ર સરકારને વિનંતી છે કે તરત જ ખરીદી કેન્દ્રો ખોલીને ખેડૂતોને સહાય આપવામાં આવે. નહીં તો ખેડૂતો રસ્તા પર આવીને વધુ મોટું આંદોલન કરશે.”

તેમના આ શબ્દોમાં માત્ર રાજકીય સૂત્રોચ્ચાર નહોતો, પરંતુ ખેડૂતોની વ્યથા ઝળહળી રહી હતી.

મામલતદાર કચેરી ખાતે આવેદનપત્ર

રેલીનો અંત મામલતદાર કચેરી ખાતે થયો. ત્યાં ખેડૂત પ્રતિનિધિઓ સાથે મળીને ધારાસભ્ય હેમંત ખવાએ મામલતદારને આવેદનપત્ર સુપરત કર્યું. આ આવેદનપત્રમાં ખેડૂતોની સમસ્યાઓને સ્પષ્ટ રીતે રજૂ કરવામાં આવી હતી :

ડુંગળીના ન્યૂનતમ આધાર ભાવ (MSP) જાહેર કરવામાં આવે.
સરકાર દ્વારા તાત્કાલિક ડુંગળીની ખરીદી કેન્દ્રો શરૂ કરવામાં આવે.
ખેડૂતોને થયેલા નુકસાનનું વળતર આપવામાં આવે.
ખેતીના ઉત્પાદન ખર્ચ અને બજાર ભાવ વચ્ચેના અંતરને પુરવા માટે વિશેષ પેકેજ જાહેર કરવામાં આવે.

મામલતદારે ખેડૂતોની વાત ધ્યાનથી સાંભળી અને ઉચ્ચ અધિકારીઓ સુધી માંગણીઓ પહોંચાડવાનું આશ્વાસન આપ્યું.

વિરોધની અનોખી રીત પર લોકોની પ્રતિક્રિયા

રેલી દરમિયાન મફતમાં વહેંચાયેલી ડુંગળી લોકો માટે એક સચોટ સંદેશો બની. સામાન્ય નાગરિકોને સમજાયું કે ખેડૂતોને બજારમાં ભાવ ન મળતા તેઓ ડુંગળીનું વિતરણ મફતમાં કરી રહ્યા છે. રીક્ષાવાળા, લારીવાળા અને દુકાનદારો પણ આ વિરોધથી પ્રભાવિત થયા અને ઘણા લોકોએ જાહેરમાં ખેડૂતોને સમર્થન આપ્યું.

સોશિયલ મીડિયામાં આ રેલીના વિડિઓઝ અને તસવીરો વાયરલ થતા સમગ્ર ગુજરાતમાં ચર્ચાનો વિષય બની ગઈ. ઘણા લોકોએ લખ્યું કે, “જો ખેડૂતોને ન્યાય નહીં મળે તો કાલે ભોજનની થાળીમાં ડુંગળી નહીં મળે.”

ખેડૂતોની લડત : આંદોલનની આગામી દિશા

આ વિરોધ માત્ર જામજોધપુર પૂરતો સીમિત નહોતો. આંદોલનથી પ્રેરિત થઈને આસપાસના વિસ્તારોમાં પણ ખેડૂતો દ્વારા આવાં કાર્યક્રમો યોજવાની ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ છે. જો સરકાર તાત્કાલિક પગલાં નહીં ભરે તો આંદોલન સમગ્ર રાજ્યમાં ફેલાવાની શક્યતા છે.

નિષ્કર્ષ

જામજોધપુરમાં યોજાયેલી આ રેલી અને અનોખા વિરોધ દ્વારા ખેડૂતોના પ્રશ્નો ફરી એકવાર રાજ્ય સરકાર અને સમગ્ર સમાજ સામે સ્પષ્ટ થઈ ગયા છે. એક બાજુ ખેડૂતો પોતાના પરિશ્રમથી સમાજને અન્ન પુરું પાડે છે, તો બીજી બાજુ તેમના પાકને યોગ્ય ભાવ ન મળવાથી તેઓ જીવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે. ધારાસભ્ય હેમંત ખવાએ ખેડૂતોના આ દુઃખને પોતાની પીડા માનીને મજબૂત અવાજ ઉઠાવ્યો છે.

ડુંગળીના ઓછા ભાવ સામેનો આ વિરોધ કદાચ શરૂઆત છે, પરંતુ તે ખેડૂતોના સંઘર્ષનું એક સશક્ત પ્રતિક બનીને ઇતિહાસમાં નોંધાઈ જશે.